| 32605 |
gier uitrijden |
(gier) uitereenvaren:
usǝrēvārǝ (Q116p Simpelveld),
(het land) sausen:
sǫu̯sǝ (L321p Neeritter),
(het) huisje varen:
hø̜i̯skǝ vǭ.rǝ(n) (L314p Overpelt),
t ęskǝ vārǝ (Q002p Hasselt),
(n)aalwater varen:
[(n)aalwater] vārǝ (Q121c Bleijerheide, ...
Q113p Heerlen,
Q098p Schimmert,
Q112z Ten Esschen),
(n)aalzeik varen:
[(n)aalzeik] ˲vārǝ (Q121c Bleijerheide, ...
Q211p Bocholtz,
Q117p Nieuwenhagen),
aal varen:
[aal] vārǝ (Q019p Beek, ...
Q211p Bocholtz,
Q118p Schaesberg,
Q117a Waubach),
aalwater afvaren:
ālwātǝr af˲vārǝ (Q033p Oirsbeek),
beer rijden:
bɛ̄r rē̜i̯ǝn (K278p Lommel),
beer varen:
[beer] vārǝ (Q117a Waubach),
[beer] vǭ.rǝ(n) (L314p Overpelt),
vǫǝrǝn (K278p Lommel),
beer voeren:
bēǝr vȳrǝn (K314p Kwaadmechelen),
beren:
bē ̞ǝrǝ (Q039p Hoensbroek),
bērǝ (Q002p Hasselt),
bē̜rǝ (Q035p Brunssum, ...
Q027p Doenrade,
Q009p Maasmechelen,
L318b Tungelroy),
bē̜ǝrǝn (K315p Oostham, ...
K315p Oostham,
K353p Tessenderlo,
K353p Tessenderlo),
bɛ̄rǝ (K278p Lommel),
branden:
branǝ (Q084p Waltwilder),
citerne varen:
sitɛr vārǝ (Q204a Mechelen),
sitɛrn(ǝ) vǭrǝ (Q198b Oost-Maarland),
sǝtɛr vārǝ (Q191p Cadier),
citernen:
sǝtē̜rǝ (Q194p Rijckholt),
sǝtɛrǝ (Q193p Gronsveld, ...
Q192p Margraten,
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden),
de beerput leegmaken:
dǝ bē̜rpøt lē̜xmākǝ (L248p Lottum),
de citerne leegvaren:
dǝ(r) sitɛr lēi̯x˲vārǝ (Q204a Mechelen),
dǝr sǝtɛr lēx˲vārǝ (Q192p Margraten),
de kelder leegkruien:
dǝ kɛ̄ldǝr Iē̜xkryi̯ǝ (L192a Siebengewald),
de kelder naar het land varen:
dǝ kɛldǝr nǭ ǝt lɛntj ˲vārǝ (Q014p Urmond),
de mestpoel naar het land varen:
dǝ męspōl nǭ ǝt lɛntj ˲vārǝ (Q014p Urmond),
de strontput leegmaken:
dǝ strōntpøt lē̜xmākǝ (L192p Bergen),
de zeikbassin uitvaren:
dǝr zēk˱bǝzɛ ̝ŋ ūs˲vārǝ (Q116p Simpelveld),
de zeikkelder leegvaren:
dǝr zēkkaldǝr lē̜x˲vārǝ (Q192p Margraten),
gier brengen:
gīr breŋǝ (Q187a Heugem),
gier varen:
[gier] vārǝ (Q211p Bocholtz, ...
Q098p Schimmert,
L374p Thorn,
L268p Velden),
[gier] vǭrǝ (L282p Achel),
gieren:
gīrǝ (L295p Baarlo, ...
