| 32907 |
ijzeren gaffel, oogstgaffel |
gaffel:
gafǝl (Q198p Eijsden)
|
Twee- of drietandige ijzeren vork, met lange, enigszins gebogen tanden en een lange houten steel, gebruikt om hooi of korenschoven op te steken en op de wagen te laden. Zie afbeelding 10, b. Voor het voorkomen van de term riek en van varianten van het type gāfel, zie de toelichting bij het lemma ''houten gaffel''. Voor de fonetische documentatie van het woorddel (hooi) zie het lemma ''hooi''.' [N 18, 27; JG 1a, 1b; A 28, 2; L 1 a-m; L 16, 18a; L B2, 241; Lu 6, 2; S 9; Wi 3; Av 1 III 5a, b; monogr.]
I-3
|
| 25371 |
ijzeren pin waarmee men het slachtvee verdooft |
pin:
pen (Q198p Eijsden)
|
De woordtypen in dit lemma kunnen op verschillende zaken duiden. Men kan ermee bedoelen de ijzeren pin die uit het schietmasker gedreven wordt of de pin die op een hamer waarmee men het dier op de kop slaat, is bevestigd, of de pin van het penapparaat. Dit laatste werktuig is een voorloper van het penschietmasker. Zie ook de toelichting bij het lemma ''schietmasker''. [N 28, 5b; N 28, 5d; monogr.]
II-1
|
| 18348 |
ijzertje onder een schoen |
ijzertje:
iezerkes (Q198p Eijsden)
|
ijzertje onder de schoen [blakei] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 33613 |
in de moestuin werken |
gardenieren:
gardeneere (Q198p Eijsden),
hovenieren:
hoveneere (Q198p Eijsden)
|
[N P (1966)]
I-7
|
| 18525 |
in stof geplaatste zak |
steektas:
sjtaeëktes (Q198p Eijsden)
|
een in de stof geplaatste zak [N 59 (1973)]
III-1-3
|
| 18849 |
ingetogen |
ingetogen:
iengetooge (Q198p Eijsden)
|
ingetogen [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 17701 |
ingewanden |
ingewanden:
iengewande (Q198p Eijsden)
|
ingewanden [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 25433 |
ingewanden van geslacht vee |
darmen:
dɛrm (Q198p Eijsden)
|
Ingewanden van geslacht vee. Ook de algemene benamingen voor "ingewanden van vee" zijn hier opgenomen. [N 28, 58; N 28, 88; L 1a-m; L 1u, 106; Veldeke 26, 23; monogr.]
II-1
|
| 25434 |
ingewanden verwijderen |
darmen uithalen:
[darmen] ūthuǝlǝ (Q198p Eijsden)
|
Als het dier opgehangen is, snijdt de slachter de buik open, waarna hij de ingewanden (maag, darmen e.d.) verwijdert. Om het dier lichter te maken en het dus gemakkelijker te kunnen ophijsen, gebeurde dit bij een rund vroeger - voordat het gebruik van katrollen e.d. meer algemeen werd - terwijl het dier nog op de burrie lag. Een bij het woordtype genoemd object wordt niet fonetisch gedocumenteerd. Zie voor deze varianten van ''darmen'', ''pens'' e.d. het lemma ''ingewanden van geslacht vee''. [N 28, 59; monogr.]
II-1
|
| 33017 |
ingezaaid land |
men kan met de akkerstek naar sint servaas gaan:
mǝ kēnt met ˲dǝn akǝrstɛk nǭ sent sǝrvǭs gūǝn (Q198p Eijsden)
|
Wat men zegt van een akker wanneer alle bewerkingen tot en met het inzaaien verricht zijn. Zie ook het lemma ''pletplank, treedplankje'' in aflevering I.2, blz. 168. Het lemma bevat bijvoeglijke naamwoorden (attributief of predicatief gebruikt: ''ingezaaid land'' en ''het land is ingezaaid''), en, achterin, enkele zelfstandige naamwoorden en zegswijzen. [N 11A, 133b; N M, 25; monogr.]
I-4
|