e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Bilzen

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
raadsel(tje) raadsel(tje): e rojtsel (Bilzen), rooitsel (Bilzen) Een raadsel. [ZND 06 (1924)] || Raadsel. [Willems (1885)] III-3-2
raaf raaf: rāōf (Bilzen) raaf [Willems (1885)] III-4-1
raam venster: venstǝr (Bilzen  [(+)]  ) Zie kaart. Een van glas voorziene opening waardoor het buitenlicht naar binnen valt. In het onderzoeksgebied worden de woorden 'venster' en 'raam' ook wel gebruikt voor de houten of metalen omlijsting waarin de vensterruit wordt geplaatst. In het Standaardnederlands zijn de woorden 'raam', 'venster' en 'glas' onzijdig, in de meeste Limburgse dialecten echter vrouwelijk. Wanneer door de invullers nadrukkelijk een vrouwelijk genus werd opgegeven, is achter de betreffende plaatscode een (+) opgenomen. [N 55, 37; RND 49; A 46, 10a; L mon.; monogr.; Vld.] II-9
raam van de spanzaag raam: rǭm (Bilzen) Het houten raam waarin het blad van de spanzaag bevestigd is. Zie ook afb. 18. [N 53, 6b; N I, 1 add.; monogr.] II-12
raamhaak winkelhaak voor vensterramen: weŋkǝlhuǝk ˲vø̜r venstǝrrǭmǝ (Bilzen  [(meervoud: weŋkǝlhiǝk)]  ) IJzeren of koperen winkelhaak die op de vleugels van ramen wordt geschroefd om het doorhangen ervan te voorkomen. [N 55, 63] II-9
raamhandvatten handvatten: hantvatǝ (Bilzen), houvasten: hāvastǝ (Bilzen) De handgrepen die op de onderdorpel van het onderraam bevestigd zijn. [N 55, 52a] II-9
raamknip schoude: šā (Bilzen), schuif: šājf (Bilzen) Schuif die vooral bij klepramen en bovenlichten wordt gebruikt. Het bestaat uit een platte stang van ijzer of koper, de schoot, die schuifbaar in een metalen busje is aangebracht. In het busje is om de schoot een veertje bevestigd. Dit zorgt ervoor dat de schoot, na uitgetrokken te zijn, onmiddellijk in de beginstand terugschiet. [N 54, 97] II-9
raamkoord kabel: kābǝl (Bilzen) Het koord dat bij een schuifraam de verbinding vormt tussen het onderraam en de tegengewichten. [N 55, 49f] II-9
raampen pegel: pīgǝl (Bilzen), sluitijzer: slǫwt˱ęjzǝr (Bilzen) Koperen of ijzeren pen waarmee het onderraam van een schuifraam vastgezet kan worden. De raampen wordt daartoe in een gat gestoken dat, door de raamstijl heen, tot in de sponning van de kozijnstijl is geboord. De pen wordt met een kettinkje aan het belegstuk of de koplat bevestigd om zoekraken te voorkomen. [N 55, 53] II-9
raamschijven katrollen: katrǫlǝ (Bilzen) De katrolletjes bovenaan in de raamstijl waarover de koorden, waaraan de tegengewichten hangen, lopen. [N 55, 49g] II-9