e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... plaats=Diepenbeek

Overzicht

Gevonden: 5709

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
ijskoud ijzentig koud: eizentig kaad (Diepenbeek) ijskoud III-4-4
ijsnagels ijsnagels: ijsnagels (Diepenbeek), ęj.sniǝ.gǝl (Diepenbeek) Hoefnagels in verschillende lengtes, voorzien van beitel- of wigvormige kop, waarmee bij gladheid het hoefijzer wordt vastgezet. Zie ook afb. 234. De ijsnagel is slechts geschikt voor kortstondig gebruik. Bij langere periodes van gladheid wordt het hoefijzer voorzien van al dan niet uitneembare kalkoenen. Zie ook de toelichting bij dat lemma. Zie voor het woordtype ɛijsnagelɛ ook Limburgs Idioticon s.v. ijsnagel: "Bijzonder slach van nagels waar men de peerden meê scherp zet in den winter. Geh. Beringen."' [N 33, 367b; N 33, 371; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2b; monogr.] II-11
ijspegel ijskegel: ēͅskegelen (mv.) (Diepenbeek), ijspegel: ijspiegel  ēͅspi(ə)gəl (mv.) (Diepenbeek), ijspiel: ēͅspĭl (Diepenbeek), Opm. ije = ai in woord fraine.  ijespiel (Diepenbeek), Opm. ije = ongeveer de griekse y.  ijespiel (Diepenbeek), èèjespielen  ēͅəspil⁄n (mv.) (Diepenbeek) ijskegel [ZND 36 (1941)] || ijspegels aan het dak of aan de vensterbanken [ijskeekels, -pinnen, -kikkels, kakels] [N 22 (1963)] III-4-4
ijsvogel ijsvogel: Frings  ēͅəsvōgəl (Diepenbeek) ijsvogel (16,5 schitterend blauwgroen boven, steenrood onder; vliegt snel over beek, sloot en langs ven; broedt in gat in steile over; vangt visjes; vrij zeldzaam [N 09 (1961)] III-4-1
ijver ijver: dië het vuil iever (Diepenbeek), hēe heͅt voil īver (Diepenbeek), hiē heͅt vøil īvər (Diepenbeek), öil als in oeil = oog, wel iets korter  hije het vöil iever (Diepenbeek), qui vive: voor vol springlevendheid  dië het vuil kevie (Diepenbeek) Hij heeft veel ijver. [ZND 36 (1941)] III-1-4
ijzel, bevroren neerslag ijzel: ēͅzəl (Diepenbeek), hēͅzel (Diepenbeek), ijezel (Diepenbeek), hijzel  hēͅzəl (Diepenbeek), hèèzel (m.)  hēͅzəl (Diepenbeek), Opm. Á = ].  y(3)̄zel (Diepenbeek) ijzel [ZND 36 (1941)] || ijzel, onderkoelde regen waarvan de straten spiegelglad worden [heezel, hijzel] [N 22 (1963)] III-4-4
ijzelen ijsregenen: Opm. ij = ].  ijsreigneren (Diepenbeek, ... ), ijzelen: hēͅzelen (Diepenbeek, ... ), ijzelen (Diepenbeek, ... ), hijzelen  hēͅzələ (Diepenbeek), hèèzelen  hēͅzəl⁄n (Diepenbeek), ps. deels omgespeld volgens Frings.  het [hīzelt (Diepenbeek, ... ) ijzelen [N 22 (1963)], [ZND 01 (1922)], [ZND 36 (1941)] III-4-4
ijzeren deurtje voor het ovengat ovendeur: [oven]dø̄r (Diepenbeek) Het ijzeren deurtje waarmee het ovengat afgesloten wordt. Vergelijk het lemma "ovendeur" in aflevering II.1, pag. 71. Vroeger gebruikte men ter afslsuiting van de oven soms een lemen bal, die schotel genoemd werd. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (oven-) het lemma "bakoven" (3.1.3). [N 5A, 25b] I-6
ijzeren eg ijzeren [eg]: ē̜.zǝrǝ [eg] (Diepenbeek) De drie- of vierhoekige eg waarvan zowel het geraamte als de tanden van ijzer waren; zie afb. 55 en 56. Waar zulk een eg als onkruideg en/of als zaadeg diende, is vermeld in de betrokken lemmata verderop. De vorm die de ijzeren eg ter plaatse kon hebben, is hieronder voorgesteld door de tekens ‚àÜ en vierkant. Voor ''eg'' en ''eg'' zie men de toelichting bij het lemma ''eg''.' [JG 1a + 1b add.; N 11, 70 + 71 + 72 add.; N 11A, 161; N J, 10; A 13, 16b; monogr.] I-2
ijzeren gaffel, oogstgaffel gaffel: ga.fǝl (Diepenbeek), gāfǝl (Diepenbeek), riek: ręk (Diepenbeek) Twee- of drietandige ijzeren vork, met lange, enigszins gebogen tanden en een lange houten steel, gebruikt om hooi of korenschoven op te steken en op de wagen te laden. Zie afbeelding 10, b. Voor het voorkomen van de term riek en van varianten van het type gāfel, zie de toelichting bij het lemma ''houten gaffel''. Voor de fonetische documentatie van het woorddel (hooi) zie het lemma ''hooi''.' [N 18, 27; JG 1a, 1b; A 28, 2; L 1 a-m; L 16, 18a; L B2, 241; Lu 6, 2; S 9; Wi 3; Av 1 III 5a, b; monogr.] I-3