| 18337 |
een paar sokken |
sokken:
zökke (Q211p Bocholtz)
|
kousen, paar ~ [zök, zökke] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 31607 |
een paard beslaan |
beslaan:
bǝšlǫan (Q211p Bocholtz)
|
Een paard van hoefijzers voorzien. Tijdens het beslaan wordt het paard in de hoefstal van de smidse geplaatst. De hoefsmid verwijdert eerst met behulp van de hoefhamer en de hoeftang het oude hoefijzer. Vervolgens bewerkt hij de hoef door middel van het hoefmes en de hoefrasp. Het nieuwe hoefijzer wordt gewoonlijk warm gepast. Daarvoor wordt het gelijkmatig donkerrood verhit en enige ogenblikken tegen de besneden hoef gehouden. Het ijzer moet overal dicht tegen de hoef passen; aan onverbrande plaatsen onder de hoef kan de smid zien dat deze nog met de hoefrasp moet worden bijgewerkt. Het ijzer wordt met hoefnagels aan de hoef bevestigd. De nagels worden daartoe eerst met behulp van de beslaghamer door de hoef geslagen. Dan worden de uitstekende uiteinden van de hoefnagels met de hoeftang tot op 3 mm afgeknepen. Het gedeelte van de hoefnagel dat nog uitsteekt, wordt vervolgens omgeslagen in een uitholling van de hoef die door middel van de onderkapper is gemaakt. Tot slot wordt de hoef soms nog met de hoefrasp bijgewerkt. [JG 1a; JG 1b; N 100, 17; monogr.]
II-11
|
| 23699 |
een rozenhoedje bidden |
rozenkrans beden:
der roezekrans bèëne (Q211p Bocholtz)
|
Een Rozenhoedje bidden [de roozekrans bèèje, ziech der roeëzekrans beëne?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 33722 |
een sloot uitdiepen |
reinmaken:
reŋmaxǝ (Q211p Bocholtz)
|
Het uitdiepen of het op diepte houden van een sloot met behulp van een schop, hak, riek, krabber en een zeis. [A 10, 21; N 18, add.; monogr.]
I-8
|
| 22385 |
een spel kaarten |
kaartspel:
kaatsjpel (Q211p Bocholtz)
|
Kaartspel.
III-3-2
|
| 32603 |
een stuk grond enten |
enten:
ɛntǝ (Q211p Bocholtz)
|
Enten is het bestrooien van een akker of een pas ontgonnen stuk (heide)grond met aarde van een akker waarop het te telen gewas al eerder heeft gestaan. De entaarde is van goede kwaliteit. De geënte akker wordt meer geschikt voor het te telen gewas. Meestal gaat het om stikstofbindende planten als lupine (L 270, Q 2), klaver (Q 2), lucerne (Q 187a) en serradella (L 115, 192a), in het algemeen dus vlinderbloemigen (L 163, 248, 266, 294, Q 97). Termen als enten, inenten veronderstellen "een akker", "een stuk land" e.d. als object. [N 11, 25; N 11A, 33]
I-1
|
| 32707 |
een weide scheuren |
diep ploegen:
[diepploegen] (Q211p Bocholtz),
schellen:
[schellen] (Q211p Bocholtz)
|
Een weide scheuren is het omploegen van weiland, vooral om het daarna als akkerland te gebruiken. Voor (delen van) varianten die hieronder in de [... [JG 1a + 1b + 1c + 1d; N 11, 42a + b + c; N 11A, 114 + 115a + b; monogr.]
I-1
|
| 17709 |
een wind laten |
ene afrijten:
inge aafriese (Q211p Bocholtz),
ene laten vliegen:
inge losse vluuge (Q211p Bocholtz),
votsen:
votse (Q211p Bocholtz)
|
wind laten [N 10c (1961)]
III-1-1
|
| 34495 |
een zandbad nemen |
poelen:
pulǝ (Q211p Bocholtz)
|
Met de vleugels een zandbad nemen in de zonneschijn, gezegd van kippen. [N 19, 61b; A 28, 13a; A 28, 13b; Lu 6, 13a; Lu 6, 13b; monogr.]
I-12
|
| 17981 |
een ziekte onder de leden hebben |
een krankte op het lijf hebben:
e hat ing krenkde op e lief (Q211p Bocholtz),
get onder de leden hebben:
he had get onger de leje (Q211p Bocholtz),
get op de zak hebben:
e hat jet op der zak (Q211p Bocholtz)
|
ziekte onder de leden hebben [N 10 (1961)]
III-1-2
|