L215p Blitterswijck,
L164p Gennep,
Q193p Gronsveld,
L265p Meijel,
Q117p Nieuwenhagen,
Q036p Nuth,
Q033p Oirsbeek,
L163p Ottersum,
Q097p Ulestraten),
goede varen:
gōi̯ǝ vā.rǝ (L360p Bree),
het huisje halen:
t ęskǝ hālǝ (Q002p Hasselt),
het huisje leegdragen:
ǝt h˙ø ̞i̯skǝ lē̜x˱drāgǝ (Q191p Cadier),
het huisje leegkruien:
ǝt hȳskǝ Iē̜xkryi̯ǝ (L192a Siebengewald),
het huisje leegmaken:
ǝt hȳsxǝ lē̜ǝxmāxǝ (Q116p Simpelveld),
ǝt h˙ø ̞i̯skǝ Iē̜xmākǝ (Q191p Cadier),
het huisje uitdragen:
ǝt hyskǝ ū.t.drāgǝ (Q192p Margraten),
het huisje uitvaren:
t hyskǝ(n) ūt˲vārǝ (L292p Heythuysen),
huisjesmest naar de hof brengen:
hȳskǝsmēst nǫr dǝn hǫf˱ bręŋǝ (L192b Aijen),
kiebelen:
kebǝlǝ (Q020p Sittard),
mestpoel varen:
męspōl vā.rǝ (Q099q Rothem),
męspōl vǭrǝ (Q198b Oost-Maarland),
mestwater varen:
[mestwater] vārǝ (Q192p Margraten, ...
Q197p Noorbeek,
Q203a Reijmerstok,
Q197a Terlinden),
met de zeikkar varen:
met ˲dǝ zęi̯kkɛr vārǝ (L294p Neer),
met de zeikton naar het veld rijden:
mę dǝ zęi̯.ktǫn nø̜ t ˲vǝ.lt ri̯ǝ (L312p Neerpelt),
met de zeikton varen:
met ˲dǝ zęi̯kton vārǝ (L192b Aijen, ...
L294p Neer),
met het vat gaan:
met˱ ǝt ˲vā.t ˲gǭn (Q111p Klimmen),
met het zeikvat varen:
met˱ ǝt ˲zęi̯k˲vāt ˲vā.rǝ (Q019p Beek, ...
Q019a Neerbeek),
putten:
pø̜tǝ (Q022p Munstergeleen),
spreiden:
sprę ̞i̯ǝ (L209p Merselo),
spritsen:
špritsǝ (Q121c Bleijerheide),
stront varen:
stro.nt ˲vārǝ (L265b Kronenberg),
tonnen:
tonǝ (Q038p Amstenrade, ...
Q019p Beek,
L429a Berg,
L428p Born,
L331b Boukoul,
L426p Buchten,
Q021p Geleen,
Q018p Geulle,
L429p Guttecoven,
L330p Herten,
L426z Holtum,
L289a Hushoven,
L434p Limbricht,
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
L209p Merselo,
Q022p Munstergeleen,
Q019a Neerbeek,
L163p Ottersum,
L373p Roosteren,
Q020p Sittard,
Q020p Sittard,
Q015p Stein,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
L361p Tongerlo,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond),
verspreiden:
vǝršprɛi̯ǝ (Q194p Rijckholt),
vǝršpr˙ęi̯ǝ (Q116p Simpelveld),
water varen:
wātǝr vārǝ (Q021p Geleen, ...
Q192p Margraten,
Q032p Schinnen),
zeik halen:
zēk hālǝ (Q002p Hasselt),
zeik kruien:
zęi̯k krøi̯ǝ (L115p Mook, ...
L163p Ottersum),
zeik naar de hof kruien:
zę ̞i̯k nǫr dǝn hǫf kryi̯ǝ (L209p Merselo),
zeik tonnen:
zę ̞i̯k tonǝ (L209p Merselo),
zeik uitkruien:
zēk ǭǝtkrǭu̯ǝ (Q001p Zonhoven),
zeik uitvaren:
[zeik] aut˲vǭ.rǝ (Q162p Tongeren),
[zeik] ǭ.t˲vō˱.rǝ (Q002a Godschei),
zeik varen:
[zeik] ˲vã.rǝ (Q002p Hasselt, ...
