| 27655 |
mijnarts |
kuildokter:
k˙uldǫ.ktǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Eisden])
|
Op alle mijnen kende men een modern ingerichte verbandkamer. Onder leiding van een mijn- of bedrijfsarts werd hier voor geneeskundige behandeling gezorgd. [N 95, 952]
II-5
|
| 28328 |
mijnblind |
kuilscheel:
k˙ulšę.al (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Oogaandoening die zich uit in korte, rukkende bewegingen van het hoofd en de ogen (Nystagmus). Deze ziekte kwam vroeger als beroepsziekte, mogelijk veroorzaakt door intoxicatie van de hersenstam, bij mijnwerkers voor. Ook paarden die lang ondergronds waren, zouden deze ziekte kunnen krijgen. Een paard dat meer dan tien jaren ondergronds gewerkt had, zou volgens overlevering (z. Dieteren 1984 pag. 17) blind zijn. De informant uit Q 15 noemt het een sprookje dat de paarden ondergronds blind werden. Men moet wel onderscheid maken tussen blindheid en de ziekte Nystagmus. [N 95, 938; monogr.]
II-5
|
| 28200 |
mijnbrand |
kuilbrand:
k˙ulbra.nt (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Brand in het ondergrondse gedeelte van een mijn. [N 95, 232]
II-5
|
| 27310 |
mijngas |
gas:
g˙ās (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Zwartberg, Waterschei])
|
Een kleurloos, reukloos en smaakloos gas dat lichter is dan lucht, in bepaalde concentratie met lucht brandbaar of ontplofbaar en bij grote hoeveelheden verstikkend. Mijngas bevindt zich in de kool, het dak- en vloergesteente van de laag en in spleten en scheuren van het gesteente (MBK IV pag. 25). De term "gas" wordt in de Belgische mijnen slechts sporadisch gebruikt (Vanwonterghem pag. 114). [N 95, 229; monogr.; Vwo 336; Vwo 348]
II-5
|
| 28199 |
mijngasontploffing |
gasontploffing:
g˙as˱o.ntplǫ.feŋ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Maurits])
|
Een ontploffing van mijngas. [N 95, 235; monogr.]
II-5
|
| 27554 |
mijnhorloge |
kuiluur:
k˙ul˙uǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Wilhelmina])
|
[N 95, 67]
II-5
|
| 27912 |
mijnhout |
hout:
hō.t (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Domaniale, Wilhelmina])
|
Algemene benaming voor al het in de mijn gebruikte hout. De opgaven die een specifieke soort hout aanduiden, bijvoorbeeld "kophouten", "spitsen", etc., zijn verplaatst naar de desbetreffende lemmata. [N 95, 311; monogr.]
II-5
|
| 27704 |
mijnhoutterrein |
houtterrein:
hō.ttǝrę.jn (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina])
|
Terrein waar het hout ligt dat nodig is om de mijngangen te ondersteunen. [N 95, 36; monogr.]
II-5
|
| 27540 |
mijnkleding |
kuilkleder:
k˙ulklę.jǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma])
|
De benaming voor mijnkleren in het algemeen. Een informant uit Q 121 merkt op dat "kuilmontuur" de benaming was voor kleding die men ondergronds droeg. [N 95, 59; monogr.]
II-5
|
| 28309 |
mijnlocomotief |
machine:
mǝš˙iŋ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Eisden])
|
Locomotief voor het ondergronds bedrijf die wordt aangedreven door perslucht, elektriciteit of met behulp van een dieselmotor. De opgave "trolley" uit Q 12 voor de mijn in Eisden duidt een elektrische locomotief aan. [N 95, 700; monogr.; Vwo 283; Vwo 480; Vwo 481]
II-5
|