| 32587 |
mesthaak |
dobbele mesthaak:
dabǝla [mesthaak] (Q093p Rosmeer
[(drietandig)]
),
driehaak:
drē̜hǭk (P047p Loksbergen
[(heeft echter vier tanden)]
),
drietand:
drē̜i̯tant (P055p Kermt),
drē̜tant (P048p Halen
[(ook om aardkluiten te breken)]
),
drietander:
drē̜tandǝr (P044p Zelem),
drietandige mesthaak:
dritɛnjegǝ [mesthaak] (L427p Obbicht),
dritɛntǝgǝ [mesthaak] (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163p Ottersum),
drietandse mesthaak:
dritãntsǝ [mesthaak] (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
drietandsmesthaak:
dritɛnjs[mesthaak] (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
drɛ ̝i̯taŋs[mesthaak] (L290p Panningen),
flattenmesthaak:
flatǝ[mesthaak] (Q209p Teuven
[(om drekmest los te trekken)]
),
gesmede mesthaak:
gǝsmedǝ [mesthaak] (P048p Halen
[(tweetandig)]
),
haak:
ho ̝ǫk (P195p Gutschoven),
hoak (P222p Opheers),
hu ̞ǫk (Q166p Vechmaal),
huǫk (Q160p Bommershoven, ...
P186p Gelinden,
Q162p Tongeren),
hō ̝k (P175p Gingelom, ...
P174p Velm),
hō ̞(ǝ)k (P055p Kermt),
hōk (P218p Borlo, ...
P182p Buvingen,
P115p Duras,
P219p Jeuk,
P180p Kerkom,
P046p Linkhout,
P177a Ordingen,
P107a Rummen,
P227p Vorsen,
P172p Wilderen,
P044p Zelem),
hōǝk (Q156p Borgloon, ...
P192p Voort),
hő̄ ̝k (P113p Binderveld),
hǭk (L317p Bocholt
[(mv hø̜̄i̯k)]
, ...
L316p Kaulille,
K317p Leopoldsburg
[(mv hǭkǝ)]
,
Q033p Oirsbeek,
L314p Overpelt,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
L318p Stramproy,
L271p Venlo),
hǭǝk (Q039p Hoensbroek, ...
P210a Walsbets,
P212p Walshoutem),
krats:
krats (L386p Vlodrop),
krets:
krɛts (L297p Belfeld
[(tweetandig)]
),
kretser:
krɛtsǝr (Q209p Teuven),
kromme haak:
kromǝn (h)ǭk (L292a Maxet),
kromme mesthaak:
krǫmǝ [mesthaak] (Q156p Borgloon
[(riek met krom gebogen tanden)]
),
kromme riek:
kromǝ rēk (Q021p Geleen, ...
L326p Grathem,
L376p Linne,
L382p Montfort,
L427z Nattenhoven,
L321p Neeritter,
L381b Peij,
L373p Roosteren,
L378p Stevensweert,
Q014p Urmond),
mestbraak:
mē̜s.brǭk (Q209p Teuven),
mestbreker:
[mest] ˱brēǝkǝr (Q079a Wintershoven),
[mest]˱briǝkǝr (Q002p Hasselt),
[mest]˱brēkǝr (Q156p Borgloon
[(om mest uit elkaar te trekken op het veld)]
, ...
Q077p Hoeselt
[(om mest los te trekken op de mesthoop)]
,
L210p Venray),
mesthaak:
[mest](h)uǫk (Q080p Vliermaal),
[mest](h)u̯ǫk (Q162p Tongeren),
[mest](h)ǭ ̝ǝk (L352p Hechtel),
[mest](h)ǭk (L421p Dilsen, ...
L286p Hamont,
L369p Kinrooi,
Q096c Neerharen,
L371p Ophoven
[(mv [mest](h)ø̜̄k)]
,
L420p Rotem),
[mest]hau̯ǝk (K357p Paal),
[mest]ho ̝ak (P222p Opheers, ...
Q079a Wintershoven),
[mest]hoak (P054p Spalbeek),
[mest]hoǝk (Q156p Borgloon
[(mv [mest]hø̜ǝk)]
, ...
L354p Wijchmaal),
[mest]hoǫk (Q162p Tongeren, ...
P177p Zepperen),
[mest]hu ̞ok (P187p Berlingen, ...
P188p Hoepertingen,
P051p Lummen),
[mest]hu ̞ǫk (P120p Alken, ...
P197p Heers,
Q166p Vechmaal),
[mest]huok (Q164p Heks, ...
Q177p Millen,
P121p Ulbeek),
[mest]huǝk (P051p Lummen, ...
