e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Eys

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
ongeschikt klets: klɛtš (Eys) Gezegd van deeg dat niet wil rijzen. In dit lemma komen verschillende grammaticale categorieën voor bij de woordtypen. [N 29, 29a; L 33, 25; monogr.] II-1
ongevallenwagen onvalswagen: o.nva.lsw˙ān (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]) Speciale spoorwagon bestemd voor het transport van gewonden. [N 95, 677; N 95, 718] II-5
ongewijde aarde ongewijde aarde: ongewiejde ead (Eys) Het deel van het kerkhof dat vroeger diende als begraafplaats a) voor ongedoopt gestorven kinderen, b) evt. voor iemand die zelfmoord had gepleegd, c) evt. voor een gevonden maar niet geïdentificeerd lijk [ongewiejde èèrd, ...buiten de heg", verloren kerk [N 96A (1989)] III-3-3
onhandig snijden frentelen: frentele (Eys) Hoe noemt U: Op een onhandige manier in het vlees snijden (prossen) [N 80 (1980)] III-2-3
onkruid, algemeen onkruid: onkrūt (Eys) De verzamelnaam van in het wild groeiende planten, tussen de cultuurgewassen; ze belemmeren de cultuurgewassen in hun groei en de boer zal ze dan ook bestrijden. Naar aanleiding van de opgave nuttigheid in L 387 merkt de zegsman op: "Nut is hier ɛvuil, viesɛ"; waarschijnlijker dan deze volksetymologie is echter dat het voorvoegsel on- hier is uitgevallen. Puinen, puimen is eigenlijk de soortnaam van een afzonderlijke plant (zie het lemma Kweek) maar hier uitdrukkelijk opgegeven als de algemene benaming voor alle soorten onkruid. Hetzelfde geldt voor de opgaven reutsel (zie het lemma Perzikkruid). De varianten op -ds zoals vuiligheids vertonen pseudo-klankverschuiving. [N 11, 70a en 80a; N 11A, 172d; N 14, 123 en 124; N 17, 11; N P, 15b en 16b; JG 1a, 1b; A 17, 11; A 26, 9; A 28, 10; A 30, 2; A 39, 1b; A 43, 13; L 2, 18; S 26; Wi 6; monogr.] I-5
onkuis onkuis: onkuis (Eys), vies: v‧īs (Eys), wulps: wulps (Eys) onkuis, onzuiver, ontuchtig [N 96D (1989)] || onkuis; tot wellust neigend, onzedig [onkuis, wulps, ontuchtig] [N 86 (1981)] III-2-2
onkuisaard vieze zouwbeer: viese zauwbeer (Eys) Onkuisaard, viezerik op sexueel gebied [smeerlap, vieze beest, vieze fannie]. [N 96D (1989)] III-3-3
onkuisheid zwijnerij: zwijnerij (Eys) Onkuisheid, onzuiverheid, ontuchtigheid [beesterij, zwijnerij]. [N 96D (1989)] III-3-3
onnozel stom: št‧oͅm (Eys) zeer dom, zich gedragend als een ezel [suf, sloom, dwaas, ezelachtig] [N 85 (1981)] III-1-4
onnozel persoon ezel: eazel (Eys), ezelsveulen: o.  ē.əzəls˃vy(3)̄.ələ (Eys), halve gek: m.  h‧ōͅvə geͅ.k (Eys), halve gewaaide: m.  h‧ōͅvə gəw‧āi̯də (Eys), noppenee: o.  noͅ.pənēͅ.i̯ (Eys), onnozele: m.  o.n‧yəzələ (Eys), simpele: m.  se.mpələ (Eys), slome: sloome (Eys), stomme boer: m.  št‧oͅmə bu.ər (Eys), stommeling: m.  št‧oͅməl‧eŋ (Eys), stommerik: stommerik (Eys), stumper: stumper (Eys), uilskuiken: ulskuke (Eys), uulskuuke (Eys), o.  ‧ylsky(3)̄.kə (Eys), votlok: o.  vo.tloͅ.ak (Eys) een ezelachtig persoon, een zeer dom iemand [nienop, carnichon, loep, zebedeus, uil, uilskuiken, aap, sufferd] [N 85 (1981)] || een onozel persoon [stumper, bleuter] [N 85 (1981)] || iemand die ontzettend dom is [nienop] [N 85 (1981)] || niet helder van geest, zwak van geest [dutselachtig] [N 85 (1981)] || uilskuiken [SGV (1914)] || zeer dom, zich gedragend als een ezel [suf, sloom, dwaas, ezelachtig] [N 85 (1981)] III-1-4