| 34614 |
langboom van de wagen |
langwagel:
lā.ŋkwǭ.gǝl (Q159p Broekom)
|
Lange dikke balk die de verbinding vormde tussen het voorstel en het achterstel van de langwagen. Via de lengte van de langboom kan de lengte van de langwagen bepaald worden. Op de langboom rusten de drie rongblokken van de wagen, waarop de rongen gezet konden worden ter ondersteuning van de zijwanden. De langboom steekt achteraan door een opening tussen het rongblok en het asblok en wordt daar verstevigd door de twee achterste tangarmen. Aan de voorzijde is de langboom door middel van een bout verbonden met het rongblok, de draaischijf, de zwik en het asblok, zodat het voorstel wendbaar is. [N 17, 44e; N G, 70b; JG 1b; JG 1d;monogr]
I-13
|
| 34571 |
langwagen |
langwagel:
lā.ŋkwǭgǝl (Q159p Broekom)
|
Vierwielige wagen, waarvan het voorste en het achterste asstel met elkaar verbonden zijn door een lange zware balk, de zogenaamde "langboom". De bak rust op drie ronblokken (zie dat lemma). Het achterstel bestaat uit een as, een asblok (zie dat lemma) en een rongblok. De langboom zit met een pin vast in het rongblok. Asblok en rongblok zijn op elkaar bevestigd. De twee achterste wagenarmen zorgen er samen met de langboom voor dat het achterstel onbeweeglijk is. Het voorstel bestaat uit een asblok, een middenblok en een rongblok. De bak rust op de rongblokken; de langboom en de voorste wagenarmen steken door het middenblok. Dwars door de drie blokken steekt een draaipin, waardoor het rongblok kan draaien boven de andere blokken. De dissel (zie dat lemma) zit geklemd tussen de voorste wagenarmen. De langwagen komt voornamelijk in Haspengouw, meer bepaald Droog-Haspengouw, voor. [N 17, 43c; N G, 51 + 70a; JG 1b + 1d]
I-13
|
| 33774 |
langwerpige streep van voorhoofd tot neus |
lijst:
lis (Q159p Broekom)
|
Lange, witte streep over de paardekop tot halverwege de neus, naar de vorm in verschillende soorten onderscheiden: ''halve'' en ''doorlopende bles'', ''smalle'' en ''brede bles'', en als ze de hele snuit wit kleur: witte muil, snuit. Zie ook het vorige lemma met ''bles'' in de betekenis van een naar voren hangend haarbosje. Zie afbeelding 4. [JG 1a, 1b; N 8, 27b]
I-9
|
| 25079 |
langzaam, traag |
langzaam:
da git lngzom (Q159p Broekom)
|
Langzaam. Dat gaat langzaam [ZND 37 (1941)]
III-4-4
|
| 24990 |
lauw |
lauw:
louw wetter (Q159p Broekom)
|
Lauw. Lauw water [ZND 37 (1941)]
III-4-4
|
| 24973 |
leeg, niets bevattend |
leeg:
leig (Q159p Broekom)
|
Leeg. Mijn glas is ledig [ZND 37 (1941)]
III-4-4
|
| 26597 |
leeglopen |
leeglopen:
lɛjxlő̜wpǝ (Q159p Broekom)
|
Het over elkaar gaan van de molenstenen zonder graan. De stenen kunnen dan sneller gaan draaien waardoor het gevaar ontstaat dat de molen heet loopt. [N O, 34o; Vds 116; Jan 260; Coe 142; Grof 167; N O, 36e]
II-3
|
| 21553 |
lei |
lei:
en lé (Q159p Broekom)
|
Een lei waarop de kinderen schrijven. [ZND 37 (1941)]
III-3-1
|
| 34147 |
leiden |
leiden:
lɛi̯ǝ (Q159p Broekom)
|
De koe laten paren. [N 3A, 30a; JG 1a, 1b; monogr.]
I-11
|
| 30530 |
leien dak |
leidak:
lē̜jdǫǝk (Q159p Broekom)
|
Met leien gedekt dak. Zie ook de lemmata 'Rijndak' en 'Maasdak'. [L 37, 26c; N 79, 5 add.]
II-9
|