| 22560 |
ketelmuziek maken |
berenvaren:
bērəvārə (Q014p Urmond),
bɛ̄rəvārən (Q014p Urmond),
de ezel aandrijven:
de aizel aandrieven (L383p Melick),
den aezel aandrieve (L330p Herten (bij Roermond), ...
L294p Neer),
den ezel aandrieve (L267p Maasbree, ...
L382p Montfort),
den ezel andrieve (L245b Tienray),
dən ēzəl andrīvə (L245b Tienray),
dən ēzəl āndrivə (L266p Sevenum),
dən ēzəl āndrīvə (L267p Maasbree, ...
L267p Maasbree,
L266p Sevenum),
dən ɛ̄zəl āndrīvə (L330p Herten (bij Roermond)),
[Sub aezel]: Als iemand zich had misdragen op sociaal gebied, voral wat betreft de huwelijkstrouw, werd door de dorpelingen drie dagen achter elkaar ketelmuziek gemaakt bij de woning van de schuldige, waarna met een mengsel van lijnolie, kalk en roet een ezel op de gevel van het bewuste huis geschilderd werd.
d`n aezel aandrieve (L331p Swalmen),
Dat was het uitvoering geven aan een soort "volksgerecht"-uitspraak, het ten uitvoer brengen van en "vonnis", om naar eigen opvattingen te berechten, met negering van de bestaande wetten en voorschriften. Het was een minder fraai gebruik, dat in mijn jeugd in Herten nog voorkwam. Nù is dit al ongeveer 60 jaar uitgestorven. De hele dorpsgemeenschap nam eraan deel. Het gebruik kwam in actie indien van een echtpaar, een der echtelieden zich op zedelijk gebied misdragen had en wel als deze een ongeoorloofde verhouding oonderhield met "een ander(e)". De dorpsbewoners vatten dit op als een, op de hele dorpsgemeenschap rustende, schandvlek. Vooral als die verhouding resulteerde in het verwekken van een kind, was de "boek pas richtig vèt"(had je de poppen pas echt aan t dansen).
den aezel aandriéve (L330p Herten (bij Roermond)),
De zin van dit eveneens reeds lang verdwenen volksgebruik lag veel dieper en was in wezen n veel ernstiger kwestie dan "de sjtein bringe".
d`n aezel aandriéve (L270p Tegelen),
Sub aezel: dn aezel aandriéve. n Oud volksgebruik, waarbij op de voorgevels der woningen van echtelieden, die in onmin leefden of zich niet goed gedroegen. s nachts met koolteer ezelfiguurtjes werden geschilderd. Dit aezel aandrieve ging gewoonlijk vergezeld van een hels lawaai door middel van kaetelmuziek, waarbij alle mogelijke potten, pannen, deksels e.d. werden gebruikt.
d`n aezel aandriéve (L270p Tegelen),
Sub ándrieve. Men trok op naar de woning van de boosdoener met ketels en emmers om er "muziek"mee te maken. Ook schilderde men wel een ezel op de muur.
d`n ezel ándrīēve (L217p Meerlo, ...
L214p Wanssum),
Vero. Biej dem, dae det maedje ònger de veut gebrach haeftj, gaon ze dezen aovendj den aezel aandrieve.
den aezel} aandrieve (L381p Echt/Gebroek),
Z. ketelmuziek.
d`n ezel ándrieve (L217p Meerlo, ...
L214p Wanssum),
de ezel drijven:
den ezel drieve (L320a Ell, ...
Q098p Schimmert),
den ieezel drieve (L289p Weert),
dən ējəzəl drīvə (L328p Heel),
cf Veldeke Jg 57 (1982) nr 2, blz 26
den ezel drieve (L320a Ell),
de ezel uitdrijven:
de aesel oetdrieve (L299p Reuver),
de wilde vespers zingen:
Sub kiêtelmezi-jk: Wanneer weleer een weduwnaar hertrouwde en geen drinkfeest gaf, maakten de buren "kiêtelmezi-jk". Zoiets duurde gewoonijk drie dagen en hierbij werden potten en pannen gebruikt en awoertgeroep. Syn. de wilde vespers zingen.
de wilde vespers zingen (L360p Bree),
Sub vespers.
de wil vespers zinge (L360p Bree),
Sub wil.
de wil vespers zinge (L360p Bree),
dekselen:
dèksele (P176p Sint-Truiden),
ezel aandrijven:
aizel aandrieve (L332p Maasniel, ...
L329p Roermond),
aizəl āndrīvə (L383p Melick),
eizel aandrieve (L386p Vlodrop),
Het "aezel aandriéve"was een minder fraai gebruik in Herten, dat nu [1973] zeker al zon zestig jaar is uitgestorven.
aezel aandriéve. (L330p Herten (bij Roermond)),
ezeldrijven:
aezel drieve (L374p Thorn),
aezeldrieve (L294p Neer),
eizeldrieve (L386p Vlodrop),
ezel drieve (L321a Ittervoort, ...
L321a Ittervoort,
Q098p Schimmert,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
L318b Tungelroy),
ezeldrieve (Q098p Schimmert, ...
L318b Tungelroy),
ezeldrijven (L320c Haler),
ēzəldrvə (L432p Susteren),
ieezel drieve (L328p Heel),
ieezeldrieve (L289p Weert),
Sub ezel.
aezeldrieve (L329p Roermond),
ezelsdrijven:
B.v. zijn vrouw heeft afgeranseld of met een "slechte"vrouw is gaan samenwonen.
eezelsdriêve (L318b Tungelroy),
farediejen:
[< Fr. faire enragir, rk]
faredieje (P219p Jeuk),
huilen:
heule (Q208p Vijlen),
hulle (Q203b Ingber),
huule (Q207p Epen, ...
