e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 1

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
builmolen bloemmolen: blommø̄lǝ (Kortessem, ... ), blō.mmø̄.lǝ (Ittervoort), boulteû: bulti (Berlingen, ... ), bultjɛ̄.r (Mal), bultø. (Lauw, ... ), bultē. (Rutten), byltē. (Tongeren), byltę. (Tongeren), buidel: bygǝl (Kanne, ... ), bøjǝl (Neeritter  [(id)]  , ... ), bø̜jǝl (Lanaken), buidelkist: byjǝlkes (Mechelen), buidelmolen: byjǝl[molen] (Haelen, ... ), bøjǝl[molen] (Herkenbosch, ... ), bøjǝlmjølǝ (Zichen-Zussen-Bolder), bø̜jǝlmø̄lǝ (Smeermaas), buidelzeef: bø̜̄jǝlzę̄f (Rosmeer), buil: byl (Gennep), byǝl (Susteren, ... ), bȳl (Meijel, ... ), bø̜̄l (Sint-Truiden), bø̜jl (Aldeneik, ... ), bø̜ǝl (Alt-Hoeselt), bǫwǝl (Tessenderlo), builer: builer (Paal), bȳlǝr (Milsbeek, ... ), bø̜jlǝr (Bilzen), builinstallatie: bø̜jlenstalāsi (As), builkast: by.lkas (Neerbeek), builkist: builkist (Voerendaal), by.lkes (Bocholtz, ... ), bȳlkes (Puth), bølkes (Mechelen), builmachine: by.lmǝši.n (Maastricht), builmolen: bowǝlmyǝlǝ (Ordingen), byjlmø̜lǝ (Neerharen), byl[molen] (Eygelshoven, ... ), bøjmølǝn (Achel), bølmēlǝ (Kiewit), bø̄.lmø̄.lǝ (Teuven), bø̜̄l[molen] (Lauw), bø̜̄lmø̄lǝ (Beringen), bø̜̄lmø̜̄lǝ (Sint-Martens-Voeren), bø̜̄lmø̜jlǝ (Rummen), bø̜jl[molen] (Alken, ... ), bø̜jmø̄lǝ (Stevoort), bø̜lmø̜jlǝ (Halen), meelbuidel: mę̄lbyjǝl (Vlodrop), meelzeef: mę̄jlzēf (Stokkem), mę̄lziǝf (Waterloos), mę̄lzēf (Tungelroy, ... ), mę̄lzę̄f (Waterloos), meelzift: mę̄lzeft (Opglabbeek), molen: [molen] (Rotem, ... ), tarwemolen: tɛrǝvǝmȳlǝ (Oost-Maarland), teemsmolen: temsmø̜jlǝ (Borgloon), zeef: ziǝf (Boekt Heikant), zēǝf (Bilzen), zīǝf (Bocholt), zeefmolen: zēfmø̄lǝ (Bunde), zēǝfmēlǝ (Kermt), zęjfmø̄lǝ (Borgloon), zift: zef (Groot-Gelmen), zeft (Boekt Heikant), zuiveringsmolen: zø̜jvǝreŋsmø̄lǝ (Lommel) Werktuig waarmee de molenaar in het groot de verschillende soorten van bloem en zemelen uit het meel scheidt. De builmolen bestaat uit een veelhoekige, vaak vier tot vijf meter lange, draaiende trommel waar een fijne zijden doek, de buildoek, rond is gespannen. Het meel wordt in de ronddraaiende trommel met behulp van een lange spiraal verplaatst. Vooraan in de trommel is de buildoek zeer fijn; meer naar achter toe wordt hij telkens steeds grover. Zo worden met behulp van de buil achtereenvolgens kriel, kort(meel) en zemelen afgescheiden. Enkele molenaars gebruiken in plaats van een buildoek verschillende zeven, van zeer fijn tot zeer grof. De woordtypen meelzeef, meelzift, zeef en zift zijn in dit lemma opgenomen omdat de invullers aangaven dat het hier specifiek een molen, dus geen handzeef, betrof. De builkast uit Q 19a bestond uit een draaiende trommel met een lengte van ca 2 meter en een doorsnee van 60 à 70 cm, die was bespannen met drie soorten doek: a) zeer fijn, voor wittebrood (weg: wɛk); b) minder fijn, voor grof brood (grove weg: grōvǝ wɛk) en c) grof, voor veevoer (veevoer: viǝvōr). Voor de niet-fonetisch gedocumenteerde vormen van -ømolenŋ respectievelijk ømolenŋ zie men het lemma ɛmolenɛ.' [N O, 38b; N 18, 136; Vds 242; Jan 238; Coe 216; Grof 241; N 14, 136; N D, 33 add.] II-3