| 32609 |
gierschep, gieremmer |
scheppan:
šø̜ppan (Q011p Boorsem)
|
Vroeger, toen men nog geen gierpomp had, moest men de gier uit de put ophalen met behulp van een of twee emmers aan een touw of aan een puthaak. Gewoonlijk werkte men met zijn tweeën: terwijl de een de inhoud van een emmer in de gierton goot, putte de ander een nieuwe emmer vol. Voor het putten van gier had men echter ook een speciale schep met een steel eraan. Later gebruikte men deze schep vooral voor het leegmaken van de beerput. Verder bediende men zich van de gierschep, als in perioden van droogte de bovenkant van de mesthoop met gier of mestwater bevochtigd moest worden. Maar dat deed men ook wel met een (oude) veevoederschep of iets dergelijks. [N 11, 28 add.; N 11A, 47a + 47b + 48a; N 18, 6 + 9a + 20 + 120 add.; JG 1a + 1b; monogr.]
I-1
|
| 32350 |
gierton |
beerton:
[beer]ton (Q011p Boorsem),
zeikton:
[zeik]ton (Q011p Boorsem)
|
De gierton wordt gebruikt om gier naar het land te vervoeren. De oude houten gierton met ijzeren banden rondom was vaak een afgedankte bierton of wijnvat. Zij kon enkele honderden liters bevatten. Soms duiden de benamingen met vat op een grotere inhoud dan de benamingen met ton, maar dat is lang niet altijd het geval. Met Afb. 9. gierton e.d. wordt vaak het door kar en ton gevormde geheel bedoeld. Zie daarom ook het vorige lemma. Een voorloper van de gierton was de houten en open gierbak (b.) het langst in gebruik bij keuterboeren en in weidegebieden. Een apart onderdeel (C.) vormen de benamingen voor de kleinere ton gebruikt voor het vervoer van gier op kleine schaal, in het bijzonder van de inhoud van de beerput. Een dergelijke ton werd vaak onder het deksel van het toilet geplaatst. Als zij vol was, werd zij naar tuin, veld of weide gedragen en daar geledigd. Ook werd zij wel op een kruiwagen vervoerd. Gedragen werd de ton aan twee hengsels, met een stok dwars over de ton of twee stokken evenwijdig langs de zijkanten. [N 11, 21 + 28 add.; N 11A, 53a + 54a + 55 + 58a + 58b; N 17, 9a add. + 9b; N 18, 122 + 124; N M, 9a; JG 1a + 1b; monogr.]
I-1
|
| 25141 |
gieten, hard regenen |
spatsen:
het water spatst out de kaangel
spatst (Q011p Boorsem),
vlieden:
??of vleuch? zeer moeilijk leesbaar het water (v)leuch oet de kaangel
vleuch (Q011p Boorsem)
|
gutsen [ZND 24 (1937)]
III-4-4
|
| 19688 |
gieter |
gieter:
gētǝr (Q011p Boorsem)
|
Werktuig dat wordt gebruikt bij het blussen van kleine hoeveelheden kalk, het bereiden van mortel, het bevochtigen van metselstenen etc. [N 30, 23a; monogr.]
II-9
|
| 18053 |
gif |
vergif:
verguf (Q011p Boorsem)
|
Gif: stof die een nadelige of dodelijke werking heeft op het lichaam van een mens (venijn, (ver)gif(t)). [N 107 (2001)]
III-1-2
|
| 17879 |
gispen, geselen |
gorzen:
[Paragraaf: regelmatige werkwoorden].
gòrsje (Q011p Boorsem),
smarren:
smarre (Q011p Boorsem),
smikken:
smikke (Q011p Boorsem),
[Paragraaf: regelmatige werkwoorden].
smikke (Q011p Boorsem, ...
Q011p Boorsem),
zwepen:
zwiipe (Q011p Boorsem)
|
Met een tak of zweep slaan (smikken, geselen, klatsen) [N 108 (2001)] || met zweep slaan || met zweep slaan, afranselen
III-1-2
|
| 28864 |
git |
git:
get (Q011p Boorsem)
|
Sieraad. Zwarte kraaltjes of glazige steentjes in verschillende vormen. [N 62, 60a; MW]
II-7
|
| 18687 |
glacé |
glac (fr.):
glases (Q011p Boorsem)
|
handschoenen van glanzend leer, glacés [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 24987 |
glad, glijdend |
glad:
glad (Q011p Boorsem, ...
Q011p Boorsem)
|
glad [ZND 01 (1922)], [ZND 24 (1937)]
III-4-4
|
| 33739 |
gladde ijzerdraad |
ursusdraad:
yrsysdrǭt (Q011p Boorsem)
|
Het gladde ijzerdraad waarmee men weiden omheint. [N M, 6a; N M, 6b; Vld.; monogr.]
I-8
|