Q202p Eys,
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden),
huulen (Q203p Gulpen),
hy(3)̄lə (Q207p Epen),
hylə (Q098p Schimmert),
høͅlə (Q201p Wijlre),
bij tweede huwelijk van een weduwe(naar)
huile (Q193p Gronsveld),
Voorwaarde is echter dat de persoon in kwestie in het dorp woonachtig is.
hûile (Q193p Gronsveld),
jouwen:
jouwen (L364p Meeuwen),
koeien?:
[sic]
koeën (ww.) (L353p Eksel),
peltieren:
pelteere (Q196p Mheer),
peltere (Q200p s-Gravenvoeren),
pɛl`tī:rə, `pɛltī:rə (Q251p Gemmenich),
rammelen:
rammelen (Q020p Sittard),
Geh. Heerle [pag. 19: = Heerlen (Q 113)]. Men hoort ook in Limb.: den beer uitzenden, toeten, den ezel drijven, enz. (t Daghet in den Oosten IX, 17)
rammelen (Q113p Heerlen),
Ook "vare"genoemd.
rammele (Q020p Sittard),
Ook werl "vaare"(z.d. [... iemand op stang jagen of met hem sjouwen]) genoemd.
rammele (Q020p Sittard),
Rammelen es ene wedeman of een weef trouwt.
rammelen (Q013p Uikhoven),
schronken:
sjroenkë (Q077p Hoeselt),
tafelen:
tafelen (Q015p Stein),
taffele (L266p Sevenum, ...
L266p Sevenum),
taofele (L265p Meijel),
toͅfələ (L265p Meijel),
tòffele (L265p Meijel),
toeten:
tūətə (P213p Niel-bij-St.-Truiden),
trommelen:
trommelen (Q001p Zonhoven),
uitbellen:
oetbelle (L288a Ospel),
varen:
vaare (Q027p Doenrade, ...
Q202p Eys,
Q202p Eys,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade),
vare (Q111p Klimmen, ...
Q034p Merkelbeek,
Q020p Sittard,
L245b Tienray,
L245b Tienray,
Q201p Wijlre,
Q201p Wijlre),
vārə (Q202p Eys),
bij weduwe(naar) met trouwplannen
vārə (Q202p Eys),
Fr. charivari: ketelmuziek. B. Huydecoper teekent aan uit een fransch blijspel, dat men bij het huwelijk van een rijke weduwe met haren tuinman: faisait charivari à leurs nopces. Van charivari heeft men karrenvarren en varen gemaakt. Een dergelijk gebruik draagt in Ober-Baiern den naam van "haberen", "ins Haberfeld treiben"en is, even als ons "vare", een soort boerengericht over uitspattingen op sexueel gebied.
vare (Q101p Valkenburg),
waodleuwen?:
waotleuwe (Q196p Mheer)
|
1. Ketelmuziek die door de jonkheid van het dorp gemaakt wordt wanneer n weduwnaar of weduwe n tweede huwelijk aangaat. || 1. Met deksels trommelen, folkloristisch gebruik bij het huwelijk van een weduwe of weduwnaar. || 1. Rammelen: ketelmuziek maken. || 2. Ketelmuziek maken bij gelegenheid van het huwelijk van een weduwnaar of weduwe. || 2. Ketelmuziek maken. || 2. Zie rammele [2. Ketelmuziek maken bij gelegenheid van het huwelijk van een weduwnaar of weduwe]. || [-]. || [2]. Ketelmuziek maken. || [De ezel aandrijven]. || [Ketelmuziek maken]. || [Ketelmuziek]. || [Sub Oude plaatselijke volksgebruiken, vgl. pag. 74]. || Een oud gebruik. || Het gebruik om een serenade met geïmproviseerde instrumenten te geven aan personen die openbare ergernis geven [tafelen]. [N 88 (1982)] || het lawaai dat gemaakt wordt met potten, pannen, ketels etc. en dat bij wijze van volksjustitie gemaakt wordt voor de deur van personen die zich misdragen hebben in de ogen van hun dorpsgenoten [blekalbade, belmarkt] [N 112 (2006)] || Het lawaai dat gemaakt wordt met potten, pannen, ketels etc. en dat bij wijze van volksjustitie gemaakt wordt voor de deur van personen die zich misdragen hebben in de ogen van hun dorpsgenoten [blekalbade, belmarkt]. [N 90 (1982)] || Ketelmuziek maken (als een hertrouwende weduwnaar geen vat bier aan de buurt aanbood). || Ketelmuziek maken, een volskgerecht. || Ketelmuziek maken. || Precies "vertaald"betekent het: ezel aandrijven. || Pälteere: An den Tagen, besonders am Abend vor der Neuvermählung eines Witwers oder einer Witwe vor dessen bzw. deren Haus polterndes Geräusch mit aneinandergeschlagenen Kesseln u.ä. machen, bis der Witwer oder die Witwe zu einem Trunk einlädt. || Rammelen; ketelmuziek maken. || Tafelen: gebruik om een serenade te met geïmproviseerde instrumenten te geven aan personen die openbare ergernis geven. || Toeten: 2. Bij gelegenheid van het huwelijk van een weduwenaar of weduwe allerlei lawaai maken voor de deur van degene die gaat trouwen. || Volksgerecht houden (folklore). || Volksgericht - ketelmuziek maken voor het huis van iemand die zich heeft misdragen. || z. toel.
III-3-2
|