| 33992 |
dekzeil |
bâche:
baš (Q007p Eisden)
|
Zeil dat de rug van het paard bedekt als het regent. [JG 1a, 1b]
I-10
|
| 33916 |
dempig |
dempig:
dɛ.mpǝx (Q007p Eisden),
dɛ̄.mpǝx (Q007p Eisden)
|
Gezegd van runderen of paarden met dempigheid, een bemoeilijking van de ademhaling; bij runderen is het vaak een naziekte van het mond- en klauwzeer. Het paard vertoont een versnelde ademhaling, gepaard met een temperatuursverhoging en hoesten. Dempigheid of kortademigheid is niet chronisch, in tegenstelling tot ''cornage'' (7.38). [JG 1b; A 48A, 38a; L 1, a-m; L 23, 1a en 1b; N 8, 87, 88 en 89a; N 52, 24; S 6]
I-9
|
| 22116 |
denkbeeldige lijn tussen hok en losplaats |
lijn:
de lien (Q007p Eisden)
|
Hoe zegt men: de denkbeeldige lijn tussen hok en losplaats? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 24476 |
dennenappel |
dennenknop:
verzamelfiches; ook ZND01, u 31
denneknop (Q007p Eisden)
|
dennenappel [ZND 01 (1922)]
III-4-3
|
| 24537 |
dennenwortel |
piel:
pēl (Q007p Eisden)
|
penvormige wortel van een denneboom [N 27 (1965)]
III-4-3
|
| 27577 |
deputaatkolen |
gratis kolen:
gratis kolen (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Zwartberg, Eisden])
|
Het in natura uitgekeerde deel van de bezoldiging van een mijnwerker. Volgens verschillende invullers uit Q 121 bestondende "deputaatkolen" of "arbeiterkolen" meestal uit schachtkool, wat inhield dat het grote brokken kool waren gemengd met gruis en/of stof. De brokken werden stukgeslagen, gezeefd en gesorteerd en van het gruis werd "gedeks" gemaakt, een mengsel van gruis en leem ter afdekking van kachel of fornuis voor de nacht. De "beambtekolen" daarentegen waren meestal antraciet, in diverse dikten gezeefd, zonder gruis. De respondent uit Q 21 merkt over dedeputaatkolen verder nog op dat de toegekende hoeveelheid varieerde al naar gelang iemand kostwinnaar, medekostwinnaar of alleenstaande was. Wat betreft het woordtype "kolenbon", dit was in feite de bon waarmee de mijnwerker een bepaalde hoeveelheid deputaatkolen in ontvangst kon nemen. Toch is dit woordtype in dit lemma opgenomen omdat uit de opmerkingen van verschillende zegslieden (Q 21, Q 121, Q 121b) blijkt dat de term ook voor de toegekende hoeveelheid kolen zelf werd gebruikt. Zo merkt de invuller uit Q 21 voor de mijn Maurits op dat de mijnwerkers daar onder elkaar nooit over "deputaatkolen", maar altijd over de "kolenbon" spraken en de zegsman uit Q 121b schrijft dat, omdat de verstrekking op de mijn Willem-Sophia plaats vond in de vorm van bonnen, het in natura uitgekeerde gedeelte van het loon de kolenbon(nen) werd genoemd. [N 95A, 5; monogr.]
II-5
|
| 23319 |
deugd |
deugd:
döagd (Q007p Eisden)
|
Deugd. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 23954 |
deugdzaam |
deugdzaam:
döagzaom (Q007p Eisden)
|
Deugdzaam. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 19167 |
deugniet |
deugeniet:
deugeneet (Q007p Eisden),
eu = deur
deugeneet (Q007p Eisden),
eu = Fr. heure
deugəneet (Q007p Eisden),
ondeugd:
ondeug (Q007p Eisden),
undeugd (Q007p Eisden),
ondeugend kind:
oondeugent keintj (Q007p Eisden),
undeugent keintj (Q007p Eisden)
|
een ondeugend kind [ZND 40 (1942)] || kent ge ook een woord of uitdrukking met dezelfde betekenis zonder het woord kind, b.v. een ondeugd, of iets dergelijks ? [ZND 40 (1942)]
III-1-4
|
| 18291 |
deuk in een hoed |
bluts:
blətš (Q007p Eisden),
deuk:
døk (Q007p Eisden)
|
deuk in een hoed [dömpel] [N 25 (1964)]
III-1-3
|