| 18986 |
haast hebben |
afjakkeren:
afjakkeren (L371p Ophoven),
avanceren:
aveseere (K318p Beverlo),
àvəséərn (Q001p Zonhoven),
drijven:
drieve (L331p Swalmen),
drieven (Q032p Schinnen),
driĕve (Q098p Schimmert),
drīēeve (L210p Venray),
drīēve (Q196p Mheer),
geen tijd hebben:
geine tied heube (L387p Posterholt),
gehaast zijn:
geho"st zēn (K318p Beverlo),
gəhöst sīēn (L286p Hamont),
gejaagd zijn:
gejagd zien (L245b Tienray),
gepresseerd zijn:
gepresseerd zien (L312p Neerpelt),
gepresseerd zèn (K278p Lommel),
geprəsséérd zeen (L417p As),
gespoed zijn:
gespōeùt zien (Q168a Rijkhoven),
grote haast hebben:
(grôûte) haes hebbe (Q098p Schimmert),
haast hebben:
hes hemme (Q166p Vechmaal),
hòst hemmen (L313p Sint-Huibrechts-Lille),
haasten:
haoste (Q095p Maastricht),
huêste (Q039p Hoensbroek),
Doe mòs tich haoste
haoste (L381p Echt/Gebroek),
w.w.w
hooste (Q003p Genk),
haastig zijn:
ho"steg zēn (K318p Beverlo),
heien:
hajje (Q095a Caberg, ...
Q193p Gronsveld),
hàjə (Q095p Maastricht),
häie (Q021p Geleen),
cf. Schuermans s.v. "heien"= aanwakkeren
hajje (Q095p Maastricht),
heksen:
hekse (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
hèkse (L417p As),
met een punt op de eerste e
hekse (Q020p Sittard),
mân, jaag mich toch zuu neet op: ich kan toch neet hekse
hekse (L417p As, ...
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
L366p Gruitrode,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L416p Opglabbeek,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel),
ijlen:
Doe mòs dich get iele
iele (L381p Echt/Gebroek),
jachten:
jachte (Q019p Beek, ...
Q021p Geleen,
Q203p Gulpen,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
L374p Thorn,
Q112p Voerendaal,
Q117a Waubach),
jachten (L292p Heythuysen, ...
P219p Jeuk,
L298a Kesseleik,
Q095p Maastricht,
Q032p Schinnen,
Q101p Valkenburg),
jagten (L265p Meijel),
jagtə (Q095p Maastricht),
jàchtə (Q117p Nieuwenhagen, ...
L271p Venlo),
Ze kreeg d¯n hèlligentuu.ter; ze begós wèr te jachte
jachte (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
jagen:
jaag toch nie zoë (L216p Oirlo),
jaage (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L374p Thorn,
L210p Venray,
L289p Weert),
jaagə (L164p Gennep, ...
Q033p Oirsbeek),
jage (L381p Echt/Gebroek, ...
Q203p Gulpen,
L332p Maasniel,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
L331p Swalmen,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo,
Q208p Vijlen),
jagen (L428p Born, ...
L353p Eksel,
L364p Meeuwen,
L383p Melick,
L432p Susteren),
jaoge (Q193p Gronsveld, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
jaogen (Q095p Maastricht),
jaogə (Q095p Maastricht),
jààgə (L432p Susteren),
jáágə (Q207p Epen, ...
Q113p Heerlen,
P047p Loksbergen,
L271p Venlo),
ich höb mich den hiêle daag mote jagen es eine gek
jage (L417p As, ...
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
L366p Gruitrode,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L416p Opglabbeek,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel),
jakken:
jakke (L320a Ell, ...
L267p Maasbree,
L266p Sevenum),
jakə (L364p Meeuwen),
jakkeren:
jakkere (Q095a Caberg, ...
Q202p Eys,
Q018p Geulle,
Q203p Gulpen,
Q203p Gulpen,
L330p Herten (bij Roermond),
L321a Ittervoort,
Q016p Lutterade,
L217p Meerlo,
L294p Neer,
L322a Nunhem,
L216p Oirlo,
L387p Posterholt,
Q098p Schimmert,
L318b Tungelroy,
L318b Tungelroy,
Q222p Vaals,
L271p Venlo,
L271p Venlo),
jakkeren (L298a Kesseleik, ...