Q078p Wellen),
[mest]huǫk (Q160p Bommershoven, ...
P186p Gelinden,
Q153p Gors-Opleeuw,
P184p Groot-Gelmen,
Q079p Guigoven,
Q077p Hoeselt,
Q167p Koninksem,
Q240p Lauw,
P220p Mechelen-Bovelingen,
Q157a Overrepen,
Q161p Piringen,
Q076p Romershoven,
P223p Rukkelingen-Loon,
Q162p Tongeren
[(mv [mest]hyø̜k)]
,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven),
[mest]hu̯ōk (K361a Boekt Heikant),
[mest]hāk (K317a Kerkhoven, ...
K278p Lommel,
K315p Oostham,
K353p Tessenderlo),
[mest]hō ̝ǝk (K360p Heusden, ...
P057p Kuringen,
Q178p Val-Meer,
Q084p Waltwilder),
[mest]hō ̝ǫk (Q157p Jesseren),
[mest]hō ̞k (K318p Berverlo, ...
Q156p Borgloon,
P175p Gingelom,
P107a Rummen,
P174p Velm,
P044p Zelem),
[mest]hō ̞ǝk (Q113p Heerlen, ...
Q039p Hoensbroek,
Q117p Nieuwenhagen,
Q263p Raeren,
Q112b Ubachsberg,
Q222p Vaals,
Q112p Voerendaal,
Q117a Waubach,
Q113a Welten),
[mest]hōk (P179p Aalst, ...
P053p Berbroek,
P224p Boekhout,
P218p Borlo,
Q159p Broekom,
Q071p Diepenbeek
[(mv [mest]hø̄k)]
,
Q004p Gelieren Bret,
P173p Halmaal,
K316p Heppen,
Q174p Herderen,
P050p Herk-de-Stad,
P219p Jeuk,
P180p Kerkom,
P055p Kermt,
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
P046p Linkhout,
P045p Meldert,
P214p Montenaken,
P117p Nieuwerkerken,
L314p Overpelt,
Q175p Riemst,
P052p Schulen,
P054p Spalbeek,
Q171p Vlijtingen,
Q078p Wellen,
P118a Wijer,
P044p Zelem,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder
[(mv [mest]hø̄ ̞k)]
),
[mest]hōǝk (Q072p Beverst
[(mv [mest]hīǝk)]
, ...
Q081a Heesveld-Eik
[(mv [mest]hīǝk)]
,
L414p Houthalen
[(mv [mest]hīǝk)]
,
K359p Koersel,
Q082p Munsterbilzen
[(mv [mest]hīǝk)]
,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
K361p Zolder,
Q001p Zonhoven
[(mv [mest]hīǝk)]
),
[mest]hōǫk (Q156p Borgloon, ...
Q152p Kerniel,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P192p Voort),
[mest]hő̄k (Q002p Hasselt, ...
L355p Peer),
[mest]hő̄ǝk (L413p Helchteren),
[mest]hūok (Q170p Grote-Spouwen),
[mest]hűk (Q158a Henis),
[mest]hǫak (K357p Paal),
[mest]hǫǝk (K358p Beringen, ...
P222p Opheers,
P177p Zepperen),
[mest]hǭ ̝(ǝ)k (L317p Bocholt, ...
P049p Donk,
P048p Halen),
[mest]hǭ ̝ǝk (Q121c Bleijerheide, ...
Q211p Bocholtz,
Q035p Brunssum,
Q119p Eygelshoven,
Q202p Eys,
Q121p Kerkrade,
P055p Kermt,
L432a Koningsbosch,
P045p Meldert,
L381a Putbroek,
Q203a Reijmerstok,
Q035a Rumpen,
Q118p Schaesberg,
Q030p Schinveld,
Q116p Simpelveld,
Q078p Wellen),
[mest]hǭ(ǝ)k (L282p Achel, ...
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
L360p Bree,
Q192p Margraten),
[mest]hǭk (L191p Afferden, ...
