| 33416 |
schuurpoort |
schuurpoort:
šȳrpǭrt (Q021p Geleen)
|
De grote dubbele deur die toegang geeft tot de schuur en de mogelijkheid biedt met de oogstwagens tot op de dorsvloer te rijden. Meervoudige opgaven benoemen de beide poortvleugels. Voor de behandeling van de namen van de poortvleugels en van het sluitwerk van de poort zie de paragraaf over de grote toegangspoort van de boerderij, par. 4.1. Zie ook het lemma "stalpoort, staldeur" (2.1.3) en, voor de benaming dendeurtje, ook het lemma "deurtje in een poortvleugel" (4.1.12). Vergelijk ook de betekeniskaart van poort "schuurpoort" en "hek" in de aflevering over de landerijen (I.8). Zie voor de fonetische documentatie van het woord (poort) het lemma "poort" (4.1.1). Zie ook afbeelding 12 bij het lemma "schuur" (3.1.1). [N 5A, 51a; N 4, 37; JG 1a en 1b; A 10, 7b; Gwn 4, 10; monogr.]
I-6
|
| 31146 |
schuurrol |
schuurrol:
šūrrǫl (Q021p Geleen)
|
Rol met schuurpapier, onderdeel van de gecombineerde machine. [N 60, 243c]
II-10
|
| 19369 |
schuurtje |
schuurtje:
sjuurke (Q021p Geleen)
|
schuurtje [DC 35 (1963)]
III-2-1
|
| 19063 |
schuw |
schuw:
eigen spellingsysteem
sjuu (Q021p Geleen),
WLD
sjûû (Q021p Geleen)
|
Hoe noemt u vreesachtig, schrikachtig, gezegd van dieren (schuw, schouw) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 27642 |
sein voor begin en einde van de schaft |
knipperen:
knepǝrǝ (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Maurits]),
toeten:
tȳtǝ (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
Het begin en einde van de schafttijd kon op bepaalde manieren aangegeven worden. Volgens de informanten van Q 15, Q 33, Q 35 en Q 113 sloeg men vier maal op de leiding of men knipperde vier maal met licht getuige de informanten van L 426, Q 15 en Q 33. Ook woordtypen als "vier maal" en "vier aan vier" duiden op een dergelijk sein. Verder werd er met een elektrische hamer een bel geluid volgens de informant van Q 202 en duiden de woordtypen "opkloppen" en "afkloppen" respectievelijk op het begin en het einde van de schafttijd. [N 95, 54]
II-5
|
| 27301 |
seinbel |
seinklepel:
sęjnklę̄pǝl (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Laura, Julia])
|
De bel waarmee de seingever seinen kan geven aan de ophaalmachinist. Zo kan hij doorgeven of de liftkooi omhoog of omlaag moet en met welke snelheid dit moet gebeuren. [N 95, 92; monogr.]
II-5
|
| 28258 |
seinen geven |
kloppen:
klǫpǝ (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Seinen geven aan de ophaalmachinist om de liftkooi in beweging te zetten. Het woordtype "kloppen" is volgens de invuller uit Q 121 te verklaren uit het feit dat vóór de invoering van de elektrische seinen, de signalen werden gegeven door middel van een staaldraad die in de schacht was bevestigd en waarvan het uiteinde in de nabijheid van de ophaalmachinist was verbonden met een soort hamer die tegen een vrij hangende, ijzeren plaat klopte. Vandaar dat later bij de elektrische seinen ook van "kloppen" werd gesproken. [N 95, 92 add.; monogr.]
II-5
|
| 28365 |
seinfluit |
seinfluit:
seinfluit (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
De signaalfluit die bij transportmiddelen aanwezig is en waarmee geseind kan worden. Aan de signaalfluit is een kabel bevestigd die over de hele lengte van het transportmiddel loopt en het mogelijk maakt op ieder punt van de pijler seinen te geven. [N 95, 668]
II-5
|
| 27250 |
seingever |
seingever:
sęjngę̄vǝr (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Verantwoordelijke voor het seingeven bij het dalen en stijgen van de liftkooien. Seingevers bevinden zich aan iedere hoofdschacht, zowel onder- als bovengronds, en ook aan de tussenschachten en op- en neerbraken. Zij bedienen de lift en zijn vaak belast met het in- en uitladen van de mijnwagentjes (Vanwonterghem pag. 60). Zie voor het woordtype "klopper" (Q 117) ook het lemma Seinen Geven. [N 95, 132; N 95 133; monogr.; Vwo 109; Vwo 110; Vwo 700]
II-5
|
| 34522 |
seksen |
seksen:
sɛksǝ (Q021p Geleen)
|
Bij kuikentjes de haantjes van de hennetjes afzonderen en ze vervolgens doden. Haantjes zijn er minder nodig en het is onvoordelig om die lang eten te blijven geven. [N 19, 58; JG 1a, 1b]
I-12
|