e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Eys

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
werken volgens een akkoord in akkoord werken: en a.kǫ.at we.rǝkǝ (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]) Werken volgens een akkoord d.i. een hoeveelheid werk die door een groep mijnwerkers moet worden verricht om aan een basisloon te komen. [N 95, 910; monogr.] II-5
werkjasje kiel: kēl (Eys) De kiel die men in L 321 kende, reikte tot even over de heupen, was hoog gesloten en had een klein, staand boordje en twee opgestikte zakken. Het jasje was vervaardigd van lichtbruine 'pilo' ('pi`lo'), een stof die volgens de zegsman gauw vaal werd. [N 30, 5b; monogr.] II-9
werklustig dapper: dapper (Eys), niet bang om zich moede te maken: ne.t ˂b‧aŋ ‧øͅm ze.x m‧øͅi̯ tə mā.kə (Eys) niet bang voor moeite [moedig, dapper] [N 85 (1981)] III-1-4
werknummer kuilnommer: k˙uln˙umǝr (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale, Wilhelmina]) Het werknummer van de mijnwerker dat onder meer op zijn gereedschap, controlepenning en mijnlamp staat. Het nummer is ook van belang in verband met de loonlijst. [N 95, 987; monogr.] II-5
werkplaats werkplaats: wę.rǝkpl˙ātš (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I]) [N 95, 10] II-5
werktafel tafel: tǭfǝl (Eys) De tafel waarop men het deeg voor verdere bewerking legt na de bewerking in de trog. [N 29, 30a; monogr.] II-1
werktuig waarmee de oven wordt leeggehaald haak: hǭk (Eys) Gereedschap om de oven leeg te halen of om het overblijvende vuur in de hoeken te vegen. Dit lemma vertoont inhoudelijk veel over-eenkomst met het lemma ''rakelijzer''. Het is ook mogelijk dat dezelfde handeling geschiedt door een ovendweil of ovenbezem. Zie het lemma ''ovendweil of ovenbezem''. Verschillend soort gereedschap wordt gebruikt voor het leeghalen van de oven. Het kan een haaks omgebogen ijzer zijn met houten heft of een ijzer met vooraan een krul en met een houten handvat of een ijzeren of een houten vierhoekig blad met haaks daar bovenop een steel met handvat. Het kan ook simpelweg een bonestaak zijn die nat wordt gehouden. Een houten werktuig krijgt nogal eens de voorkeur boven een ijzeren, omdat volgens de boeren (Weyns 33) de ijzeren rakelstokken de oventegels te zeer doen slijten. Getuige de woordtypen "zwouw" en "zwoelde" wordt soms de ovenpaal gebruikt. Men moet er rekening mee houden dat een aantal woordtypen boerentermen zijn. Zie afb. 12. [N 29, 11c; OB 2, 2b; OB 2, 2a; N 29, 5b; OB 2, 2f; monogr.] II-1
werpen van jongen jongen: (? - moeilijk leesbaar)  jungen / jöngen (Eys), WLD, gezegd van kat, konijn  j‧øͅŋə (Eys), kalven: WLD, gezegd van een koe  k‧ōͅvə (Eys), veulenen: WLD, gezegd van een paard  vy.ələnə (Eys) Hoe noemt u een jong ter wereld brengen (jongen, moederen) [N 83 (1981)] III-4-2
wervel vregel: vergǝl (Eys) Blokje hout, dat draaibaar om een spijker op de kozijnstijl is aangebracht en dient om deuren van kastjes en schuurtjes gesloten te houden. In het gebied rond Weert werd het ook voor vensterluiken gebruikt. Zie ook 'Limburgs Idioticon', pag. 291, s.v. 'wölverke', het, ø̄Nachtslotje. 't Is de kantuitspraak van wervelke. Geh. St-Truiden.ø̄ [A 27, 32a-b; monogr.] II-9
wesp wesp: wesp (Eys), wisp (Eys) wesp [DC 09 (1940)], [SGV (1914)] III-4-2