| 29040 |
bijsnijden |
snijden:
sni-jǝ (L381p Echt)
|
Het op maat snijden van de binnenvulling van een colbert. [N 59, 110]
II-7
|
| 34457 |
bijvoederen |
bijvoeren:
bivōrǝ (L381p Echt)
|
[N 77, 104]
I-12
|
| 29047 |
bijwerken van het paardehaar |
uitrijten:
ūtrītǝ (L381p Echt)
|
Het paardehaar van de binnenvulling aan de kanten en uiteinden verwijderen of fatsoeneren. [N 59, 185]
II-7
|
| 24550 |
bingelkruid |
schijtkruid:
mercurialis annua
sjietkroed (L381p Echt)
|
bingelkruid
III-4-3
|
| 28837 |
binnenvoering |
cotonnade:
katǝnāt (L381p Echt),
keper:
kē̜pǝr (L381p Echt),
lijnen:
linǝ (L381p Echt),
stoom:
stǫwm (L381p Echt)
|
Voeringstof die steun en vormvastheid geeft aan bepaalde plaatsen en onderdelen van een kledingstuk. Er zijn verschillende soorten binnenvoering. Zo is stoom een gaas dat sterk gepapt is, in katoen of rayon (Meima I, pag. 209). Dit dient voor tussenvoering in vesten en de onderkant van mouwen. [N 59, 36; N 59, 39; N 59, 133]
II-7
|
| 29044 |
binnenvoering innaaien |
voering innaaien:
vø̄reŋ ennęjǝ (L381p Echt)
|
Het innaaien van de binnenvoering. [N 59, 118]
II-7
|
| 32876 |
blad -mes- van de zeis |
[zeis]:
[zeigsel] (L381p Echt)
|
Onder het blad (of mes) van de zeis wordt het gehele metalen gedeelte van het gereedschap verstaan, dat door middel van de zeisring aan de steel wordt bevestigd; zie de toelichtingen bij de voorgaande lemma''s. Zie afbeelding 5. Er zijn zeisbladen in verschillende formaten; voor de grasoogst wordt een smal blad gebruikt; de lengte kan variëren van wel 90 cm. voor het grotere werk op het hooiland tot een ongeveer 50 cm. voor het kleinere werk rondom de boerderij. Het staal van het blad moet van goede kwaliteit zijn, maar niet te hard; dan zou het blad gemakkelijk breken. Het zachte blad kan echter niet rechtstreeks geslepen worden; er moet eerst een harde baan langs de snede in worden gedreven: het haarpad (afbeelding 5, nummer 6); deze handeling, het haren, zal hieronder ter sprake komen. Tijdens het maaien wordt de snede (afbeelding 5, nummer 4) scherp gehouden met de strekel en/of de wetsteen. De buitenzijde van het blad heeft een min of meer opstaande rand, de rug (afbeelding 5, nummer 5), die het mes stevigheid verschaft en tevens dient om het afgemaaide gras mee te voeren naar het gezwad. Het scherp uiteinde van het blad is de punt (afbeelding 5, nummer 3), het andere einde loopt breed uit in de hak (afbeelding 5, nummer 2), met daarnaast het uitsteeksel dat het eigenlijke bevestigingspunt aan de steel vormt: de arend (afbeelding 5, nummer 1). Al deze onderdelen komen in de volgende lemma''s ter sprake. In dit lemma vinden we, naast de algemenere benamingen (blad, mes), een opvallend groot aantal zeis- (en ook mej-)benamingen. Het "werkende deel" van het gereedschap, d.w.z. het belangrijkste onderdeel dat het essentiële van de handeling verricht waarvoor het stuk gereedschap is gemaakt, krijgt hier de naam van het gereedschap als geheel. Een dergelijk verschijnsel doet zich ook voor bij andere gereedschappen die uit een steel en een "werkend deel" bestaan, zoals de dorsvlegel, waar de vlegelkop kortweg vlegel wordt genoemd, of bij de zicht waar het blad zicht of pik heet; zie de aflevering over de Akkerbouw. Voor de fonetische documentatie van het woordtype zeis wordt verwezen naar het lemma ''zeis''.' [N 18, 68; JG 1a, 1b]
I-3
|
| 32972 |
blad, bladeren van een plant |
blad:
blāt (L381p Echt),
blader:
blāi̯ǝr (L381p Echt),
blār (L381p Echt)
|
Blad, als deel van een plant. De meervouden en verkleinwoorden zijn apart behandeld. [JG 1a, 1b; A 3, 1; L 1, a-m; L 4, 1; L 14, 16; L 32, 21; S 3; R 7, 25; R 12, 26; monogr.]
I-4
|
| 34405 |
blaten |
bleren:
blē̜rǝ (L381p Echt)
|
Geluid voortbrengen, gezegd van een schaap. [N 19, 76a; S 52, add.; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 24473 |
blauwe bosbes |
marmel:
marmele (L381p Echt)
|
bosbessen
III-4-3
|