| 32578 |
ruige mest |
bluis:
blūš (Q192p Margraten),
bovenste mest:
bø̄vǝštǝ męs (Q039p Hoensbroek),
broei:
brø̄i̯ (Q015p Stein),
droge mest:
drø̄gǝ mest (L164p Gennep, ...
L165p Heijen),
droog mest:
dryǝx [mest] (L290a Egchel),
drȳx [mest] (P045p Meldert),
frisse mest:
frešǝ mes (Q203p Gulpen),
geen goede mest:
gęi̯nǝ gōi̯ǝ męs (Q187a Heugem),
groene mest:
grø̄nǝ meš (Q198b Oost-Maarland),
jong mest:
juŋ męst (P048p Halen),
jonge mest:
joŋǝ [mest] (Q039p Hoensbroek, ...
Q121p Kerkrade,
L329p Roermond,
Q032p Schinnen),
lang mest:
la.ŋk [mest] (L331b Boukoul, ...
Q002p Hasselt,
L331p Swalmen),
laŋ [mest] (L192p Bergen, ...
P050p Herk-de-Stad,
L265b Kronenberg,
L422p Lanklaar,
L377p Maasbracht,
Q180p Mal),
laŋk [mest] (L295p Baarlo, ...
L327p Beegden,
Q156p Borgloon,
Q077p Hoeselt,
L426z Holtum,
Q096c Neerharen,
L322a Nunhem,
P176p Sint-Truiden,
Q001p Zonhoven),
lãŋk [mest] (L248p Lottum, ...
L115p Mook),
lāŋk [mest] (P227p Vorsen),
lange mest:
laŋǝ [mest] (Q113p Heerlen, ...
Q112a Heerlerheide,
Q039p Hoensbroek,
Q111p Klimmen,
Q192p Margraten,
Q196p Mheer,
L115p Mook,
Q022p Munstergeleen,
Q117p Nieuwenhagen,
Q036p Nuth,
Q118p Schaesberg,
Q030p Schinveld,
Q208p Vijlen,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
lange stalmest:
laŋǝ štalmęs (Q111p Klimmen),
licht mest:
lex [mest] (Q011p Boorsem),
lēx [mest] (L265p Meijel),
magere mest:
māgǝrǝ [mest] (Q095p Maastricht),
mǭgǝrǝ [mest] (Q187a Heugem),
mest:
nii̯ [mest] (L266p Sevenum),
nyi̯ [mest] (L331p Swalmen),
šlɛxtǝ meš (Q198b Oost-Maarland),
nog niet gans vergangen:
nǫx nēt ˲gans ˲vǝrgaŋǝ (Q015b Kerensheide),
nog niet lang gezeten:
nǫx nēt laŋ gǝzē̜tǝ (Q015b Kerensheide),
ruig mest:
rǫu̯x mei̯ǝs (P177p Zepperen),
ruw mest:
rou̯ [mest] (L246p Horst, ...
L265b Kronenberg,
L163a Milsbeek,
L216p Oirlo,
L163p Ottersum),
ruu̯ [mest] (L330p Herten, ...
L325p Horn,
L332p Maasniel,
L294p Neer,
L362p Opitter),
ruw mest (K353p Tessenderlo),
rø̜̄ [mest] (P049p Donk),
rō [mest] (Q158p Riksingen),
rō. [mest] (P058p Stevoort),
rōu̯ [mest] (L266p Sevenum),
rő̜̄̄. [mest] (P053p Berbroek),
rő̜u̯ [mest] (L416p Opglabbeek),
rő̜̄. [mest] (P055p Kermt),
rūu̯ [mest] (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
rǫu̯ [mest] (L372a Aldeneik, ...
Q072p Beverst,
L413p Helchteren,
L248p Lottum,
L115p Mook),
rǫu̯. [mest] (K359p Koersel, ...
Q090p Mopertingen),
rǭ [mest] (P046p Linkhout),
ruwe mest:
rou̯ǝ [mest] (Q191p Cadier),
ru ̞u̯ǝ [mest] (Q116p Simpelveld),
ruu̯ǝ [mest] (Q019p Beek, ...
