| 21301 |
boer |
boer:
būr (Q011p Boorsem),
de boer weunt op ein boederij (Q011p Boorsem),
də bu:r (Q011p Boorsem),
də bu:r wjənt up ən bu:rdərij (Q011p Boorsem),
labeurder:
labø̜rdǝr (Q011p Boorsem)
|
boer [ZND 14 (1926)] || Vertaal in het dialect en vul aan: De boer woont op een ... (Fr. ferme geef de verschillende namen voor grote en kleine bedrijven, indien er bestaan. [ZND 22 (1936)] || Waar de aangegeven meervoudsvorm afwijkt van de regelmatige -ǝ(n) achtervoeging, is dat hier opgenomen. Op kaart 5 zijn de verspreidingsgebieden van de Nederlandse afleidingen labeurder "boer" en labeuren "boeren" en "hard werken" van het Franse labeur aangegeven. [N 5A, 95b; A 3, 37; A 16, 22; A 20, 1b; L 1, a-m; L 4, 37; L 14, 6; S 4 en 6; Wi 15; monogr.]
I-6, III-3-1
|
| 33316 |
boerderij, algemeen |
boerderij:
burdǝrii̯ (Q011p Boorsem),
burdǝręi̯ (Q011p Boorsem),
labeuring:
labø̄reŋ (Q011p Boorsem)
|
Het gehele complex, alle opstallen te samen genomen. De oorspronkelijke betekenis van hof is "binnenhof, omheinde ruimte"; hier is sprake van ellips uit hofstede, "hoeve". Onder bedrijf is de specifieke betekenis van "boerenbedrijf" te verstaan; het algemene gedoen heeft ook diezelfde specifieke betekenis. De betekenis van labeur en labeuring is hier het gehele complex van het boerenbedrijf, vaak met de bijbetekenis van "waar zwaar werk wordt gedaan"; vergelijk de lemma''s "boeren" (1.1.8) en "werken op de boerderij" (1.3.10). Vele benamingen die voor de boerderij in het algemeen zijn opgegeven, zoals winning en hof, komen ook terug onder de specifieke boerderijnamen, zoals "eigen hoeve" en "pachthoeve". De geografische uitgebreidheden van deze termen verschillen van begrip tot begrip. Zie de betrokken lemmata van deze paragraaf. Staai is oorspronkelijk de benaming van een bepaalde boerderij bij het veer in Wanssum; de benaming correspondeert aan stade, een afleiding van staan. Bij schans wordt aangetekend: "hoeve met water rondom"; bij kraam: $$speciale betekenis$$ "boerderij". Munkhof correspondeert met monnikhof, te verstaan als "abdijhoeve". Kaart 1 is een verzamelkaart; ook de samenstellingen met hof,geleg, plaats en winning van het lemma "grote boerderij" (1.1.2) zijn erin ondergebracht. [A 10, 2a; A 11, 4; L 1, a-m; L 12, 1; L 22, 1; L 38, 20 en 22; S 4; Wi 4; monogr.; add. uit N 5A, 95; L 37, 11a]
I-6
|
| 18209 |
boezeroen |
kiel:
kēl (Q011p Boorsem)
|
boezeroen, blauwlinnen of katoenen (boeren)overhemd [boezeloen, bazeoren, bazzeroel] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 20517 |
bokking |
bokkem:
bukkem (Q011p Boorsem),
bokking:
bekking (Q011p Boorsem)
|
bokking, gerookte haring [ZND 24 (1937)]
III-2-3
|
| 18410 |
bolhoed: algemeen |
bolhoed:
bolhòòd (Q011p Boorsem),
boͅlōt (Q011p Boorsem)
|
bolhoed [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 18412 |
bolhoed: spotnamen |
hondskooi:
hoͅnskwoi (Q011p Boorsem)
|
bolhoed: spotbenamingen [ketspeng, tiets, hardhoutere] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 23309 |
bonnet |
bonnet (<oudfr.):
bonnēt (Q011p Boorsem)
|
De bonnet van de priester. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 18296 |
bont als apart kledingstuk |
pels:
peͅls (Q011p Boorsem)
|
bont, zachtharig dierenvel (das, vos, e.d.) als los kledingstuk [poes, pels, mansjel] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 18629 |
bont geruite langwerpige omslagdoek |
plag:
plak (Q011p Boorsem)
|
omslagdoek, bont geruite langwerpige (stola-achtige) ~ voor meisjes [bonte nuzzik] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 34031 |
bonte koe met rode kop |
bonte:
bontǝ (Q011p Boorsem)
|
Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe''(3.3.1). [N 3A, 123a]
I-11
|