| 29111 |
keren |
(de paarden de ploeg) laten draaien:
ǭtǝ drii̯ǝ (Q198b Oost-Maarland),
(de paarden met de ploeg) laten draaien:
ǭtǝ drɛi̯ǝ (L374p Thorn),
(de paarden) doen draaien:
duu̯n drɛ̄ ̝n (K359p Koersel),
dyn drę̄i̯ǝ (Q162p Tongeren),
(de paarden) draaien:
drīǝ (Q191p Cadier, ...
Q033p Oirsbeek),
drę̄(ǝ)n (K357p Paal),
drīǝnǝ (Q117p Nieuwenhagen, ...
Q117a Waubach),
drɛi̯ǝ (Q162p Tongeren),
drɛ̄(ǝ)n (Q002p Hasselt),
drɛ̄ǝ (Q072p Beverst),
(de paarden) keren:
kiǝrǝ (K357p Paal),
(de paarden) laten draaien:
lo ̞ǝtǝ drɛ̄i̯ǝ (K278p Lommel),
ǭtǝ drɛi̯ǝ (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
ǭʔǝn drǭ ̝ǝn (K314p Kwaadmechelen),
(de paarden) omdraaien:
omdrięi̯ǝ (L429a Berg),
omdrɛi̯ǝ (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
ø ̞mdrīǝnǝ (Q116p Simpelveld),
(de ploeg) draaien:
drīǝi̯ǝ (Q097p Ulestraten),
(de ploeg) laten uitkulteren:
ǭtǝ ūtkøltǝrǝ (Q192p Margraten),
(de ploeg) omslepen:
omslęi̯.pǝ (L416p Opglabbeek),
(de ploeg) ontgrendelen:
ont˲grɛ ̝ndǝlǝ (L209p Merselo),
averechts draaien:
ęvǝrɛxs drǭwǝ (P047p Loksbergen),
averechts maken:
ēvǝrɛks mǭʔǝn (K353p Tessenderlo),
binnenstebuiten draaien:
benǝlstǝbūtǝn dręjǝ (L368p Neeroeteren),
benǝstǝbātǝ drē̜ (P172p Wilderen),
benǝstǝbǫwtǝ driǝn (L414p Houthalen),
bęnǝlstǝbowtǝ drɛjǝ (L417p As),
binnenstebuiten keren:
benǝnstǝbūtǝn kīrǝn (L316p Kaulille),
binnenstebuiten zetten:
benǝlstǝbūtǝn zętǝn (L360a Gerdingen),
bɛnǝstǝbǭtǝ zɛtǝ (Q086p Eigenbilzen),
de scharen omgooien:
dǝ šãrǝ omguǝi̯ǝ (L292p Heythuysen),
de voor omdraaien:
dǝ vōr ømdrɛ̄i̯ǝn (L282p Achel),
draaien:
dra (Q167p Koninksem),
draaien (K358p Beringen, ...
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P121p Ulbeek),
drajǝ (Q072p Beverst, ...
Q161p Piringen),
drajǝn (L319p Molenbeersel),
dreǝ (Q016p Lutterade),
dreǝi̯ǝ (L426p Buchten, ...
L426z Holtum),
driajǝ (P177p Zepperen),
drii̯ǝ (Q193p Gronsveld, ...
Q198b Oost-Maarland),
drięi̯ǝ (L428p Born),
drięjǝ (L425p Grevenbicht / Papenhoven),
driǝ (Q027p Doenrade, ...
Q111q Ransdaal,
Q112z Ten Esschen),
drīǝ (Q191p Cadier),
druǝ (P048p Halen),
drā (Q240p Lauw),
drājǝ (L366p Gruitrode),
drān (Q002p Hasselt, ...
Q168a Rijkhoven),
drāǝn (Q002p Hasselt),
drē (Q241p Rutten),
drējǝ (Q007p Eisden, ...
P172p Wilderen),
drēn (Q077a Alt-Hoeselt),
drēǝ (Q035p Brunssum, ...
P052p Schulen,
Q020p Sittard),
drē̜ (P054p Spalbeek),
drē̜jǝ (P119p Sint-Lambrechts-Herk, ...
Q172p Vroenhoven),
drē̜n (Q077p Hoeselt, ...
