| 18597 |
werkdaagse jas |
jas voor de werkdagen:
’ne jas veur de werdige (Q096a Borgharen)
|
werkdagen (mv.) [een jas voor de - ] [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 21486 |
werkdag |
werkdag:
’ne jas veur de werdige (Q096a Borgharen)
|
werkdagen (mv.) [een jas voor de - ] [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 27282 |
werkkleding |
knielappen:
knējlapǝ (Q096a Borgharen),
scheenlappen:
sxējǝnlapǝ (Q096a Borgharen),
turks leren broek:
tørǝkslē̜rǝ brōk (Q096a Borgharen)
|
In dit lemma is een aantal kledingsstukken bijeengeplaatst die door de stro- en rietdekker gedragen worden. 'Turks leren' in de woordtypen 'turks leren broek' en 'turks leren boks' verwijst naar een zware stof, ook bombazijn genoemd, die voor werkkleding wordt gebruikt. In Q 111 was de dakdekker gekleed in een blauwe kiel en broek, daarnaast had hij soms een stuk zak als bescherming om de knieën gebonden. [N F, 53]
II-9
|
| 18305 |
werkschoen |
zware schoen:
zjwoer sjoon (Q096a Borgharen)
|
ploegschoenen [bow-, werkschoon] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 25135 |
wervelwind |
wervelstorm:
wèrvelstörem (Q096a Borgharen)
|
Hoe noemt men een ronddraaiende wind, die stof en zand van de grond doet opwervelen of water als een zuil omhoogzuigt? [DC 30 (1958)]
III-4-4
|
| 24399 |
wesp |
wespel:
wispel (Q096a Borgharen),
wèspel (Q096a Borgharen)
|
wesp [DC 09 (1940)], [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 30848 |
wetsteen |
slijpsteen:
slīpstęi̯n (Q096a Borgharen)
|
De doorgaans in flauw-ovale punten uitlopende, platte korund (carborundum) steen van ongeveer 20-30 cm. lang, waarmee de zeis of de zicht gewet wordt in het veld. Zie de toelichting bij het lemma ''strekel'' en de algemene toelichting bij deze paragraaf. Daar het (oude) onderscheid tussen beide instrumenten (voornamelijk) in het materiaal lag, konden de opgaven met het element -steen hier worden ondergebracht. Niet altijd was de wetsteen van de industriële carborundum-steen vervaardigd. De zegsman van L 434 voegt toe dat de wetsteen gewoonlijk een stuk harde Naamse steen was; die van L 269 en Q 101 dat het een stuk leisteen was en soms gebruikte men een stuk dakpan (zie het betreffende woordtype). Aangaande het onderscheid tussen de kennelijk naast elkaar gebruikte wetsteen en cementen strekel, merkt de zegsman van L 313 nog op dat "de wetsteen korter (is) dan de cementen strekel en wordt gebruikt als de zeis te bot is om ze te wetten (sc. met de strekel) en nog te scherp om ze te haren". Zie verder de toelichting bij het lemma ''slijpbus''.' [N 18, 82; N 18, 80 add.; N 14, 131 add.; N 15 add.; JG 1a, 1b, 1d; A 4, 28f; A 23, 16II; L 20, 28f; Gwn 7, add.; monogr.]
I-3
|
| 24408 |
wezel |
wezel:
wezel (Q096a Borgharen, ...
Q096a Borgharen)
|
wezel [DC 07 (1939)], [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 33300 |
wieden, algemeen |
geden:
gęi̯ǝ (Q096a Borgharen),
uittrekken:
ūttrękǝ (Q096a Borgharen)
|
Onkruid bestrijden in het algemeen, ongeacht de manier waarop of het gereedschap waarmee dat gebeurt. Vergelijk ook de meer specifieke handelingen in de andere lemmaɛs van deze paragraaf. De benamingen voor het object onkruid, dat in de woordtypen tussen haken is geplaatst, vindt men in het lemma Onkruid, Algemeen. [N 15, 2; N Q, 11b; JG 1a, 1b, 2c; A 47, 11b; L B2, 272; L 8, 92; S 43, Wi 39; monogr.; add. uit N 18, 8b; A 39, 1b]
I-5
|
| 34574 |
wiel |
rad:
rāt (Q096a Borgharen),
meervoud
rāi̯.ǝr (Q096a Borgharen)
|
Algemene benaming voor het wiel van een kar of een wagen. De karren en wagens hebben aanvankelijk houten wielen met daarrond een ijzeren band, om slijtage tegen te gaan. Na de tweede wereldoorlog werden deze houten wielen geleidelijk aan vervangen door wielen met luchtbanden. Afhankelijk van de omtrek heeft een wiel tien tot veertien spaken. [N 17, 57a-b + add; N 18, 99 + add; N G, 4; JG 1a + 1b; Gi 1,1; L 20, 21; L 38, 41; A 2, 60; A 4, 21; A 43, 1a-b; Wi 5; S 29; monogr.]
I-13
|