| 33262 |
klaverschoof |
geleg:
gǝlęx (L282p Achel)
|
Gemaaide klaver wordt, zoals gras, gedroogd voordat het wordt opgeslagen voor de winter. Zie voor het hooien aflevering I.3. Uitdrukkelijk wordt vermeld dat men de gemaaide klaver niet bindt in L 164, 268 (soms), 270, 289, 289a, 290, 325. Vergelijk ook de behandeling van de graanschoof in aflevering I.4. [N 15, 18g]
I-5
|
| 18171 |
kledij, kleren |
klerage:
klĕrazie (L282p Achel),
klêraggie (L282p Achel),
Vorming van mv. klier (= kleren) + bastaardsuffix -azzie (< -age).
klierazzie (L282p Achel),
t dinge, ploete, lijnwaad, kluft]:
klīər (L282p Achel)
|
Kent ge een verzamelwoord voor "de kleren"(kleerage, of een ander woord). [ZND 36 (1941)] || klederen, in collectieve zin || kleding, kledij (verzamelnaam) [kleerazie, klejaasj] [N 23 (1964)] || kleren, kledingstukken [kleer [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 19677 |
kleerkast |
kleerkast:
kleͅrkās (L282p Achel)
|
kleerkast [ZND 34 (1940)]
III-2-1
|
| 28872 |
kleermakerskrijt |
kleer-/kledermakerskrijt:
klirmākǝrskri-jt (L282p Achel)
|
Het kleermakerskrijt wordt gebruikt om patronen op de stof over te nemen. Deze krijtlijnen verwijdert men later weer. Het krijt is vier- of driehoekig van vorm (Gerritse, pag. 21) en voelt vettig aan (Papenhuyzen III, pag. 9). Men kan ook met behulp van een zogenaamde rokkenspuit een lijn trekken. Door verstuiven van krijtpoeder kan men hiermee een lijn op de rok trekken om een rechte zoom te krijgen op de juiste hoogte. Zie afb. 6 en 7. [N 59, 5; N 62, 66; monogr.]
II-7
|
| 33746 |
klein paard |
(een) tweedehands (paard):
twędǝhans (L282p Achel),
ardenner:
ardɛnǝr (L282p Achel),
bidet:
bidɛ̄ (L282p Achel),
dobbele poney:
dǫbǝlǝ pu`nēi̯ (L282p Achel),
loper:
lyǝpǝr (L282p Achel),
poney:
po`nei̯ (L282p Achel),
pǝnē (L282p Achel)
|
Bedoeld is een paard dat lichter is dan een gewoon boerenpaard en dat men in de koets kan spannen. Een pony is lichter dan een bidet, die op zijn beurt niet zo zwaar als een ardenner is (P 49). Een dubbele pony is zwaarder dan een (enkele) pony of bidet (L 424). Een bidet, iets groter dan een pony, dient veelal als loop- en koetspaard (P 192, Q 168, 242). Een hit - waarbij eveneens een onderscheid tussen enkele en dubbele hit wordt gemaakt - kan vergeleken worden met een pony of bidet. Een ardenner is kort, dik en gedrongen (P 46), groter dan een pony maar kleiner dan een gewoon paard. Uit de antwoorden blijkt een sterke wisseling van de accentuering in pony en bidet. Pony met initiaal accent is aan het Nederlands, met finaal acent aan het Franse poney ontleend. De beginaccentuering in bidet gaat op een autonome ontwikkeling in de dialecten terug. Buiten de genoemde termen komen er nog een vrij groot aantal andere voor. Zie afbeelding 1. [JG la, lb, lc, 2c; N 8, 62a, 62b, 62c en 62d; A 4, 3; L 20, 3]
I-9
|
| 17544 |
klein persoon |
kakenest:
kakenèst (L282p Achel)
|
Slecht groeien, gezegd van een kind (slecht groeien/wassen, achterblijven, dao zit de krot in, kooieren). [N 107 (2001)]
III-1-1
|
| 17543 |
klein van gestalte |
klein:
heͅi es kleͅn (L282p Achel),
klen (L282p Achel)
|
klein van gestalte [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 32671 |
klein voorploegwiel |
klein wiel:
klę̄ wil (L282p Achel)
|
Het kleine, doorgaans linker voorploegwiel dat "op de voor" loopt. Termen als landrad, tǝndwiel, landsrullen, veldwiel, buitenste rad en voorste rad zijn ook toepasselijk op het op de voor lopende wiel van een karploeg met twee even grote wielen. [N 11, 31.II.b; N 11A, 97b]
I-1
|
| 33318 |
kleine boerderij |
boerderijtje:
burdǝręi̯kǝ (L282p Achel)
|
Bij keuterij, e.d. in het noorden van de Nederlandse provicie wordt uitdrukkelijk opgemerkt dat de keuterboer gewoonlijk ook in dagloondienst is en géén paard bezit; zijn grond beslaat niet meer dan drie tot vijf hectaren. Ook hier vindt men, naast specifieke terminologie met name met het element keuter, ook veel omschrijvende benamingen met klein en diminutiva. Voor de fonetische documentatie van het type boerderij, zie het lemma "Boerderij, algemeen" (1.1.1). [A 10, 2c; A 30A, 3a, 3b en 3d; L 22, 1b; monogr.; add. uit L 38, 22]
I-6
|
| 20723 |
kleine hoeveelheid eten |
greumeltje:
Syst. Frings Onz.
grøͅməlkə (L282p Achel)
|
Welk woord kent u voor een zeer kleine hoeveelheid eten (een brusselke, een kriemelke?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|