L265p Meijel,
L382p Montfort,
Q020p Sittard,
Q015p Stein),
jakkuru (Q035p Brunssum),
jakkərə (Q109p Hulsberg, ...
L320b Kelpen),
jakkərən (Q014p Urmond),
jekkərə (L300p Beesel),
jàkkere (L417p As, ...
L329p Roermond),
jàkkərə (Q038p Amstenrade, ...
Q117p Nieuwenhagen,
L329p Roermond),
jákkərə (L299p Reuver),
jatsen:
cf. Schuermans s.v. "jatsen"= lopen, draven
jatse (Q095p Maastricht),
jotteren:
Hïj jötterde óp de fiets nor schôl, mar kwam toch te laot Moet lè.j te jöttere; ze wow vör d¯n èète klaor zien
jöttere (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
koersen:
kóerse (P176p Sint-Truiden),
niet veel tijd hebben:
nēət vø̄l tīt həbə (L319p Molenbeersel),
op hete kolen zitten:
op heite kaole zitten (L382p Montfort),
zitj op heite kaole (L382p Montfort),
poejakken:
poejakken (Q201p Wijlre),
presseren:
perseire (P176p Sint-Truiden),
preseire (P176p Sint-Truiden),
prəséérən (L364p Meeuwen),
prɛsēͅrə (Q284p Eupen),
iech bè.n gepresseerd
pressere (Q002p Hasselt),
rap zijn:
rap zien (L312p Neerpelt),
rap zin (Q154p Sint-Huibrechts-Hern),
spoed hebben:
spoed həbbə (Q078p Wellen),
spoeden:
sjpo’je (L270p Tegelen),
sjpówwə (Q113p Heerlen),
spoeië (Q003p Genk),
spoje (Q095p Maastricht),
spooien (L428p Born),
spujje (Q002p Hasselt),
spùje (K318p Beverlo),
spud oech: schiet op
spujje (Q002p Hasselt),
vooraan maken:
vur-aan maken (L270p Tegelen),
zich afjakken:
zich aafjakke (L360p Bree),
zich aafjàkke (L417p As),
zich avanceren:
zich avvensere (Q193p Gronsveld),
zich grellig touwen:
cf. WNT s.v. "grillig - grellig
ze.x˃ gr‧ɛlex t‧oͅu̯ə (Q202p Eys),
zich haasten:
zich haoste (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L328p Heel,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L216p Oirlo,
L288a Ospel,
L289p Weert),
zich heuste (Q098p Schimmert),
zich höste (L299p Reuver),
zich èuste (L423p Stokkem),
Ik mót mien èège hôste; ik ziej al hôs te laot
zich hôste (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
zich ijlen:
iel’le, ziech (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chèvremont,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide/Onderspekholz,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide),
zich jagen:
ze.x jā.gə (Q202p Eys),
zich jaachen (L329a Kapel-in-t-Zand),
zich jagen (L328p Heel),
zich jàge (Q019p Beek),
zich jáge (L417p As),
zich jááge (L328p Heel),
zich op-schwnzen (< du.):
cf. VD (du.) s.v. "aufschwänzen"opjutten, achter de vodden zitten
ze.x ˂o.pšweͅ.nsə (Q202p Eys),
zich plagen:
zich plaoge (L328p Heel),
zich presseren:
zich presseere (L423p Stokkem),
ziech persere (Q095p Maastricht),
cf. fr. "presser
(zich) prəseerə (L424p Meeswijk),
zich spoeden:
hem spoeie (P197p Heers),
sjpooiə (L300p Beesel),
sjpoue, zich (Q020p Sittard),
sjpouwe (zich) (Q113p Heerlen),
spoeie (Q077p Hoeselt, ...
Q074p Kortessem,
P176p Sint-Truiden,
Q078p Wellen),
spoeien (Q072p Beverst, ...
Q154p Sint-Huibrechts-Hern),
spoeit zich (Q167p Koninksem),
spoeië (Q167p Koninksem),
spoeje (Q072p Beverst, ...
