| 26839 |
darg |
derring:
dęriŋ (K358p Beringen)
|
De onderste laag van laagveen en ook wel modder. [N 27, 39g]
II-4
|
| 25435 |
darmen |
gatdarm:
gatdɛrm (K358p Beringen),
kransdarm:
kransdɛrm (K358p Beringen),
lange darm:
langǝ dɛrm (K358p Beringen)
|
In dit lemma zijn geïnventariseerd de benamingen voor verschillende darmsoorten. Exact uitsplitsen van de benamingen die alleen op darmsoorten van het varken of op die van het rund duiden, was niet goed mogelijk. Men mag er echter van uitgaan dat een groot aantal benamingen van toepassing is zowel op de darmen van het rund als op die van het varken. In het lemma is een splitsing aangebracht tussen de algemene benamingen voor darmen en de benamingen voor de verschillende soorten. [N 28, 86; monogr.]
II-1
|
| 25453 |
darmen met worstvlees vullen |
afdraaien:
afdrɛǝn (K358p Beringen),
afvullen:
afvullen (K358p Beringen)
|
Het kleingemaakte vlees en vet in de schoongemaakte darmen doen. Dit kan gebeuren door het vlees en vet met de duim door een trechter in de over de tuit van de trechter ge-schoven darm te duwen. Men gebruikt hiertoe ook wel een koeiehoren waarvan de punt is verwijderd. Moderner is het gebruik van een aanzetstuk op de worstmolen: over dit holle aanzetstuk wordt de darm geschoven; het vlees worden bovenin de molen gedaan en door de buis in de darm geduwd. Vergelijk ook het lemma ''worst maken''. Een object "darmen", "vlees", "pensen", "worst" e.a. wordt niet fonetisch gedocumenteerd. [N 28, 119; monogr.]
II-1
|
| 25452 |
darmen schoonmaken |
spoelen:
spȳlǝ (K358p Beringen)
|
De darmen die als omhulsel voor de worst gebruikt worden, worden eerst leeggeperst. Daarna worden ze verder schoongemaakt door ze binnenste buiten te keren en ze met al dan niet zout water af te wassen, of door het resterende vuil weg te krabben. Meestal worden de darmen vervolgens uitgekookt. Het object "darmen" is niet fonetisch gedocumenteerd. [N 28, 117; monogr.]
II-1
|
| 25439 |
darmenbak |
wagel:
wāgǝl (K358p Beringen),
want:
want (K358p Beringen)
|
Mand, bak of iets dergelijks waarin de ingewanden worden opgevangen, als de buik wordt doorgesneden. [N 28, 61; monogr.]
II-1
|
| 21084 |
darmvet |
darmenvet:
dɛrmǝnvɛt (K358p Beringen)
|
Het vet dat om de ingewanden zit, het bindweefsel. [N 28, 79; monogr.]
II-1
|
| 18250 |
das, sjaal |
halsneusdoek:
halsnizik (K358p Beringen),
halsnøziŋ (K358p Beringen),
sjaal:
šal (K358p Beringen),
sjerp:
šeͅrp (K358p Beringen)
|
das (doek) [ZND 01 (1922)] || das, sjaal, om de hals gedragen [das, polderdas, sjerp, kazzenij] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 18592 |
dasspeld |
kravatspeld (<fr.):
kravatspel (K358p Beringen),
plastronspeld (<fr.):
plastrospeͅl (K358p Beringen)
|
dasspeld [dasspang] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 25117 |
dauw |
dauw:
doͅu (K358p Beringen),
doo.
dō (K358p Beringen)
|
dauw die s morgens over de velden hangt [doom, domp, mok] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 32891 |
daverwaat |
daverwaat:
dāvǝrwāt (K358p Beringen),
dun waat:
døn wāt (K358p Beringen)
|
Blad van de zeis dat zijn spanning heeft verloren en "klappert" bij het maaien. Dit kan gebeuren wanneer het blad door veelvuldig gebruik en wetten te dun is geworden en de zeis versleten raakt. Maar een zeis kan ook "daverwatig" worden als er ondeskundig is gehaard, onregelmatig of te ver van de eigenlijke snede af, naast het haarpad, of wanneer er te lang op één en dezelfde plaats is geslagen. Men vindt in dit lemma substantieven (zoals daverwaat (subst. èn adj.), daverblad, klapzeis), adjectieven (zoals daverwatig, klapperwatig, versleten) en uitdrukkingen (zoals er zit de koekoek in of de zeis fronselt) bijeen. [N 18, 89; monogr.]
I-3
|