P176p Sint-Truiden,
Q001p Zonhoven),
drē̜ǝ (Q083p Bilzen, ...
P050p Herk-de-Stad),
drē̜ǝn (Q071p Diepenbeek),
drę (Q177p Millen, ...
Q166p Vechmaal,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
dręa (Q016p Lutterade),
dręjǝ (K358p Beringen, ...
L317p Bocholt,
Q011p Boorsem,
L360p Bree,
Q007p Eisden,
L356p Grote-Brogel,
P121a Herten,
P188p Hoepertingen,
P219p Jeuk,
L315p Kleine-Brogel,
P057p Kuringen,
P187a Kuttekoven,
K278p Lommel,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L364p Meeuwen,
P129p Neerijse,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L415p Opoeteren,
L314p Overpelt,
L299p Reuver,
Q158p Riksingen,
L420p Rotem,
P176p Sint-Truiden,
P121p Ulbeek,
Q164a Widooie,
P177p Zepperen),
dręn (L352p Hechtel, ...
Q001p Zonhoven),
dręǝ (Q088p Lanaken, ...
P058p Stevoort),
dręǝjǝ (Q021p Geleen),
dręǝn (Q003p Genk, ...
L355p Peer,
P121p Ulbeek),
drę̄ ̞ǝn (P176p Sint-Truiden),
drę̄(i̯)ǝ (P175p Gingelom),
drīǝnǝ (Q121c Bleijerheide, ...
Q117p Nieuwenhagen),
drō ̞ǝ (P044p Zelem),
drǭu̯ǝ (K353p Tessenderlo),
drɛ ̝i̯ǝ (L320a Ell),
drɛi̯ǝ (L417p As, ...
L295p Baarlo,
L324p Baexem,
L360p Bree,
L247p Broekhuizen,
L288c Eind,
L322p Haelen,
L291p Helden,
L330p Herten,
L289a Hushoven,
L369p Kinrooi,
L265b Kronenberg,
L265b Kronenberg,
L422p Lanklaar,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
L364p Meeuwen,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L322a Nunhem,
L416p Opglabbeek,
L290p Panningen,
L387p Posterholt,
Q099q Rothem,
L266p Sevenum,
Q187p Sint Pieter,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
Q014p Urmond,
L268p Velden,
L289p Weert),
drɛi̯ǝn (Q015p Stein),
drɛjǝ (Q011p Boorsem, ...
Q071p Diepenbeek,
Q007p Eisden,
L330p Herten,
Q165p Hopmaal,
Q009p Maasmechelen,
Q098p Schimmert),
drɛǝ (Q162p Tongeren),
drɛǝn (L353p Eksel, ...
K361p Zolder),
drɛ̄ (Q093p Rosmeer, ...
Q178p Val-Meer),
drɛ̄ ̝i̯ǝ (L215p Blitterswijck, ...
L246p Horst,
L246p Horst,
L211p Leunen,
P222p Opheers,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo,
L214p Wanssum),
drɛ̄ ̝ǝn (L414p Houthalen),
drɛ̄i̯ǝ (L317p Bocholt, ...
L164p Gennep,
Q193p Gronsveld,
Q187a Heugem,
Q188p Kanne,
L265p Meijel,
L383p Melick,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum),
drɛ̄i̯ǝn (L282p Achel, ...
L286p Hamont,
K278p Lommel,
L314p Overpelt),
drɛ̄ǝ (Q156p Borgloon, ...
Q071p Diepenbeek),
drɛ̄ǝn (Q071p Diepenbeek),
drẽ̜ (L353p Eksel, ...
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
drẽ̜jǝn (L286p Hamont),
draaien op de hoeken:
drɛ̄i̯ǝ op ǝ hø̄k (L288p Nederweert),
draaien op het hoofdbed:
drǭu̯ǝn u ̞p t hø̜t˱bęt (K353p Tessenderlo),
het schaar draaien:
ǝt šãr drīǝ (Q191p Cadier),
keren:
keǝrǝ (Q016p Lutterade),
kięrǝ (Q101p Valkenburg),
kiǝrǝ (L381p Echt, ...