Q175p Riemst,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
spoejen (Q154p Sint-Huibrechts-Hern),
spojə (Q088p Lanaken),
spooj dich (Q172p Vroenhoven),
spooje (L423p Stokkem),
spoën (K359p Koersel),
spōeͅi̯ə (Q188p Kanne),
spōjt zix (Q188p Kanne),
spōjə (Q188p Kanne, ...
Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
spùje (K318p Beverlo),
z. spoeien (Q089p Martenslinde, ...
Q090p Mopertingen,
P176p Sint-Truiden),
z. spoeiəjə (P176p Sint-Truiden),
z. spui̯ə (Q078p Wellen),
z. spuën (P184p Groot-Gelmen),
zex spyjən (L286p Hamont),
zeͅx spōi̯ə (L371p Ophoven),
zich sjpo (Q203p Gulpen),
zich sjpo:je (L329p Roermond),
zich sjpoeë (Q113p Heerlen),
zich sjpoje (Q193p Gronsveld),
zich sjpowe (Q113p Heerlen),
zich spaeje (L366p Gruitrode),
zich spauwə (Q027p Doenrade),
zich speuje (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
zich spoeie (Q077p Hoeselt, ...
Q090p Mopertingen),
zich spoeje (Q001p Zonhoven),
zich spoje (L328p Heel, ...
Q095p Maastricht),
zich spooien (L316p Kaulille, ...
L316p Kaulille,
Q088p Lanaken,
L355p Peer,
Q012p Rekem),
zich spooje (L267p Maasbree, ...
L372p Maaseik,
L372p Maaseik,
L271p Venlo),
zich spoojen (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
zich spoën (L414p Houthalen),
zich spujən (Q072p Beverst),
zich spôje (P056p Stokrooie),
zieg spoojə (Q095p Maastricht),
zix spōiə (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
əm spūi̯e (Q077a Alt-Hoeselt),
(= spoeden).
zich speujen (Q086p Eigenbilzen),
Allei, spooj dich èns get. Weer spoodjen òs nao de stasie
spoje (L381p Echt/Gebroek),
haasten niet gebruikelijk men zegt zich sjpoje
zich sjpoje (L329p Roermond),
Spoejt ów, want ge ziet al laot Wille we de bus nog halen, dan mótte we ó.ns spoeje
zich spoeje (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
zich tommelen:
mar.: in de bet. van "tuimelen"?; cf. Schuermans s.v. "tommelen of tombelen
zeͅx tumələ (Q284p Eupen),
zich touwen:
(zeͅx) toͅu̯ə (Q284p Eupen),
sich towe (Q259p Lontzen),
towt sich (Q259p Lontzen),
tsau’we, ziech (Q121c Bleijerheide, ...
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide/Onderspekholz,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide),
tòwwə (Q113p Heerlen),
zich tooë (Q113p Heerlen),
cf. WNT XVII-1 kol. 1700 s.v. "touwen"wederk. (zich) haasten
tsau’we, ziech (Q121a Chèvremont),
zijn eigen haasten:
zien aege hoste (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen),
zijn eigen spoeden:
zien aege spoeje (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen)
|
(zich) spoeden || door haast gedreven zijn, uit gejaagdheid zich haasten [jachten, jakken] [N 85 (1981)] || gehaast || gehaast zijn || gepresseerd zijn || Grooten haast hebben [ZND 26 (1937)] || haast(en) || haasten || haasten (zich -) || haasten (zich) || haasten, spoeden || haastig [ZND 26 (1937)] || het al dan niet zich (overdreven) haasten || in heel grote haast [hap, snap] [N 85 (1981)] || opschieten, haasten || opschieten, voortmaken, zich haasten || opschieten, zich spoeden || reppen (haasten) || snel iets doen, zich haasten || spoeden || spoeden, haasten || spoeden, zich || vol ongeduld of blijk gevend van zijn ongeduld [haastig, hacht, drij] [N 85 (1981)] || voortmaken, zich haasten || zich haasten || zich haasten, zich spoeden || zich overmatig (moeten) haasten || zich spoeden || zich spoeden, zich haasten
III-1-4
|