e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Bree

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
licht vriezen zacht vriezen: zoacht vreze (Bree) lichtjes vriezen [schorzelen] [N 81 (1980)] III-4-4
licht, steenlicht lichtens: lextǝs (Bree) De inrichting waarmee de loper in verticale richting versteld kan worden om de afstand tot de onderste steen te regelen. De taats van het staakijzer of de kleine spil rust daartoe in een taatspot. In oudere molens is deze pot bevestigd op een zware balk, de vonderbalk. Deze balk scharniert aan één zijde in de houtconstructie van de molen, aan de andere zijde wordt hij omhooggehouden met een hefboom, bestaande uit een lichtijzer en een lichtboom met daaraan een koord of ketting en een gewicht. Later werd dit type lichtwerk vooral in watermolens vervangen door een ijzeren systeem. Daarbij staat de taatspot op een ijzeren lat die door middel van een regelrad op en neer geschroefd kan worden (Janssen, pag. 88/89). Zie ook afb. 85. Blijkens de opgaven is licht in P 53 en P 56 onzijdig. [N 0,23a; A 42A, 30; Sche 58; Vds 109; Jan 139; Coe 120; Grof 142; N O, 23p; monogr.; Vld] II-3
lichte nevel domp: demp (Bree), dimp (Bree), dəmp (Bree) lichte nevel die het zicht vertroebelt [donst, dook, blaok] [N 22 (1963)] III-4-4
lichte overjas demi-saison (fr.): dəmisəroŋ (Bree) herenoverjas, lichte ~ [sertoe] [N 23 (1964)] III-1-3
lichten lichten: lextǝ (Bree) De molenstenen met behulp van de licht dichter bij elkaar of verder van elkaar brengen. Van een aantal opgaven is het onduidelijk of ze intransitief gebruikt worden dan wel een bepaalde term tot object hebben. Voor zover door de respondenten opgegeven, is in het woordtype het object tussen ronde haken vermeld. Het lemma is onderverdeeld in drie groepen. Het materiaal dat onder a) bijeen is geplaatst, bevat algemene benamingen voor lichten. In b) en c) zijn specifieke benamingen voor respectievelijk het verder uit elkaar brengen en het dichter bijeenbrengen van de molenstenen geplaatst. [N O, 23n; N O, 23o; Vds 107; Vds 108; Jan 140; Jan 149; Jan 150; Coe 121; Coe 122; Coe 123; Grof 143; Grof 144] II-3
lichtgeraakt, kregel gauw geraakt: ook materiaal znd 28, 49  gau geraakt (Bree), gauw geraakt (Bree), opvliegend: opvlegend (Bree), rap geraakt: ook materiaal znd 28, 49  rap geraakt (Bree) kregel [ZND 01 (1922)] || spoedig boos of driftig wordend [krikkelig, nippig, kregel, kriel, oplopig] [N 85 (1981)] III-1-4
lid van een vereniging lid: ei lid van ein vereiniging (Bree), lid (Bree), lud (Bree) lid [ZND m] || Lid van een vereniging. [ZND 37 (1941)] III-3-1
lidmaat, ledematen armen en benen: erm en bein (Bree), eͅrm en beͅin (Bree) ledematen, lidmaat [N 10 (1961)] III-1-1
lied, liedje lied: leed (Bree), liedje: e lêtje (Bree), le.tjə (Bree), leedje (Bree), lētjə (Bree), altijd verkleinwoord; een lied wordt niet gebruikt.  leedsje (Bree), dim.  lēṭə (Bree), verkleinwoord  leedje (Bree) Een lied, een liedje. [ZND 30 (1939)] || Lied. [Willems (1885)] || liedje [RND] || Liedje. [ZND m], [ZND m] III-3-2
liederen (mv.) liedjes: lêtjes (Bree) Lied. [Willems (1885)] III-3-2