| 31021 |
buitennaaigroef |
groef:
jruf (Q121c Bleijerheide)
|
De groef in het loopvlak van de loopzool, waarin de steken gelegd worden. Deze groef sluit men later. [N 60, 106b]
II-10
|
| 18459 |
buitennaaigroef [wld ii.10, p. 45-46] |
groef:
groef (Q121c Bleijerheide)
|
Een groef in het loopvlak van de bovenzool waarin de steken gelegd werden en die later werd gesloten? (groef?) [N 60 (1973)]
III-1-3
|
| 33090 |
buitenstaande korenmijt |
mijt:
mīt (Q121c Bleijerheide)
|
Wanneer de hele oogst niet in de schuur geborgen kan worden, maakt men buiten een korenmijt. Het zetten van een mijt (lemma 5.1.20) vereist heel wat handigheid. De tasser maakt eerst als basis van de mijt een verhoging met takkebossen tegen de vochtigheid. Hierop tast hij dan de schoven, doorgaans in een cirkel, maar soms ook in de vorm van een vierkant (zie onder), tot op een bepaalde hoogte. Op deze romp van de mijt (in L 382 noemt men dit deel de bok )wordt dan het onderste deel van het dak, de waterring (lemma 5.1.21), gelegd. De omtrek hiervan is wat groter dan die van de romp van de mijt zelf, zodat het regenwater een stukje van de mijt af naar beneden drupt. Daarna wordt de mijt van een dak voorzien of gedekt (lemma 5.1.22). Het dak (lemma 5.1.23), dat uitloopt in de kop of de spits (lemma 5.1.24), wordt gemaakt van dekstro (vergelijk het lemma STROWLAM, 6.1.25) waarvoor lang en grof stro wordt gekozen. Het dekstro wordt met banden stro aan de schoven die eronder liggen vastgemaakt. Vaak legde men voor de zekerheid nog een oud karwiel (in L 332 wordt een dergelijke hoepel een reip genoemd) rond de spits voor het geval dat deze windbanden het bij straffe wind niet zouden houden. In Q 1 noemt men het dekzeil dat men over de mijt legt als het begint te regenen wanneer men nog niet met het dekken klaar is, een bache ''(baš)''. Om de kap van boven mooi spits te maken wordt deze aan de bovenkant met los stro of hooi opgevuld. Men steekt er dan een staak doorheen, die echter niet tot de grond reikt. Degenen die niet zo handig zijn in het maken van een mijt, bouwen deze op rond een paal die in de grond geplant is zoals bij de hooimijt. Zie aflevering i 3 Waar de woorden ''berm'' en ''mijt'' naast elkaar voorkomen (in Ndl. Noord- Limburg; zie type berm), is de mijt "vierkant of langwerpig aangezet" terwijl de berm "rond (is) aangezet". Zie ook de lemma''s ''dak van de mijt'' (5.1.23) en ''spits, kop van de mijt'' (5.1.24) en afbeelding 8. Huist komt alleen bij Roukens voor; het is daar een middelgrote korenmijt.' [N 15, 43; JG 1a, 1b; monogr.; add. uit R 3, 70]
I-4
|
| 30238 |
buitenwerkse maat |
breedte:
bręjdǝ (Q121c Bleijerheide),
uitwendige maat:
ūswɛndejǝ mǫas (Q121c Bleijerheide)
|
De afmeting die de hoogte en de breedte aangeeft, gemeten van de ene buitenkant van de vergaring naar de andere. [N 55, 2] || De afstand van de buitenkant van een trappeboom tot de buitenkant van de tweede trappeboom. [N 55, 91b]
II-9
|
| 18523 |
buitenzak op een jas |
buitentas:
boete-täsj (Q121c Bleijerheide)
|
de buitenzak [N 59 (1973)]
III-1-3
|
| 30087 |
bult |
buitenbul:
bū.sǝbøl (Q121c Bleijerheide)
|
Naar voren komend gedeelte van het metselwerk van een muur. Bulten in een muur kunnen ontstaan door onnauwkeurig metselwerk. Ook door ouderdom of verzwakking van het metselwerk kunnen muren uitzetten en zo bulten ontwikkelen. [N 31, 47b]
II-9
|
| 25058 |
bundel, bussel |
berm:
berm (Q121c Bleijerheide),
bonk:
bónk (Q121c Bleijerheide),
pongel:
pun⁄gel (Q121c Bleijerheide)
|
bundel, zak
III-4-4
|
| 27711 |
bunkerruimte |
bunkerraum:
buŋkǝrrawm (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Maurits]),
kolenbunker:
koǝlǝbuŋkǝr (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Laura, Julia])
|
Bunker waarin bijvoorbeeld kolen (Q 121, Q 121c) of cokes (L 426) kunnen worden opgeslagen. [N 95, 108; monogr.]
II-5
|
| 24459 |
bunzing |
iltis:
iel’ties (Q121c Bleijerheide),
vuur:
vuur (Q121c Bleijerheide)
|
bunzing
III-4-2
|
| 33099 |
bussel geharkte aren |
gekemds:
gǝkɛ̄ms (Q121c Bleijerheide)
|
De bussel aren die door het naharken of nascharren wordt bijeengebracht. Doorgaans wordt deze bussel gebonden met een band, maar in het noordelijke Truierlands wordt opgemerkt dat een dergelijke bussel los op de kar of in de stuik werd bijgestoken. Vergelijk ook de lemma''s ''bussel kort stro'' (6.1.29) en ''garve, gebonden schoof'' (4.6.4). [N 15, 38d; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|