| 29606 |
klei, leem |
klei:
klęi̯ (Q019p Beek),
leem:
lęi̯m (Q019p Beek)
|
Grijs- tot geelachtige, sterk samenhangende, enigszins klevende, vruchtbare grondsoort, ontstaan door afzetting van verweringsprodukten door rivieren. Leem is ook een kleiachtige grondsoort echter met een zandgehalte groter dan 20%. Zie ook het lemma ɛklei, leemɛ in wld II, afl. 8 (pottenbakker e.a.), blz. 31.' [N 27, 41; N 27, 33; N 18, 2 add.; N 18, 5 add.; N 15, add.; R 3, 6; A 10, 4; Wi 52, 53; Vld.; monogr.]
I-8
|
| 33746 |
klein paard |
poney:
pǝnē (L359p Beek)
|
Bedoeld is een paard dat lichter is dan een gewoon boerenpaard en dat men in de koets kan spannen. Een pony is lichter dan een bidet, die op zijn beurt niet zo zwaar als een ardenner is (P 49). Een dubbele pony is zwaarder dan een (enkele) pony of bidet (L 424). Een bidet, iets groter dan een pony, dient veelal als loop- en koetspaard (P 192, Q 168, 242). Een hit - waarbij eveneens een onderscheid tussen enkele en dubbele hit wordt gemaakt - kan vergeleken worden met een pony of bidet. Een ardenner is kort, dik en gedrongen (P 46), groter dan een pony maar kleiner dan een gewoon paard. Uit de antwoorden blijkt een sterke wisseling van de accentuering in pony en bidet. Pony met initiaal accent is aan het Nederlands, met finaal acent aan het Franse poney ontleend. De beginaccentuering in bidet gaat op een autonome ontwikkeling in de dialecten terug. Buiten de genoemde termen komen er nog een vrij groot aantal andere voor. Zie afbeelding 1. [JG la, lb, lc, 2c; N 8, 62a, 62b, 62c en 62d; A 4, 3; L 20, 3]
I-9
|
| 32671 |
klein voorploegwiel |
klein rad:
klęi̯(n) rā.t (Q019p Beek),
landsrul:
lantsrø̜l (Q019p Beek),
landsrullen:
lantsrø̜lǝ (Q019p Beek)
|
Het kleine, doorgaans linker voorploegwiel dat "op de voor" loopt. Termen als landrad, tǝndwiel, landsrullen, veldwiel, buitenste rad en voorste rad zijn ook toepasselijk op het op de voor lopende wiel van een karploeg met twee even grote wielen. [N 11, 31.II.b; N 11A, 97b]
I-1
|
| 25159 |
klein wolkje |
wolkje:
wùlkske (Q019p Beek)
|
klein wolkje [oliester] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 33318 |
kleine boerderij |
boerderijtje:
burdǝrii̯kǝ (Q019p Beek)
|
Bij keuterij, e.d. in het noorden van de Nederlandse provicie wordt uitdrukkelijk opgemerkt dat de keuterboer gewoonlijk ook in dagloondienst is en géén paard bezit; zijn grond beslaat niet meer dan drie tot vijf hectaren. Ook hier vindt men, naast specifieke terminologie met name met het element keuter, ook veel omschrijvende benamingen met klein en diminutiva. Voor de fonetische documentatie van het type boerderij, zie het lemma "Boerderij, algemeen" (1.1.1). [A 10, 2c; A 30A, 3a, 3b en 3d; L 22, 1b; monogr.; add. uit L 38, 22]
I-6
|
| 29988 |
kleine bouwladder |
eenstellingsledder:
ęjnštęleŋslø̜dǝr (Q019p Beek),
stocksledder:
štǫkslø̜dǝr (Q019p Beek)
|
Kleine ladder van ongeveer 1.75 m lengte die voornamelijk wordt gebruikt voor het werk binnenshuis. [N 32, 9b; monogr.]
II-9
|
| 17756 |
kleine neus |
klein neusje:
klein neͅske (Q019p Beek)
|
Dat kind heeft een klein neusje. [DC 37 (1964)]
III-1-1
|
| 20347 |
kleinkinderen |
kleinkinder:
kleͅi̯nkenjər (Q019p Beek)
|
kleinkind, kleinkinderen [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 32681 |
klemmateriaal |
kijl:
kī.l (Q019p Beek)
|
Met allerlei materialen werden kouter, voorschaar en voorsteun van de ploeg op de ploegbalk vastgezet. Hierdoor bleven deze onderdelen verwisselbaar of verstelbaar. Welk materiaal men gebruikte, blijkt uit de opgaven. [N 11, 31.III.b; N 11A, 140b]
I-1
|
| 18626 |
klep (van pet) |
klep:
klép (Q019p Beek)
|
klep van een pet [luif, luifel] [N 25 (1964)]
III-1-3
|