| 22741 |
aas in het kaartspel |
aas:
harten aos (L413p Helchteren),
wozen (L413p Helchteren),
??
aas (L413p Helchteren)
|
Aas: harten aas (in het kaartspel). [ZND 19A (1936)] || Ik heb de vier azen. [ZND 19A (1936)] || Koning: Hoe heet schoppen heer of schoppen koning (in een kaartspel)? [ZND 42 (1943)]
III-3-2
|
| 19009 |
abuis |
abuis:
ge zijt abuus (L413p Helchteren),
ook materiaal znd 19a,6
ge zyt abuus (L413p Helchteren),
mis:
des mis (L413p Helchteren)
|
abuis [ZND 01 (1922)] || Dat is mis. [ZND 38 (1942)] || Ge zijt abuis (= ge vergist u). [ZND 19 (1936)]
III-1-4
|
| 25348 |
accijnsgewicht |
schatting door de artist:
sxateŋ dōr dǝn artis (L413p Helchteren)
|
Het gewicht van een te slachten rund, zoals dat bij de belastingdienst moet worden aangegeven. [N 28, 1]
II-1
|
| 32962 |
achtergebleven hooi harken |
schoonscharren:
sxunsxē̜rǝn (L413p Helchteren)
|
Wanneer het hooi is binnengehaald werd soms nog eens het hooiland afgeharkt om het achtergebleven hooi te verzamelen. [N14, 122; A 34, 4 add.]
I-3
|
| 33984 |
achterhaam |
achterhaam:
axtǝr(h)ām (L413p Helchteren)
|
Samenstel van riemen dat op het achterwerk van het paard wordt gelegd en dient om de kar achteruit te stoten. [JG 1a, 1b, 2b; N 13, 74; monogr.]
I-10
|
| 33802 |
achterknie |
hak:
hak (L413p Helchteren)
|
Uitstekend achterpootsgewricht van het paard. Een gedeelte van de termen duidt niet de uit- maar de insprong of knieholte aan. Zie afbeelding 2.40. [JG 1a, 1b, 2c; N 8, 32.1, 32.5, 32.9, 32.10, 32.11 en 32.12]
I-9
|
| 19445 |
achteruit |
achter:
axtǝr (L413p Helchteren),
hup-terug:
hø̜p tryx (L413p Helchteren)
|
Voermansroep om het paard achteruit te doen gaan. [JG 1b; N 8, 95l en 96; L B 2, 254; L 36, 81b; monogr.]
I-10
|
| 17951 |
achteruitgaan |
zich wijken:
zich wijken (L413p Helchteren)
|
achteruitgaan, wijken, deinzen [ZND 33 (1940)]
III-1-2
|
| 34584 |
achterwand |
hoofdbred:
hyt˱brē.t (L413p Helchteren)
|
De afneembare achterplank van de kar of wagen. Deze plank werd tussen de twee zijwanden geschoven om de laadruimte af te sluiten en kon tijdens het lossen weggenomen worden. Voor de betekenisontwikkelingen van de verschillende woordtypes, zie de toelichting bij het lemma voorwand. Op de kaart zijn voor Belgisch Limburg alleen de gegevens uit de mondelinge enquête opgenomen. [N 17, 30a + 36 + 48; N G, 61c; JG 1a; JG 1b; JG 2b; JG 2c; A 26, 1a; Lu 4, 1a; L 33, 4; L 40, 56; monogr.]
I-13
|
| 17685 |
ademen |
asemen:
ich kos nie oissemen (L413p Helchteren)
|
Ik kon niet ademen [ZND 19 (1936)]
III-1-1
|