| 19655 |
afwaswater |
afwaswater:
afwaswoater (Q001p Zonhoven),
ao.fwáswao.ëter (Q001p Zonhoven)
|
afwaswater || Hoe noemt u in uw dialect het water waarin men de vaat doet/gedaan heeft? [N105 (2000)]
III-2-1
|
| 21682 |
afzetten |
stropen:
striepen (Q001p Zonhoven)
|
meer laten betalen dan een artikel waard is; te duur doen betalen [strepen, aankomen, strafelen, straffen, stropen, stroefen, scholpen, nijpen, afdrogen, overschatten] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 23648 |
agnus dei |
agnus dei:
Agnus Dei (Q001p Zonhoven, ...
Q001p Zonhoven)
|
Het (vaste) misgezang dat na het Onze Vader wordt gezongen, het Agnus Dei. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 33645 |
akker |
akker:
akǝr (Q001p Zonhoven),
land:
la.nt (Q001p Zonhoven),
perceel:
pǝrsil (Q001p Zonhoven),
stuk:
støk (Q001p Zonhoven)
|
Met het begrip ɛakkerɛ wordt in dit lemma bedoeld een bepaald begrensd stuk akkerland of bouwland. Veel respondenten uit Belgisch Limburg beschouwen perceel als een notariswoord. De woordtypen tarweland, haverland, bietenland, korenveld en koren duiden op een stuk land waarop een bepaald gewas wordt verbouwd.' [N 27, 2a; N 11, 1b; A 11, 4; A 3, 40; JG 1a, 1b, 1d; L 37, 11b; L 19b, 1a; Vld.; monogr.]
I-8
|
| 24866 |
akkerdistel, distel |
dissel:
desəl (Q001p Zonhoven),
dissel (Q001p Zonhoven),
distel:
destəl (Q001p Zonhoven),
netel:
-
neutelen (Q001p Zonhoven)
|
distel [ZND 01 (1922)] || distel (Carduus) [DC 69 (1994)]
III-4-3
|
| 33655 |
akkergrens, grensvoor |
reen:
rinj (Q001p Zonhoven),
reenvoor:
rin[voor] (Q001p Zonhoven),
scheidingslijn:
šxei̯eŋslɛnj (Q001p Zonhoven),
scheien (zelfst.nw.):
sxei̯ǝ (Q001p Zonhoven),
šxei̯ǝ (Q001p Zonhoven),
scheivoor:
sxei̯ǝ[voor] (Q001p Zonhoven)
|
De grens tussen twee afzonderlijke akkers in de vorm van een diepe voor die met de ploeg getrokken wordt. Zie voor de fonetische documentatie van de woorddelen øvoorŋ resp. øvoordŋ het lemma ɛploegvoorɛ (wld I.1, blz. 105-106).' [N 11, 56; N 11A, 120; JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2c; L B2, 268; L 24, 27; L 41, 24; monogr.]
I-8
|
| 32837 |
akkersleep, weidesleep |
de [eg] ondersteboven:
dǝ [eg]˱ ø̜njǝrstǝbō.vǝ (Q001p Zonhoven),
karreep:
kɛ̄.rrip (Q001p Zonhoven),
k˙ārrip (Q001p Zonhoven),
rijzer:
rē̜.zǝr (Q001p Zonhoven)
|
Het toestel of werktuig waarmee men de akker en/of de weide sleept. Behalve de sleeptypen die door de afb. 89 t/m 95 worden voorgesteld, werd ook de omgekeerde eg als sleep gebruikt. Zo nodig verzwaarde men die met graszoden, een zak aarde of iets dergelijks. Vaak werd de sleepeg voorzien van berkenrijs, doorn- of braamtakken of prikkeldraad. Men kon deze tussen de egbalken door vlechten, onder de eg vastbinden of achter aan de eg bevestigen. Zulk een sleep gebruikte men vooral om pas gezaaid spurrie-, klaver-en graszaad slepend in de grond te brengen. Soms werd er ook een tarwe- of een aardappelveld mee bewerkt. De omgekeerde eg kon - al dan niet voorzien van rijshout e.d. - ook als weidesleep dienen, voor het slechten van molshopen, het fijner uitsmeren van verspreide mest en ter bestrijding van mosvorming. Men sleepte de akker of de weide soms ook wel met een grote bos berken- of andere takken, die men van voren bijeenbond of - gespreid - tussen twee balken klemde. Voor het ''sleep''-gedeelte van varianten verderop in het lemma zie men het simplex sleep aan het begin. In het lemma ''eg'' vindt men de waarde van het woord(deel ''eg'' resp. ''eg'' verklaard. [JG 1a+ 1b+ 1c+ 1d; N 11, 85; N 11A, 179 + 181b + c; N 14, 81; N 18, 22; N 27, 1a add.; N J, 10; N P, 17 + 18; N Q, 17; A 13, 16b; A 40, 10a + b; div.; monogr.]
I-2
|
| 23715 |
akte |
akte:
akte (Q001p Zonhoven),
de drei akten (Q001p Zonhoven)
|
Een oefening/akte/akt van geloof, hoop, liefde, berouw [üboeng]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 22354 |
al dansend draaien |
kokkernellen:
kokkernellen (Q001p Zonhoven)
|
Al dansende draaien, gezegd van een tol [schrankelen, hekelen, denderen, leuteren]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 23195 |
allerheiligen |
allerheiligen:
alərheləgə (Q001p Zonhoven),
alɛrhɛləgən (Q001p Zonhoven),
allerheiliger:
?
allerheiliger (Q001p Zonhoven)
|
1 november Allerheiligen [allerhillieje]. [N 96C (1989)] || Allerheiligen. [ZND 01 (1922)], [ZND 19A (1936)]
III-3-3
|