| 20941 |
een boterham smeren |
klenen:
klèène (Q003p Genk)
|
boterham dik en onzorgvuldig smeren
III-2-3
|
| 28386 |
een brok steenkool |
(een) brok kool:
(een) brok kool (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Emma, Maurits])
|
Een dikke brok steenkool. [N 95, 464; monogr.]
II-5
|
| 22484 |
een cadeau geven |
schenken:
schaenken (Q003p Genk)
|
Schenken. [Willems (1885)]
III-3-2
|
| 29088 |
een draad om het knoopsgat naaien |
oversteken:
oversteken (Q003p Genk)
|
Een draad om het knoopsgat naaien tegen het uitrafelen. [N 59, 139]
II-7
|
| 34532 |
een ei |
ei:
ē (Q003p Genk),
ę (Q003p Genk),
ęi̯ (Q003p Genk),
eitje:
ēkǝ (Q003p Genk)
|
[L 1a-m; L 3, 8; L 5, 79; L 26, 13b; L 30, 18b; L 35, 7; JG 1b; RND 123; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 32747 |
een geerakker ploegen |
kortvoren varen:
[kortvoren] vǭ.rǝ (Q003p Genk)
|
Afhankelijk van de gebruikte ploeg en de gevolgde ploegwijze kan de geer van een trapeziumvormige akker op verschillende manieren worden geploegd. Wordt de akker met een wentel- of een keerploeg bewerkt, dan kan men a) met de geer beginnen en dan - schuin tegen de geervoren aan - de lange voren ploegen, of b) met de lange voren beginnen en op de overblijvende geer korter wordende voren ploegen, waarbij tenslotte - schuin op de geervoren - nog enige lange sluitvoren worden geploegd. Op een uiteen te ploegen geerakker ploegt men vanaf de zijkanten eerst de lange voren, totdat men de in midden uitgezette geer bereikt. Daar ploegt men dan korter wordende voren, die in het midden (waar men moest keren) worden aangevuld met een aantal lange sluitvoren. Wordt die geerakker het jaar daarop bijeengeploegd, dan ploegt men in het midden eerst het daar uitgezette geerstuk bijeen; daarop laat men dan de lange voren volgen. Als een trapeziumvormige akker geploegd kan worden in voren die in dezelfde richting lopen als de evenwijdige korte en lange zijde van het stuk, hoeft men geen geer te ploegen. Voor het([...)-gedeelte van sommige varianten zie men het vorige lemma. [N 11, 64; N 11A, 126a + b + c + d; JG 1a + 1b; monogr.; A 33, 9 add.]
I-1
|
| 25600 |
een gleuf aanbrengen in het deegbrood |
knippen:
knippen (Q003p Genk)
|
Met de schaar of het mes een gleuf aanbrengen in het deegbrood. Volgens de informant van L 330 wordt dit "knippen" gedaan om het rijzen te bevorderen bij slechte deeg. [N 29, 44a]
II-1
|
| 19855 |
een huis huren |
huren:
hīrə (Q003p Genk),
hīərə (Q003p Genk)
|
een huis huren [ZND 27 (1938)]
III-2-1
|
| 30049 |
een huis uitzetten |
een huis uitpalen:
ǝn hø̜js˱ ø̜jtpōwǝlǝn (Q003p Genk)
|
De omtrek van een te bouwen huis met palen en planken uitzetten. [N 30, 24a; monogr.]
II-9
|
| 30125 |
een keldergewelf maken |
dek maken:
dɛk mãkǝ (Q003p Genk)
|
Wanneer men een kelder van troggewelven wil voorzien, worden er eerst van muur tot muur ijzeren profielbalken gelegd op een onderlinge afstand van 1,5 m. Tussen de balken worden vervolgens de gewelven gemetseld, waarbij als tijdelijke steun een formeel wordt gebruikt. [N 32, 20c; monogr.]
II-9
|