Q035p Brunssum,
L426p Buchten,
Q027p Doenrade,
L430p Einighausen,
L429p Guttecoven,
Q039p Hoensbroek,
Q028p Jabeek,
Q111p Klimmen,
Q192p Margraten,
L433p Nieuwstadt,
Q197p Noorbeek,
Q036p Nuth,
Q033p Oirsbeek,
Q099q Rothem,
Q098p Schimmert,
Q020p Sittard,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden,
Q112b Ubachsberg,
Q097p Ulestraten,
Q201p Wijlre),
rōu̯ǝ [mest] (Q198p Eijsden, ...
Q204a Mechelen),
rū(u̯)ǝ [mest] (L430p Einighausen, ...
Q018p Geulle,
L294p Neer,
L427p Obbicht),
rǫu̯ǝ [mest] (Q193a Eckelrade, ...
Q193p Gronsveld,
Q188p Kanne,
Q204a Mechelen,
L159a Middelaar,
Q198b Oost-Maarland,
Q194p Rijckholt,
L192a Siebengewald,
Q112p Voerendaal,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
stromest:
strø̜i̯[mest] (L211p Leunen),
strūi̯[mest] (K358p Beringen),
štryǝ[mest] (Q204a Mechelen, ...
L270p Tegelen),
štrȳ[mest] (Q193p Gronsveld),
vers mest:
fǫrs [mest] (L192b Aijen),
vers mest (P051p Lummen, ...
Q009p Maasmechelen),
vięs [mest] (Q162p Tongeren),
vi̯øs [mest] (Q177p Millen),
vi̯ō.s [mest] (P177p Zepperen),
vi̯ǫ.s [mest] (P120p Alken, ...
Q073p Wimmertingen),
vi̯ǫs [mest] (Q182p Nerem),
vi̯ǭ.s [mest] (P223p Rukkelingen-Loon),
vø ̞rs [mest] (L288a Ospel),
vø̜rs [mest] (L289b Leuken, ...
L289p Weert),
vērš [mest] (L386p Vlodrop),
vēs [mest] (L321p Neeritter),
vōrs [mest] (L291p Helden, ...
L290p Panningen),
vǫrs [mest] (L269p Blerick, ...
L269b Boekend,
L269a Hout-Blerick,
L209p Merselo,
L270p Tegelen,
L318b Tungelroy),
vǫrst [mest] (L322p Haelen),
vǫs [mest] (P219p Jeuk),
vǭrs [mest] (L312p Neerpelt),
vɛrs [mest] (L320a Ell, ...
L271p Venlo),
vɛs [mest] (P047p Loksbergen),
verse mest:
vø̄sǝ [mest] (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
vø̜rsǝ [mest] (L289p Weert),
vēršǝ [mest] (Q192p Margraten),
vēsǝ [mest] (L373p Roosteren),
vęrsǝ [mest] (L292p Heythuysen),
vīǝsǝ [mest] (Q193p Gronsveld, ...
Q194p Rijckholt),
vǫrsǝ [mest] (L163p Ottersum),
vɛršǝ [mest] (Q099q Rothem),
verse stalmest:
vē.rsǝ [stalmest] (Q088p Lanaken),
vīršǝ [stalmest] (Q096a Borgharen),
vǭ ̝rsǝ [stalmest] (L246p Horst),
vliegerd:
vlēgǝrt (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen)
|
Ruige mest is mest die pas uit de stal is gekomen en daarom nog onverteerd stro bevat. Deze mest vormt aanvankelijk de boven- of buitenlaag van de mesthoop, die o.i.v. zon en wind gemakkelijk verdroogt. Hij heeft daarom ook (nog) niet de kwaliteit van de in het vorige lemma bedoelde mest, die langer en dieper in de mesthoop heeft gezeten. De plaatselijke varianten van [mest [N M, 10b; N 11, 27 add.; N 11A, 4b; JG 1a + 1b add.; div.]
I-1
|