| 32709 |
uiteenploegen |
openploegen:
uǝpǝplōgǝ (L317p Bocholt),
vaneenaf ploegen:
vanęi̯nā.f [ploegen] (L317p Bocholt)
|
Manier van ploegen (met een "enkele" ploeg), waarbij de voren in de richting van de zijkanten van de akker worden omgekeerd. Nadat men aan een van beide zijden de eerste voor heeft geploegd, laat men de ploeg slepend over de wendakker gaan naar de andere zijde, om daar de tweede voor te ploegen. Via de andere wendakker verplaatst men zich weer naar de overzijde. Achtereenvolgens ploegt men nu de 3e voor tegen de Ie, de 4e tegen de 2e, enz. Terwijl de sleepweg van de ploeg over de wendakkers steeds korter wordt, komen de beide voren dichter bij elkaar te liggen, totdat zij midden op de akker bij elkaar komen en daar een greppel of laagte vormen. Voor de termen aanschieten op de reen en op de reen beginnen zie men ook het lemma de eerste voor ploegen, onder C. [N 11, 48; N 11A, 121a; JG 1a + 1b; A 33, 1a + b; monogr.]
I-1
|
| 18573 |
uitgaanskleren |
`s zondagse kleren:
Spelling: <`> = sjwa.
sòn`gse kleij`r (L317p Bocholt)
|
Uitgaanskleren. De kleren die men draagt als men uitgaat. [N 114 (2002)]
III-1-3
|
| 33871 |
uitgestort zaad van de hengst |
sprong:
sprǫŋ (L317p Bocholt)
|
[N 8, 48 en 49]
I-9
|
| 34169 |
uitgeteld zijn |
uitgeteld zijn:
(de koe is) ut˲xǝtølš (L317p Bocholt)
|
De koe staat op het punt te gaan kalven. [N 3A, 43]
I-11
|
| 17854 |
uitglijden |
uitschampen:
ūtšampə (L317p Bocholt),
uitschuiven:
oetgeschoeven (L317p Bocholt)
|
uitglijden [ZND 24 (1937)] || uitglijden [ötschampe, uitslibbere, uitschuive] [N 10 (1961)]
III-1-2
|
| 32967 |
uitkomen |
uitkomen:
ū.tkūǝ.mǝ (L317p Bocholt)
|
Het boven de grond uitkomen van het gekiemde zaadkorreltje. [JG 1a, 1b; monogr.; add. uit S 17]
I-4
|
| 21391 |
uitleggen |
(zoom) uitlaten:
ūtlǭtǝ (L317p Bocholt)
|
Een kledingstuk langer of ruimer maken door onderaan een zoom uit te leggen. [N 59, 191; N 62, 23b; MW]
II-7
|
| 22773 |
uitmaken wie mag beginnen |
aftellen:
we zullen ierst aaftellen (L317p Bocholt)
|
Hoe zeggen de kinderen, wanneer ze eerst willen zien wie mag beginnen, b.v. bij het knikkerspel? Vertaal dus en vul aan: We zullen eerst ... [ZND 26 (1937)]
III-3-2
|
| 18311 |
uitneembaar frontje |
plastron (fr.):
plastroͅn (L317p Bocholt)
|
frontje, uitneembaar ~ in de hals van een jurk [vestje, plastron] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 21452 |
uitnodigen |
noden:
nuïen (L317p Bocholt)
|
uitnodigen (voor begrafenis) [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|