K357p Paal),
[zeik] ˲vā.rǝ (L417p As, ...
L317p Bocholt,
L331b Boukoul,
L360p Bree,
L369p Kinrooi,
L422p Lanklaar,
L372p Maaseik,
L364p Meeuwen,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L290p Panningen,
L331p Swalmen),
[zeik] ˲vārǝ (L192b Aijen, ...
Q102p Amby,
L244c America,
L295p Baarlo,
L324p Baexem,
L215p Blitterswijck,
Q211p Bocholtz,
L247p Broekhuizen,
Q191p Cadier,
Q027p Doenrade,
L288c Eind,
L320a Ell,
L214a Geysteren,
L322p Haelen,
L291p Helden,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
L246p Horst,
L289a Hushoven,
L298p Kessel,
Q111p Klimmen,
L265b Kronenberg,
L289b Leuken,
L211p Leunen,
L248p Lottum,
L377p Maasbracht,
L332p Maasniel,
Q204a Mechelen,
L217p Meerlo,
L383p Melick,
L209p Merselo,
L288p Nederweert,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L322a Nunhem,
L216p Oirlo,
L288a Ospel,
L387p Posterholt,
Q111q Ransdaal,
L329p Roermond,
Q099q Rothem,
L266p Sevenum,
L192a Siebengewald,
Q187p Sint Pieter,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen,
L374p Thorn,
L245b Tienray,
L318b Tungelroy,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L214p Wanssum,
L289p Weert,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
[zeik] ˲vǫu̯.ǝrǝn (K314p Kwaadmechelen),
[zeik] ˲vǭ ̞.rǝ (Q002c Bokrijk, ...
Q002a Godschei),
[zeik] ˲vǭ.rǝ (Q072p Beverst, ...
Q071p Diepenbeek,
Q003p Genk,
Q081a Heesveld-Eik,
Q082p Munsterbilzen,
Q001a Oud-Winterslag,
Q162p Tongeren,
Q001p Zonhoven,
Q005p Zutendaal),
[zeik] ˲vǭ.rǝ(n) (L414p Houthalen, ...
K359p Koersel),
[zeik] ˲vǭ.ǝrǝ (Q178p Val-Meer),
[zeik] ˲vǭ.ǝrǝn (L282p Achel, ...
L286p Hamont),
[zeik] ˲vǭarǝ (P222p Opheers, ...
Q194p Rijckholt),
[zeik] ˲vǭrǝ (K318p Berverlo, ...
L164p Gennep,
Q077p Hoeselt,
Q188p Kanne,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L115p Mook,
Q198b Oost-Maarland,
L163p Ottersum,
P176p Sint-Truiden,
Q096d Smeermaas,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
[zeik] ˲vǭǝrn (Q001p Zonhoven),
zeik voeren:
[zeik] ˲vȳ(i̯)rǝ (P175p Gingelom, ...
P048p Halen,
P044p Zelem),
[zeik] ˲vȳrǝ (P107a Rummen),
zeiken:
zęi̯kǝ (P175p Gingelom, ...
L328p Heel),
zeikwater varen:
[zeikwater] vārǝ (Q113p Heerlen, ...
Q192p Margraten,
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden)
|
Onder gier uitrijden wordt verstaan het totaal van de volgende handelingen: gier in de gierton pompen of scheppen, gier naar het land vervoeren en aldaar al rijdende verspreiden. De termen aan het einde van dit lemma zijn meer van toepassing op het leegmaken van de beerput, een aparte put waarop de w.c. is aangesloten. De inhoud van deze put werd meestal in een ton op de kruiwagen of in een draagton naar de moestuin, de boomgaard of de huisweide gebracht en daar verspreid. [N 11, 21; N 11A, 51a + 51b + 52; JG 1a; A 9, 26 add.; div.; monogr.]
I-1
|