| 18100 |
roos (rode uitslag) |
roos:
rūs (Q003p Genk)
|
hij heeft de roos (ziekte, rode uitslag, vooral in het gezicht; fr. érysipèle) [ZND 06 (1924)]
III-1-2
|
| 20084 |
roos (rosa) |
roos:
ruzə (Q003p Genk),
bloem, dim. riehske
roehs (Q003p Genk)
|
roos || rozen [RND]
III-2-1
|
| 30030 |
roosterschuif |
schuif:
šęjf (Q003p Genk)
|
De schuif waarmee de uitstroomopening van de blusbak kan worden afgesloten. Voor de schuif bevindt zich doorgaans een rooster waarmee ongebluste deeltjes in de kalk kunnen worden opgevangen. Dergelijke harde stukjes werden in Q 121 'mannetjeren' ('m'nšǝrǝ') genoemd. [N 30, 32d; monogr.]
II-9
|
| 33747 |
ros |
ros:
rǫs (Q003p Genk)
|
Thans is het woord ros niet meer gangbaar; het is nog wel vermeld in de enquête van Willems. In enkele dialectwoordenboeken toegelicht als "niet meer gebruikelijk". Het woord leeft nog voort in roskam(men), rosdoek, rosmolen en rossig. [Wi 16]
I-9
|
| 33923 |
roskammen |
zuiver maken:
zęi̯.vǝr mǭ.kǝ (Q003p Genk)
|
Met borstel en kam - zie het volgende lemma - reinigen. [N 8, 102]
I-9
|
| 26668 |
rosmolen |
manège (fr.):
mǝnīǝzi (Q003p Genk)
|
De oudste machine die voor het dorsen werd gebruikt. Een paard leverde hier de drijfkracht. Algemeen wordt onder manège een constructie verstaan bestaande uit een vertikale as die door een horizontale boom, waar een paard is voorgespannen, in beweging wordt gebracht. Door middel van een kardan-koppeling wordt die draaiende beweging doorgegeven aan een horizontale as die door de wand van de schuur naar een machine werd geleid en deze aandrijfkracht leverde. In dit geval wordt door de rosmolen een trommel aangedreven waarin de halmen gedorst werden. Vergelijk ook het lemma ''rosmolen'' in de aflevering over de molenaarsterminologie, wld II,3, blz. 163.' [N 14, 7; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 33534 |
rot, van fruit |
moesrot:
moesrot (Q003p Genk)
|
rot, helemaal —
I-7
|
| 33901 |
rotstraal |
rotstraal:
rǫtstrō.l (Q003p Genk)
|
Ziekte bestaande in een rotting van de hoornstraal van de hoef, vooral tengevolge van het onhygiënische omstandigheden op stal zoals het langdurig staan in vochtige mest en urine, waardoor de hoeven verweken. Uit de straalgroeve loopt een wit, stinkend vocht. Als de straallederhuid eveneens wordt aangetast, kan kreupelheid optreden. Zie ook het lemma ''straalkanker'' (7.31). Zie afbeelding 15.' [A 48A, 18; N 8, 90l; N 52, 32c; monogr.]
I-9
|
| 33583 |
rotten, van fruit |
bederven:
bedèrve (Q003p Genk),
verkrotsen:
verkroatse (Q003p Genk)
|
rotten || verschrompelen
I-7
|
| 20421 |
rouwbrief |
doodsbrief:
doedsbrief (Q003p Genk, ...
Q003p Genk)
|
doodsbrief || Rouwbrief.
III-2-2, III-3-3
|