L192b Aijen,
Q102p Amby,
L244c America,
Q038p Amstenrade,
L250p Arcen,
L417p As
[(mv [mest]hē̜k)]
,
L295p Baarlo,
L324p Baexem,
L327p Beegden,
L359p Beek,
Q019p Beek,
L300p Beesel,
Q106p Bemelen,
L429a Berg,
Q103p Berg / Terblijt,
L192p Bergen,
L378q Berkelaar,
Q029p Bingelrade,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
Q002c Bokrijk,
Q096a Borgharen,
L428p Born,
L289h Boshoven,
L331b Boukoul,
L247p Broekhuizen,
L426p Buchten,
L323p Buggenum,
Q096p Bunde,
Q191p Cadier,
L431p Dieteren,
Q027p Doenrade,
L381p Echt,
L290a Egchel,
Q198p Eijsden,
L288c Eind,
L430p Einighausen,
L353p Eksel,
L419p Elen,
L320a Ell
[(mv [mest]hø̜̄k)]
,
L363p Ellikom,
Q017p Elsloo,
Q021p Geleen,
Q004p Gelieren Bret,
Q087p Gellik,
L164p Gennep,
L360a Gerdingen,
Q018p Geulle,
L214a Geysteren,
L326p Grathem,
Q193p Gronsveld,
L356p Grote-Brogel,
L249p Grubbenvorst,
L366p Gruitrode,
Q203p Gulpen,
L429p Guttecoven,
L322p Haelen,
L328p Heel,
Q105p Heer,
L165p Heijen,
L291p Helden,
L384p Herkenbosch,
L330p Herten,
Q187a Heugem,
L292p Heythuysen,
L426z Holtum,
L325p Horn,
L246p Horst,
L269a Hout-Blerick,
L320p Hunsel,
L289a Hushoven,
Q096b Itteren,
Q028p Jabeek,
Q188p Kanne,
L316p Kaulille,
L318a Keent,
L298p Kessel,
L370p Kessenich,
Q002b Kiewit,
L315p Kleine-Brogel,
Q111p Klimmen,
L265b Kronenberg,
K314p Kwaadmechelen
[(mv [mest]hǭʔǝ)]
,
K317p Leopoldsburg,
L289b Leuken,
L211p Leunen,
L434p Limbricht,
P047p Loksbergen,
K278p Lommel,
L248p Lottum,
Q016p Lutterade,
L377p Maasbracht,
L267p Maasbree,
L332p Maasniel,
Q095p Maastricht,
L292a Maxet,
Q204a Mechelen,
L217p Meerlo,
Q099p Meerssen,
L364p Meeuwen,
L265p Meijel,
L246b Melderslo,
L383p Melick,
Q034p Merkelbeek,
L209p Merselo,
L245p Meterik,
Q196p Mheer,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek
[(mv [mest]hø̜̄k)]
,
L319p Molenbeersel,
L382p Montfort,
L115p Mook,
Q022p Munstergeleen,
L294p Neer,
Q019a Neerbeek,
L367p Neerglabbeek,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L312p Neerpelt,
L418p Niel-bij-As
[(mv [mest]hē̜k)]
,
L433p Nieuwstadt,
Q197p Noorbeek,
L322a Nunhem,
Q036p Nuth,
L427p Obbicht,
L216p Oirlo,
Q033p Oirsbeek,
L326q Oler,
Q198b Oost-Maarland,
K315p Oostham,
L216a Oostrum,
L416p Opglabbeek
[(mv [mest]hē̜k)]
,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L288a Ospel,
L163p Ottersum
[(mv [mest]hø̜̄k]
,
Q095a Oud-Caberg,
Q003a Oud-Waterschei,
L314p Overpelt,
L290p Panningen,
L381b Peij,
Q032a Puth,
Q111q Ransdaal,
L358p Reppel,
L299p Reuver,
Q194p Rijckholt,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
Q093p Rosmeer
[(tweetandig)]
,
Q099q Rothem,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
L266p Sevenum,
Q101a Sibbe / IJzeren,
L192a Siebengewald,
L313p Sint Huibrechts Lille,
L385p Sint Odilienberg,
Q187p Sint Pieter,
Q020p Sittard,
Q096d Smeermaas,
Q031p Spaubeek,
Q015p Stein,
L378p Stevensweert,
L296p Steyl,
L318p Stramproy,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden,
K353p Tessenderlo
[(mv [mest]hǭʔǝ)]
,
Q209p Teuven
[(mv [mest]hǭk)]
,
L374p Thorn,
L245b Tienray,
L361p Tongerlo,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
Q037p Vaesrade,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
Q091p Veldwezelt,
L271p Venlo,
L210p Venray,
Q208p Vijlen,
L386p Vlodrop,
Q172p Vroenhoven,
L214p Wanssum,
L368b Waterloos,
L289p Weert,
L213p Well,
L215a Wellerlooi,
L375p Wessem,
L354p Wijchmaal,
Q201p Wijlre,
L365p Wijshagen,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler,
L244d Ysselsteyn,
Q005p Zutendaal),
[mest]uǝk (Q155p Werm),
[mest]uǫk (Q168a Rijkhoven, ...
