| 19979 |
grommen |
grommen:
gròmen (L360p Bree, ...
L360p Bree),
Bree Wb.
grómme (L360p Bree)
|
grommen [ZND m] || Hoe noemt u een dof, laag, grommend geluid voortbrengen, gezegd van honden (grauwelen, gronzen, grommen, grozen, grollen) [N 83 (1981)]
III-2-1
|
| 33321 |
grond waarop de boerderij staat |
bergje:
bɛrǝxskǝ (L360p Bree),
grondslag:
grǫntslāx (L360p Bree)
|
Vaak zijn boerderijen op een natuurlijke lichte verhoging in het terrein gebouwd. Naast de meer algemene benamingen van de plek waarop het bedrijf ligt, vinden we dan ook enkele specifiek op die hoogte betrekking hebbende benamingen. Ze staan achter in het lemma bijeen. [N 5A, 74a; A 10, 1; monogr.]
I-6
|
| 33674 |
grond, aarde |
grond:
gront (L360p Bree)
|
De algemene benaming. [S 1, 7, 11, 42; Wi 52; R III, 5, 6, 7, 8; L A1, 150; Vld.; N 18, add.; monogr.]
I-8
|
| 33308 |
grondkrabber |
krabber:
krabǝr (L360p Bree),
krebber:
krębǝr (L360p Bree),
krets:
krɛts (L360p Bree)
|
Haak voor het losmaken van de grond en voor het wieden. Het gereedschap heeft 3 of 4 vaak sterk gebogen tanden, die langer zijn dan de tanden van de hark; door de tanden onderscheidt de krabber zich ook van de schoffel die een mesvormig werkend deel heeft, maar voor hetzelfde doel wordt gebruikt. Hier is het materiaal uit de vragen N 18, 55-63 opgenomen waarbij niet het doel om mest te trekken is aangegeven. Bij het hier opgenomen type mesthaak is dit àndere doel, het losmaken van de grond, uitdrukkelijk aangegeven. Het materiaal geeft geen aanleiding voor een apart lemma Aardappelkrabber. Naast het voornaamste doel waarvoor dergelijke haken worden gebruikt, het loswoelen van de grond, zijn nog drie andere doeleinden en typen haken in het materiaal onderscheiden die aan het einde van lemma zijn opgenomen: 1. haak voor het schoonmaken van sloten e.d.; 2. brandhaak of weerhaak om iets op te vissen: gereedschap met zeer lange steel; het werkend deel is een (oude) riek met omgekrulde scherpe punten; het was vroeger op de boerderij voorhanden om in geval van brand het brandend dakstro weg te kunnen trekken; 3. drie-of viertand, naar de vorm benoemd, zonder enige aanwijzing voor het gebruiksdoel. [N 18, 55 - 63, behalve hetgeen is ondergebracht in het lemma mesthaak in WLD.I.1, p. 12; monogr.; add. uit JG 1a, 1b]
I-5
|
| 24951 |
grondwater |
grondwater:
gróndwater (L360p Bree)
|
grondwater, water dat zich in de grond bevindt oa doordat regenwater door de losse bovengrond tot op een harde laag zakt [zakwater, kwelm] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 30054 |
grondwerker |
graafwerker:
grafwęrkǝr (L360p Bree)
|
De arbeider die het graafwerk voor kelderruimte of funderingssleuven verricht. In L 270 werd dit werk gewoonlijk door de handlangers gedaan. Zie voor de fonetische documentatie van de tussen '(...)-' geplaatste vormen het lemma 'Handlanger'. [N 30, 3a; N 30, 26a; monogr.]
II-9
|
| 25005 |
groot in zijn soort |
klepper:
klepper (L360p Bree)
|
iets dat groot is in zijn soort [kardoffel, karbonkel, bonker, bommel, klepper, sjaorel] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 20346 |
grootmoeder |
bonne-ma:
kindertaal
bonma (L360p Bree),
grootmoeder:
grootmoojer (L360p Bree),
gruutmooder (L360p Bree),
grŭŭtmóódər (L360p Bree),
grŭŭtmóójər (L360p Bree),
grote ma:
gruutema (L360p Bree),
meetje:
meeke (L360p Bree)
|
grootmoeder [ZND 35 (1941)] || grootmoeder (gemeenzaam/kindertaal) [ZND 35 (1941)]
III-2-2
|
| 25006 |
groots, wijds |
wijds:
wejts (L360p Bree)
|
groots [ZND B1 (1940sq)]
III-4-4
|
| 25007 |
grootte |
grootte:
griiden (L360p Bree),
gry(3)̄ədə (L360p Bree)
|
grootte [ZND 01 (1922)]
III-4-4
|