| 32712 |
heen en weer ploegen |
aan de voor beginnen:
án dǝ vōr bǝgenǝ (L115p Mook),
aan één kant bouwen:
án īǝnǝ kãnt˱ bǫu̯ǝ (L192b Aijen, ...
L209p Merselo),
aaneenaan varen:
ānęi̯n`ān vãrǝ (L292p Heythuysen),
akkeren:
akǝrǝ (Q191p Cadier),
bouwen met een hondploeg:
bǫu̯ǝ met˱ ǝn omplōx (L248p Lottum),
met omgaande voor bouwen:
met˱ ømgandǝ vō ̞r bǫu̯ǝ (L248p Lottum, ...
L266p Sevenum),
neveneenhellen:
nēǝvǝnē ̞nhɛlǝ (Q192p Margraten),
neveneenploegen:
nēǝvǝnē ̞nplōgǝ (Q192p Margraten),
nęǝvǝnē ̝nplōgǝ (Q194p Rijckholt),
ombouwen:
ømbǫu̯ǝ (L265b Kronenberg),
ombouwen met de wendelploeg:
ømbǫu̯ǝ met ˲dǝ węndǝlplux (L192a Siebengewald),
omhellen:
ø̜mhɛlǝ (Q194p Rijckholt),
op en af gaan:
op˱ ɛn ãf ˲gōǝn (Q192p Margraten),
op en neer bouwen:
op, ɛn nēr bǫu̯ǝ (L246p Horst),
op en neer rijden:
op ǝn nēr ręi̯ǝ (K315p Oostham, ...
K353p Tessenderlo),
op één voor varen:
op ęi̯n vǭr vãrǝ (Q192p Margraten),
plat akkeren:
plat ákǝrǝ (Q002a Godschei),
plat omdoen:
plat˱ømdūǝn (Q192p Margraten),
plat ploegen:
plat plōgǝ (Q192p Margraten),
plat-eweg omdoen:
plat˱ǝwɛx plōgǝ (Q192p Margraten),
plat-eweg ploegen:
plat˱ǝwɛx˱ ømdūǝn (Q192p Margraten),
van de ene zijde naar de andere omploegen:
van dǝ ęŋ zi nǫ dǝ aŋǝr ø ̞mplo ̞gǝ (Q116p Simpelveld),
van één kant ploegen:
van ęnǝ kãnt plōgǝ (Q194p Rijckholt),
van één zijde ploegen:
van ęi̯n zii̯ plōgǝ (Q192p Margraten),
voor de voet bouwen:
vør dǝ vōt˱ bǫu̯ǝ (L246p Horst),
vør dǝ vūt˱ bǫu̯ǝ (L216p Oirlo),
voor de voets omdoen:
vø̄r dǝ vōts˱ ømdūǝn (Q192p Margraten),
voor de voets ploegen:
vyǝr dǝ vōts plōgǝ (Q193p Gronsveld, ...
Q194p Rijckholt),
vø̄r dǝ vōts plōgǝ (Q192p Margraten)
|
Onder heen en weer ploegen wordt verstaan de manier van ploegen waarbij men aan één kant van de akker begint en dan de ene voor naast de andere ploegt tot men tenslotte de overzijde bereikt heeft. Het volgende jaar ploegt men andersom. De akker blijft steeds vlak; er ontstaan geen verhogingen of verlagingen. Heen en weer ploegen is alleen mogelijk met een wentelploeg of met een keerploeg, een ploeg waarvan men het kouter en het riester kan verstellen. Met beide soorten ploegen kan men dus langs de laatstgeploegde voor terug ploegen. [N 11A, 117a; monogr.]
I-1
|