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q075p Vliermaalroot),
[mest]u̯ǫ(ǝ)k (Q169p Membruggen),
[mest]u̯ǫk (Q170p Grote-Spouwen, ...
Q077p Hoeselt,
Q089p Martenslinde),
[mest]ō ̝ǝk (Q083p Bilzen),
[mest]˲guǝk (Q176a Ketsingen),
[mest]˲guǫk (Q163p Berg, ...
Q242p Diets-Heur,
Q182p Nerem,
Q241p Rutten,
Q168p s-Herenelderen),
[mest]˲guɛk (Q181p Sluizen),
[mest]˲gu̯ǭk (Q178p Val-Meer
[(mv [mest]gi̯ø̜̄k)]
),
[mest]˲gōǝk (Q180p Mal),
mes˱ǭk (L372p Maaseik, ...
L424p Meeswijk,
L423p Stokkem),
mēǝs˱ōk (P177a Ordingen),
mē̜sǭk (Q002p Hasselt),
mē̜s˱ǭk (Q002p Hasselt, ...
Q002b Kiewit),
mę.s(h)ōk (Q002a Godschei
[(mv [mest](h)īǝk)]
),
męsok (Q094p Hees),
męst(h)ǭk (Q007p Eisden, ...
L422p Lanklaar
[(mv [mest](h)ǭk)]
,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen
[(mv [mest](h)ǭk)]
),
męstō(ǝ)k (P178p Brustem),
męstōk (P176a Melveren, ...
P176p Sint-Truiden),
męstǭk (Q011p Boorsem, ...
Q006p Leut,
L424p Meeswijk,
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden,
P176p Sint-Truiden,
L423p Stokkem,
Q008p Vucht),
męstǭu̯k (L420p Rotem),
męst˱ǭk (L420p Rotem),
męsōk (Q090p Mopertingen),
męsǭk (Q010p Opgrimbie, ...
Q012p Rekem,
Q013p Uikhoven),
męsǭu̯k (Q009p Maasmechelen),
(mv [mest]gu̯ø̜̄k)
[mest]˲gu̯ǫk (Q177p Millen),
(mv [mest]hek)
[mest]hok (Q003p Genk),
mesthaak met vier d4446tanden:
[mesthaak] męt ˲vīr tan (Q093p Rosmeer),
mestkrabber:
męstkrɛbǝr (P213p Niel-Bij-Sint-Truiden),
mestkretser:
mēskrɛtsǝr (L250p Arcen),
mestreek:
męsrē̜k (Q077p Hoeselt),
stalhaak:
stalhǭk (L292p Heythuysen),
štalhǭk (Q034p Merkelbeek),
stromesthaak:
štryǝ[mesthaak] (Q209p Teuven
[(om stromest los te trekken)]
),
trekhaak:
tręk(h)ǭǝk (P174p Velm),
trękhōk (P218p Borlo),
trekriek:
trękrēk (L321p Neeritter, ...
L420p Rotem,
Q014p Urmond),
tweetand:
twītant (P055p Kermt),
tweetandige mesthaak:
twētɛŋtǝgǝ [mesthaak] (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163p Ottersum),
tweetandsmesthaak:
twīǝtaŋs[mesthaak] (L290p Panningen),
viertand:
vērtsaŋk (Q211p Bocholtz),
vīrtant (Q156p Borgloon),
viertander:
vērtɛndǝr (Q095a Oud-Caberg),
vīrtānǝr (Q004p Gelieren Bret)
|
De mesthaak is een riek waarvan de tanden loodrecht op de steel staan. De mesthaak wordt gebruikt om een hoeveelheid mest voort te trekken, met name bij het afladen van de mest van de kar in hoopjes op het land. Maar men gebruikt hem verder ook om mest uit de stallen te trekken (vooral bij de oude potstal), om mest op de mesthoop te verplaatsen, om mest van de mesthoop los te trekken (voor het laden), om mesthoopjes op het land uiteen te trekken en soms om de (tuin)grond fijn te maken. De mesthaak kan 2 à 3 (vroeger veelal) of 4 à 5 tanden hebben. De gesmede mesthaak werd vroeger door de plaatselijke smid vervaardigd, en was later ook in de handel verkrijgbaar. Vaak echter maakte men van een oude riek een mesthaak, door de tanden of de "hals" van die riek in het vuur om te zetten. In de betrokken termen van dit lemma vertegenwoordigt het lid drie ook dialectvarianten van het type drij. [J G 1b + 1b; N 5A, 50c; N 11, 28; N 11A, 17a; N 18, 55 t /m 63; A 28, 5a + b; Lu 6, 5a + b; Av 1, III 5d; monogr.]
I-1
|