e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 1

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
staakijzer van de watermolen as: a.s (Alken, ... ), as (Kermt, ... ), ā.s (Lauw, ... ), ās (Beverst, ... ), as van de steen: a.s ˲van dǝ stɛjn (Bommershoven, ... ), as ˲van dǝ stiǝn (Sint-Truiden), as ˲van dǝ stę̄jn (Rutten), ās ˲van dǝ stɛjn (Berlingen), boom: bō.m (Tongeren), boompje: bø̜mkǝ (Lauw), dik ijzer: dik ęjzǝr (Hoeselt), dikke as: dikǝ as (Hoeselt), grote as: gru.tǝ a.s (Maastricht), klauwijzer: klauwijzer (Heerlen  [(van ijzer)]  ), koning: kȳǝ.neŋ (As), koningsspil: koningsspil (Vlodrop  [(van ijzer)]  ), lang ijzer: laŋk ęǝzǝr (Vliermaalroot), lāŋk ęǝzǝr (Kortessem), molenas: mēǝlǝ-as (Alt-Hoeselt, ... ), molenijzer: męǝlǝ-ęjzǝr (Alt-Hoeselt, ... ), opgaande boom: ǫpgwoǝndǝ bōm (Rutten  [(van ijzer)]  ), spil: spęl (Diepenbeek, ... ), špel (Meerssen, ... ), špęl (Maastricht), staakijzer: staakijzer (Geysteren  [(van ijzer)]  , ... ), stākizǝr (As, ... ), stākędǝr (Lummen), stākęǝzǝr (Berbroek, ... ), stǫkájzǝr (Lauw), stǫkęǝzǝr (Gutschoven), stǭkęjzǝr (Bilzen), stǭkęǝzǝr (Berlingen, ... ), stǭkę̄zǝr (Ordingen), staander: stø̜ndǝr (Haren), steenijzer: stęj.nizǝr (Aldeneik), steenspil: steenspil (Kuringen, ... ), štēšpel (Heerlen  [(van ijzer)]  ) Bij watermolens een loodrecht staande, zware spil die aan de bovenzijde met een nok in het gat van de rijn van de loper past en aan de onderzijde in een op een beweegbare balk staande ijzeren pot draait. Op het staakijzer is een rondsel gemonteerd. Het geheel bevindt zich bij watermolens meestal onder de molenstenen. Achter het plaatscodenummer is tussen haakjes vermeld van welk materiaal het staakijzer in de betreffende plaats is vervaardigd. Zie ook het lemma ɛstaakijzer van de windmolenɛ.' [Vds 82; Jan 104; Coe 90; Grof 103; A 42A, 14; A 42A, 22; N D, 14] II-3