| 20740 |
wafel |
wafel:
waffel (Q202p Eys),
waffele (Q202p Eys)
|
wafel [SGV (1914)] || wafels [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 32188 |
wagenmaker |
wagenmaker:
wāgǝmēǝkǝr (Q202p Eys)
|
De algemene benaming voor de vakman die karren, wagens en wielen vervaardigt en herstelt. Het woord stelmaker was ook bekend bij de respondenten uit Tegelen (L 270), Weert (L 289), Neer (L 294), Montfort (L 382), Limbricht (L 434), Genhout (Q 19b), Doenrade (Q 27), Oirsbeek (Q 33), Maastricht (Q 95) en Klimmen (Q 111). Het werd in de dialecten van die plaatsen echter niet gebruikt. Sommige zegslieden merkten ervan op dat het woord alleen in het zuiden van Nederlands-Limburg in plaatsen langs de Duitse grens gebruikelijk was. Reparaties aan de houten onderdelen van karren en wagens konden niet alleen door de wagenmaker, maar ook door de timmerman/schrijnwerker worden uitgevoerd. Zegslieden uit de volgende plaatsen gaven dit antwoord: Nederweert (L 288), Helden (L 291), Heythuysen (L 292), Bocholt (L 317), Horn (L 325), Bree (L 360), Gerdingen (L 360a), Gruitrode (L 366), Kessenich (L 370), Maasbracht (L 377), Montfort (L 382), Meeswijk (L 424), Stein (Q 15), Geleen (Q 21), Schinnen ( 32), Nuth (Q 36), Amby (Q 102), Berg en Terblijt (Q 103), Margraten (Q 192) en Vijlen (Q 208). Defecte metalen onderdelen van karren en wagens werden doorgaans door de plaatselijke smid hersteld. Dit was het geval in: Blerick (L 269), Houtblerick (L 269a), Tegelen (L 270), Venlo (L 271), Helden (L 291), Heythuysen (L 292), Urmond (Q 14), Stein (Q 15), Schinveld (Q 30), Brunssum (Q 35), Maastricht (Q 95), Sibbe (Q 101a), Amby (Q 102) en Wittem (Q 204). In Waubach (Q 117a) werd dit werk door een bankwerker gedaan. Die noemde men schlosser (šlø̜sǝr). Zie ook het lemma ɛkoudsmidɛ in wld II.11, pag. 2.' [N G, 1a; N G, 2; Lu 5, 18a-b; A 27, 18a-b; RND 77; L 34, 18; monogr.]
II-12
|
| 28282 |
wagens aftrekken |
[wagens] aftrekken:
˙āftrę.kǝ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma])
|
Wagens van de liftkooi aftrekken. De opgave "afboksen" uit Q 117 duidt erop dat op de mijnen Oranje-Nassau II, Emma en Hendrik met een "bokser" werd gewerkt (zie het lemma Wagenduwer). [N 95, 680; monogr.]
II-5
|
| 28283 |
wagens instoten |
[wagens] opboksen:
o.p˱bǫ.ksǝ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik])
|
De mijnwagens met de hand of door middel van een tussen de spoorstaven gemonteerde wagenduwer in de liftkooi duwen. De respondent uit Q 15 merkt daarover op dat op de mijn Maurits de wagens met de bokser op de kooi werden gestoten waardoor tegelijkertijd de lege wagens aan de andere zijde uit de kooi werden geduwd. Deze werden een helling opgetrokken en liepen op eigen kracht in een lichte daling naar de verzamelplaats waar men er treinen met lege wagens van samenstelde, of naar een spoor waarop het aan te voeren materiaal tot een trein werd samengevoegd. Omdat het in- en uitstoten van mijnwagens blijkbaar als één handeling werd beschouwd, zijn in dit lemma ook de opgaven "uitstoten", "van de kooi afstoten", "van het gerüst afstoten", "van de kooi boksen" en "van het gerüst boksen" opgenomen. Voor de niet fonetisch gedocumenteerde opgaven zie men het lemma Schachtkooi. [N 95, 683; monogr.; Vwo 392]
II-5
|
| 28279 |
wagens kippen |
kiepen:
ki.pǝ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Eisden])
|
Volle mijnwagens met behulp van een kipper omkantelen. Bij de meeste in dit lemma opgenomen opgaven behoort wagens of berlijns als object. [N 95, 693; monogr.; Vwo 417; Vwo 420; Vwo 865]
II-5
|
| 28318 |
wagenvervoer met lieren |
haspelvervoer:
ha.spǝlvǝrvu.ǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Domaniale])
|
Het verplaatsen van mijnwagens over korte afstand door middel van lieren. [N 95, 703]
II-5
|
| 28323 |
wagenvervoer met slepers |
handvervoer:
ha.nt˲vǝrvu.ǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma])
|
Het verplaatsen van mijnwagens met behulp van slepers. [N 95, 704]
II-5
|
| 17943 |
waggelen |
waggelen:
wakkele (Q202p Eys)
|
slingerend lopen [N 38 (1971)]
III-1-2
|
| 21162 |
wagon |
wagon (<eng.):
wagon (Q202p Eys),
(m.).
wa.g‧oͅŋ (Q202p Eys)
|
een spoorwagen [wagon, cabine] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 25214 |
wak in het ijs |
lok:
louək (Q202p Eys)
|
gat in het ijs, dat erin gehakt is [DC 44 (1969)]
III-4-4
|