Q113p Heerlen,
Q009p Maasmechelen,
Q095p Maastricht,
Q099p Meerssen,
L265p Meijel,
Q111q Ransdaal,
L271p Venlo),
kiǝrǝn (K316p Heppen, ...
K315p Oostham,
K353p Tessenderlo),
kiɛrǝ (Q099q Rothem),
kjē̜rǝ (Q015p Stein),
kējǝrǝn (K278p Lommel),
kērǝ (Q254p Henri-Chapelle, ...
L414p Houthalen,
L433p Nieuwstadt,
L163p Ottersum,
P192p Voort),
kē̜rǝ (L428p Born),
kīrǝ (Q121c Bleijerheide, ...
L317p Bocholt,
Q027p Doenrade,
L330p Herten,
L246p Horst,
L298a Kesseleik,
Q088p Lanaken,
Q095p Maastricht,
Q196p Mheer,
Q197p Noorbeek,
L299p Reuver,
Q200p s-Gravenvoeren,
L289p Weert,
Q278p Welkenraedt),
kīrǝn (L316p Kaulille, ...
K357p Paal),
kīǝrǝ (K317p Leopoldsburg, ...
L265p Meijel,
Q197p Noorbeek,
P176p Sint-Truiden,
Q197a Terlinden,
P121p Ulbeek),
kippen:
kipǝ (L163p Ottersum),
kouter draaien:
kǭtǝr drę̄i̯n (P176p Sint-Truiden),
kulteren:
kø ̞ltǝrǝ (Q116p Simpelveld),
links draaien:
lęjŋks drɛjǝ (Q009p Maasmechelen),
losmaken:
ǫsmãkǝ (L192b Aijen, ...
L292p Heythuysen),
lostrekken:
ǫstrękǝ (L163p Ottersum
[(door middel van een pal)]
),
omdraaien:
emdreǝn (Q083p Bilzen),
emdrājǝ (P056p Stokrooie),
emdrē̜ǝ (Q083p Bilzen),
emdręwjǝn (Q088p Lanaken),
emdręǝ (Q003p Genk, ...
P052p Schulen),
emdrɛǝ (Q094p Hees),
emdrɛ̄ (Q094p Hees),
emdrɛ̄ǝ (Q072p Beverst, ...
Q002a Godschei,
Q001a Oud-Winterslag),
omdraaien (K278p Lommel, ...
K353p Tessenderlo),
omdriǝ (Q111p Klimmen),
omdriǝnǝ (Q204a Mechelen),
omdrēǝ (L434p Limbricht),
omdrē̜jǝn (L416p Opglabbeek),
omdręa (Q016p Lutterade),
omdręjǝ (L364p Meeuwen, ...
L368p Neeroeteren,
L416p Opglabbeek,
Q012p Rekem),
omdręjǝn (L360a Gerdingen),
omdrę̄i̯ǝ (L429p Guttecoven),
omdrɛi̯ǝ (L417p As, ...
L292p Heythuysen,
L332p Maasniel,
L294p Neer,
Q098p Schimmert),
omdrɛǝjǝ (Q010p Opgrimbie),
umdrē̜jǝ (L416p Opglabbeek),
umdręjǝ (P171p Landen),
ymdrē̜ǝ (Q077p Hoeselt),
ømdrajǝ (P175p Gingelom),
ømdrejǝ (L289p Weert),
ømdri-jǝ (Q197p Noorbeek),
ømdriǝ (Q111q Ransdaal, ...
Q118p Schaesberg),
ømdriǝnǝ (Q248p Remersdaal),
ømdrēǝ (Q101p Valkenburg),
ømdrē̜jǝn (L312p Neerpelt),
ømdręjǝ (P188p Hoepertingen, ...
L414p Houthalen,
Q088p Lanaken,
P183p Mielen-boven-Aalst,
P121p Ulbeek,
Q078p Wellen,
P118a Wijer),
ømdręǝ (P186p Gelinden, ...
P058p Stevoort,
Q078p Wellen),
ømdręǝn (P115p Duras),
ømdrǭwǝ (P047p Loksbergen),
ømdrɛi̯ǝ (Q096d Smeermaas),
ømdrɛjǝ (L433p Nieuwstadt),
ømdrɛjǝn (L282p Achel, ...
