| 20000 |
etagere |
etagere:
ētažēͅr (Q083p Bilzen)
|
etagere [N 56 (1973)]
III-2-1
|
| 20855 |
eten (ww.) |
eten:
āeten (Q083p Bilzen),
ei̯te (Q083p Bilzen),
ēte (Q083p Bilzen),
eͅtə (Q083p Bilzen),
ééətə (Q083p Bilzen)
|
eten [RND], [Willems (1885)], [ZND 25 (1937)]
III-2-3
|
| 20719 |
etensresten |
brokkeladen:
brekkeluioje (Q083p Bilzen),
orten:
ērtən (Q083p Bilzen),
overschot:
den iëversjoët (Q083p Bilzen),
restanten:
n. alg.
rêstante (Q083p Bilzen)
|
etensrestjes, overschotjes [N 16 (1962)] || hoe heten de resten van het eten van mensen [ZND 34 (1940)]
III-2-3
|
| 18047 |
etter |
materie:
metieëre (Q083p Bilzen),
mətiērə (Q083p Bilzen),
mətīərə (Q083p Bilzen)
|
etter [ZND 01 (1922)] || etter (van een wonde, enz.) [ZND 01u (1924)] || Hoe noemt men het geelachtige of gronachtige vocht, dat uit een zweer komt (Nederl. etter, pus) ? [ZND 49 (1958)]
III-1-2
|
| 24143 |
europese kanarie |
cini:
ook: kenaorie (—pietsje, —viëgelke)
sienè (Q083p Bilzen),
kanariepietje:
ook: sienè
kenaorie (—piētsje, —viëgelke) (Q083p Bilzen)
|
kanarie, Europese ~ (11,5 gelig-bruinig; heel kort bekje, gele stuit; nog niet lang hier op trek; nog zeldzaam; meest in Oost-Brabant; laatste tijd als bastaard * gewone kanarie in kooi; zang stelt niet veel voor, rinkelend [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 32843 |
evenaar, tweespanszwenghout |
warshout:
wiɛ.sō.t (Q083p Bilzen)
|
De balans of het dubbele zwenghout is het dwarse verbindingsstuk tussen een (zwaar) akkerwerktuig en de beide zwenghouten van een tweespan. Zie afb. 99. Bij de betrokken woordtypen hieronder is in (d)wars e.d. steeds de a als klinker aangehouden, ook al beantwoordt aan de dialectvarianten meestal een type met e (dwerg e.d.) of ee (dweers e.d.). Voor het ''...''-gedeelte van sommige varianten zij verwezen naar het lemma ''zwenghout''. De daar onderscheiden typen eegdhaam, eeghaam, eghaam en hun varianten zijn in dit lemma door ''eghaam'' resp. ''eghaam'' gesubstitueerd. [JG 1b + 1c + 1d + 2c; N 11, 34b; N 11A, 104; N 13, 87 add.; N 17, 69b add.; div.; monogr.]
I-2
|
| 32978 |
evene |
evie:
īę.vǝ (Q083p Bilzen)
|
Avena strigosa Schreber. Schrale haver, lichte soort haver, waarvan de korrels niet zo groot worden als die van de Avena sativa L. (zie het lemma ''haver'', 1.2.5) en waarvan de teelt al in de vijftiger jaren in Limburg verdwenen was. In het eerste lid van de samenstelling ossehaver ligt het bijbegrip van iets van een mindere kwaliteit besloten; het staat dan ook tegenover paardehaver: de gewone haver. Zie voor de fonetische documentatie van het woord [haver] het lemma ''haver'' (1.2.5). Zie afbeelding 1, c. [JG 1a, 1b; L 35, 102; monogr.; add. uit A 2, 31]
I-4
|
| 29618 |
excavateur |
bagger:
bagǝr (Q083p Bilzen)
|
Grondgraafmachine, bestaande uit een ketting zonder einde waaraan emmers zijn bevestigd die over de kleilaag schuren, de klei in dunne lagen afscheppen en vervolgens in een vergaarbak storten. Een dergelijke emmer wordt door de invuller uit Q 111 een bak (bak) en door de zegsman uit L 290 een baggeremer (bag\rē̜jm\r) genoemd. De ketting zonder einde loopt over een beweegbare arm die zowel naar boven als naar beneden kan worden bewogen. Dit onderdeel van de excavateur noemt men in Q 111 de arm (ɛr\m). De met behulp van de emmers opgebaggerde klei wordt in een trechtervormige vergaarbak gestort; de bodem van deze bak kan openschuiven zodat de inhoud in de wagens eronder terechtkomt. Deze bak heet in Q 111 een stortbak (ētǫrt˱bak). Zie afb. 16.' [N 98, 38; N 98, 39; N 98, 41; N 98, 42; monogr.]
II-8
|
| 29622 |
extra hard werken |
wolven:
wōvǝ (Q083p Bilzen)
|
Zie voor het woordtype travakken ook Stevens, T√∫ngërsë Dïksjën√™√™r, pag. 588 s.v. tr√†v√†kke. [N 98, 31; N 98, 32; monogr.]
II-8
|
| 26537 |
ezel |
bok:
bǫk (Q083p Bilzen)
|
Aambeeldachtig, stalen hulpgereedschap dat door metaalbewerkers wordt gebruikt om metalen platen te bewerken, kachelpijpen hun vorm te geven en te klinken, etc. Het bestaat uit een soort stang die in een bankschoef kan worden geklemd, in het aambeeldgat van het aambeeld kan worden geplaatst of onder een kram op de werkbank of het werkblok kan worden vastgezet. Het werktuig kan verschillende vormen hebben. Zo bestaan er uitvoeringen met ronde of vierkante doorsnede; ook kan de bovenzijde van het werktuig plat of rond zijn. De ezel is aan één, vaak ook aan beide kanten te gebruiken. Soms is er een bolle, hoekige of platte verhoging op aangebracht. Zie ook afb. 164. De informant uit Q 121 kende twee soorten koperslagersezels. De ene was voorzien van twee rechte banen, de andere van één rechte baan en een ronde kop. Beide ezels werden gebruikt voor het bewerken van plaatmateriaal. In L 210 lag de ezel in een houten blok en had het werktuig verschillende vormen: groot, kort, dik en dun. Ook de informanten uit L 246, L 266 en L 329 kenden ezels met ronde en vierkante kop. [N 33, 211; N 33, 238a-c; N 33, 242a-b; N 64, 37a-b; N 66, 18a-b; monogr.]
II-11
|