| 33418 |
bakoven |
bakoven:
bakǭvǝ (Q211p Bocholtz)
|
De ingemetselde stookplaats in het bakhuis (of, als er geen apart bakhuis aanwezig is, onder de schouw) voor het bakken van brood. Vergelijk het lemma "broodoven" in Wld ii.1, pag. 68. De kaart is een gecombineerde woord- en klankkaart; er is ook in aangegeven in welke plaatsen de hypercorrectie aangeblazen h (of het vervangingsfoneem ervan zoals (g)u̯-) in het woord oven voorkomt. Daarmee is deze kaart en aanvulling op die van Grootaers 1942; zie de speciale bibliografie, wiens materiaal ook in de kaart is opgenomen. [N 5A, 25a; add. uit OB 2, 1]
I-6
|
| 22827 |
bal |
bal:
baal (Q211p Bocholtz)
|
2. Bal.
III-3-2
|
| 20688 |
bal gehakt |
frikadel:
Syst. Veldeke
friekadel (Q211p Bocholtz)
|
Bal gehakt (frikkedel?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 21296 |
balans |
warsel:
wēšǝl (Q211p Bocholtz)
|
Dwarshout, dat met een haak aan een wagen vastgemaakt wordt en waar de strengen van de - meestal twee of drie - paarden aan bevestigd worden. Dit dwarshout is dubbel zo breed als het gewone zwenghout (zie dat lemma). Het wordt alleen gebruikt in de streken met de zwaardere en meer vruchtbare grond: Haspengouw en het Maasland. Uit de rest van Limburg waren er hier en daar ook opgaven, maar aangezien deze steeds identiek waren met die voor het gewone zwenghout, kan men aannemen dat het om vergissingen gaat. Dit dubbele zwenghout komt ook voor bij de ploeg en de eg (zie het lemma evenaar, tweespanszwenghout in wld I.2). [N 17, 69b; N G, 65b; JG 1b; JG 1d; JG 2c; L 34, 11; monogr.]
I-13
|
| 23866 |
baldakijn |
hemel:
himmel (Q211p Bocholtz)
|
De rechthoekige troonhemel waaronder het H. Sacrament wordt rondgedragen in de processie [Hemel, balkon, draaghemel, himmel]. [N 96C (1989)]
III-3-3
|
| 18605 |
balein |
balein:
burlieng (Q211p Bocholtz)
|
balein uit het korset [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 33427 |
balken van de zolder boven de dorsvloer |
beierdshouter:
bɛi̯ǝšhǭ ̝tsǝr (Q211p Bocholtz)
|
De zware rondhouten die op de gebintbalken boven de dorsvloer rusten en die de zoldervloer vormen. Deze zolder is een schelf, die ofwel altijd aanwezig is, ofwel elk jaar tijdens het bergen van de oogst gevormd wordt en weer verwijderd als hij leeg is. De rondhouten worden gelegd van het ene gebint naar het andere of dwars op de lengterichting van de beuk die de dorsvloer inneemt. De enkelvoudsvormen betreffen ofwel één van de balken of zijn collectief voor al de balken samen. Zie ook de lemmata "onderste" en "bovenste balken van de schelf" (3.4.2 en 3.4.3). Zie ook afbeelding 14.c bij het lemma "dorsvloer" (3.2.1). [N 5A, 68b; N 4, 35 en 68; N 4A, 13a en 13b; monogr.]
I-6
|
| 17716 |
balzak |
buidel:
buul (Q211p Bocholtz, ...
Q211p Bocholtz),
huivenbuidel:
huuvebuul (Q211p Bocholtz),
klootzak:
kloetzak (Q211p Bocholtz),
zak:
zak (Q211p Bocholtz)
|
balzak, scrotum [zak, beurs] [N 10c (1961)], [N 10c (1995)]
III-1-1
|
| 34084 |
banden |
pezen:
pēzǝ (Q211p Bocholtz)
|
Een duidelijk zichtbare spierbundel even boven het begin van de staart aan weerskanten van het staartbeen, die zich ontspant wanneer de koe moet kalven. [N 3A, 111a]
I-11
|
| 18322 |
bandschort met borststuk |
scholk:
[sjollik als spellingsvariant, uitspraak -/\\k/?]
sjollik (Q211p Bocholtz)
|
schort met borststuk en schouderbanden [schortel, scholk, sjutsel] [N 24 (1964)]
III-1-3
|