Q071p Diepenbeek,
Q078p Wellen),
ømdrɛ̄ ̝i̯ǝ (L192b Aijen, ...
L244c America,
L289b Leuken,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
ømdrɛ̄i̯ǝ (Q002c Bokrijk, ...
L115p Mook,
L115p Mook,
L163p Ottersum,
L192a Siebengewald),
ømdrɛ̄n (K361p Zolder, ...
Q001p Zonhoven),
ømdrɛ̄ǝ (Q174p Herderen, ...
Q001p Zonhoven),
ømdrẽ̜ (K357p Paal, ...
Q001p Zonhoven),
ø̜mdrii̯ǝ (Q194p Rijckholt),
ø̜mdrę̄i̯ǝ (P107a Rummen),
ø̜mdrɛi̯ǝ (L270p Tegelen),
ø̜mdrɛ̄i̯ǝ (L312p Neerpelt),
ǫmdrājǝ (L367p Neerglabbeek),
omdraaien binnenstebuiten:
ømdrɛ̄jǝ benǝstǝbǫwtǝ (Q162p Tongeren),
omgooien:
emgui̯ǝ (Q003p Genk, ...
Q081a Heesveld-Eik,
Q082p Munsterbilzen),
emgūi̯ǝ (Q005p Zutendaal),
omkeren:
omkeren (L416p Opglabbeek),
umki-jǝrǝ (K353p Tessenderlo),
ømkiǝrǝ (Q253p Montzen),
ømkęjrǝn (Q082p Munsterbilzen),
ęmkīrǝ (P193p Mettekoven),
omkippen:
ømkipǝ (L163p Ottersum, ...
L192a Siebengewald),
ø̜mkepǝ (Q194p Rijckholt),
omkomen:
ømkōma (Q211p Bocholtz),
omkulteren:
ømkøltǝrǝ (Q192p Margraten, ...
Q192p Margraten),
ø̜mkøltǝrǝ (Q194p Rijckholt),
ø̜mkøę̄ltǝrǝ (Q194p Rijckholt),
omleggen:
ømlęqǝ (Q192p Margraten),
omriesteren:
omrēstǝrǝ (L289p Weert),
omslaan:
omslǭ.n (L418p Niel-bij-As),
ømslōǝ.n (Q001p Zonhoven),
omsmijten:
ømsmę̄.tǝ (L414p Houthalen),
omtrekken:
ømtrękǝ (Q001p Zonhoven),
ømtrękǝn (L314p Overpelt),
ø̜mtrē̜kǝ (P051p Lummen),
omwerpen:
ømwɛ ̝.rǝpǝ (Q116p Simpelveld),
omzetten:
emzɛtǝn (Q086p Eigenbilzen),
omzetten (K359p Koersel),
ømzętǝn (K315p Oostham),
uitkulteren:
utkøę̄.ltǝrǝ (Q200p s-Gravenvoeren, ...
Q247p Sint-Martens-Voeren,
Q247a Sint-Pieters-Voeren),
ūtkø̜ljtjǝrǝ (L426z Holtum),
ūtkø̜ltǝrǝ (Q111p Klimmen, ...
Q194p Rijckholt),
vrij zetten:
vrī zętǝ (Q194p Rijckholt),
wenden:
wę̄ ̞nǝ (L209p Merselo),
wentelen:
wēntǝlǝ (L192b Aijen),
wɛntǝlǝ (Q027p Doenrade),
wɛ̄.ntǝlǝ (Q191p Cadier)
|
Als men heen en weer ploegt, moet men aan het einde van iedere voor het (de) paard(en) met de ploeg laten draaien, om langs de juist geploegde voor verder te ploegen. Bij de modernere wentelploegen wordt bij het draaien het dubbele ploeglichaam omgekeerd. Bij de oude keerploeg moest men bij het keren het riester en gewoonlijk ook het kouter omzetten. [N 11, 63; N 11A, 98f + 98g + 123c; JG 1a; div.; monogr.] || Omkeren van de stof van een oud kledingstuk, zodat het er weer fatsoenlijk uitziet. In L 27, 74 is gevraagd naar het keren van een jas. [N 59, 190b; N 62, 21a; L 27, 74; MW]
I-1, II-7
|