| 30102 |
zwemstenen |
assebrikken:
asǝbrekǝ (L364p Meeuwen),
losse brikken:
losǝ brekǝ (L364p Meeuwen)
|
Zwemstenen of drijfstenen zijn benamingen voor een zeer lichte kunststeen, vervaardigd uit puimsteengruis (bimszand) en hydraulische kalk. Het gruis wordt daartoe met ongeveer 1/9 van zijn gewicht aan waterkalk dooreengemengd. Dit mengsel wordt in ijzeren vormen geschept, beklopt en, van de vormen ontdaan, op rekken te drogen gezet. Na enige dagen worden de stenen op hopen gezet en na enige maanden zijn zij gereed voor gebruik. Zwemstenen worden hoofdzakelijk voor binnenwerk gebruikt en isoleren dankzij hun grote poreusheid goed warmte en geluid. 'Ytong' en 'Poriso' zijn merknamen. [N 30, 54e]
II-9
|
| 32841 |
zwenghout, spoorstok |
eeghaam:
ē̜i̯xhām (L364p Meeuwen),
eghaam:
ęqām (L364p Meeuwen),
veldhaam:
vɛ.lthām (L364p Meeuwen)
|
Het dwarshout waaraan van voren de strengen of trekkettingen van het paard bevestigd zijn en dat van achteren aan een akkerwerktuig (ploeg, eg, e.d.) gekoppeld is. Zie afb. 98. [JG 1b + 1c + 1d + 2c; JG 2b-4, 3; N 11, 34a; N 11A, 103 + 103e; N 17, 69a add.; L 34, 11 add.; L 49, 26 add.; A 30, 26 add.; G 1, 26 add.; div.; monogr.]
I-2
|
| 21511 |
zweren |
zijn eed doen op:
ich wil er mienə ēͅid op doon (L364p Meeuwen)
|
Ik wil er een (of mijn) eed op doen [ZND 23 (1937)]
III-3-1
|
| 18045 |
zweren, etteren |
etteren:
die wòn zal ettərə (L364p Meeuwen)
|
Die wonde zal etteren [ZND 23 (1937)]
III-1-2
|
| 28506 |
zwerm |
zwerm:
zwɛ̄.rǝm (L364p Meeuwen)
|
Het geheel van bijen met koningin dat de korf of kast verlaat. Een zwerm bestaat doorgaans uit een koningin, 10- tot 20-duizend werkbijen en een paar honderd darren. Zij zullen een nieuwe woning gaan zoeken. [N 63, 29d; S 3; L 1a-m; JG 1a+1b; Ge 37, 100; A 9, 6; monogr.]
II-6
|
| 28505 |
zwermen |
zwermen:
zwɛrmǝ (L364p Meeuwen)
|
Het verlaten van korf of kast van een deel van het bijenvolk onder aanvoering van een koningin. Zij gaat een nieuw volk vormen. Een dag of acht, negen, voordat de nieuwe moer of koningin uit de koninginnecel komt, verdwijnt de oude moer met een deel van het volk. De moer wordt door de werkbijen wat meer voor het vliegen geschikt gemaakt door haar enorme legtempo wat te temperen. Dit doen ze door het eiwitrijke voedsel, dat de moer anders krijgt, wat te minderen. Het zware achterlijf slinkt dan in en de moer krijgt krachten om de vleugels te kunnen uitslaan of anders gezegd om te kunnen zwermen. [N 63, 29a; S 3; L 1a-m; JG 1a+1b; Ge 37, 99; monogr.]
II-6
|
| 30066 |
zwiepingen |
latten:
latǝ (L364p Meeuwen),
planken:
plɛ̄ŋk (L364p Meeuwen),
profiellatten:
profillatǝ (L364p Meeuwen)
|
De houten latten waarmee het profiel loodrecht wordt vastgezet. Zie ook afb. 28. [N 31, 7b; monogr.]
II-9
|
| 26002 |
zwijmelen |
geen spoor (houden):
gɛ̄i̯ spȳr (L364p Meeuwen),
schravelen:
šrāvǝlǝ (L364p Meeuwen),
zwijmelen:
zwimǝlǝ (L364p Meeuwen)
|
Onvast, langzaam en met moeite gaan, zonder richting te houden. [N 8, 73 en 83]
I-9
|
| 19301 |
zwoegen |
ezelen:
dèè wuiver(d) hèèt zee lève langk zitten iêzele, tot det hèè d¯r bi-j nèèrgevallen is
iêzele (L364p Meeuwen),
juisteren:
en alti-jd juistere en geldsj oppotte
juistere (L364p Meeuwen),
knoefelen:
knŭŭffələ (L364p Meeuwen),
poejakken:
Mânleef, vèè höbbe nogal mote pûzjakke viêr op ti-jd kloar te zeen
pûzjakke (L364p Meeuwen),
slaven:
slaovə (L364p Meeuwen),
wroeten:
vrēͅtə (L364p Meeuwen),
wroeten (L364p Meeuwen),
zich uitsloven:
zex ytslōͅvə (L364p Meeuwen),
zich weren:
zex wīrə (L364p Meeuwen),
zich weren (L364p Meeuwen),
zwoegen:
zwoegen (L364p Meeuwen)
|
hard werken || hard werken [zwoegen, wroeten, adammen, muiken, ploeteren, trimmen, porren] [N 85 (1981)] || hard zwoegen || reg. ww. van het Barg. piezakken: stevig doorwerken || slaven, zwoegen || zeer hard werken || zich bijzonder inspannen, erg veel moeite doen [zich weren, zich uitsloven, weerbieden] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 21113 |
zwoord |
zwaard:
zwa:rs (L364p Meeuwen),
zwārs (L364p Meeuwen),
verkl. zwèèrske Dich höbs ziêker zwaars achter di-jn ure: ben je soms doof Hèè hauw zi=jn hoar tot oppe zwaars(schedel) loate knippe(of sni-je)
zwaars (L364p Meeuwen)
|
zwoerd [Goossens 1b (1960)] || zwoerd van het spek
III-2-3
|