e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Gronsveld

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
maandag voor aswoensdag vastelavondsmaandag: Vastelaovendsmaondig (Gronsveld), vastelaovensmao (Gronsveld) De naam voor de maandag vóór aswoensdag. [N 88 (1982)] || naam voor de maandag voor Aswoensdag [VC 26 (1961)] III-3-2
maantje op de nagel maantje: mëunsje (Gronsveld) maantje: Lichter gekleurd gedeelte onderaan de vingernagels (maantje). [N 84 (1981)] III-1-1
maat houden bij het dorsen slaghouden: šlǭxhau̯ǝ (Gronsveld) Wanneer men met meer dan één man dorst, moet men goed de maat houden; zie ook de algemene toelichting bij deze paragraaf. In dit lemma staan de benamingen voor dit houden van de juiste maat bijeen. De uitdrukking boekweit dorsen, of beter: boekweitkoek dorsen of - slaan (en heteroniemen, zie het lemma ''boekweit'', 1.2.10) betekent doorgaans: "ritmisch, op maat dorsen"; de term is een onomatopee. Soms ook betekent de uitdrukking dat alle dorsers tegelijk slaan ten teken dat het dorsen klaar is. In L 326 merkt de zegsman opdat deze uitdrukking "verkeerd dorsen" betekent. Trompen is wel de benaming voor het ritmisch luiden van de kerkklok; vergelijk ook het type luiden zelf. Voor de fonetische documentatie van het woord [dorsen], zie het lemma ''dorsen'' (6.1.1).' [N 14, 12 en 14b; JG 1a, 1b; monogr.] I-4
macaroni macaroni: mekronie (Gronsveld) macaroni III-2-3
machinale steen geperste brik: gǝpɛrs˱dǝ brek (Gronsveld) Machinaal gevormde baksteen. [N 30, 54f] II-8
machine om roggebrooddeeg te maken deegmachine: dęjxmǝšin (Gronsveld), roggebroodmenger: rogǝbrutmęŋǝr (Gronsveld) Vergelijk het lemma ''mengmachine voor deeg''. [N 29, 104] II-1
madeliefje margrietje: -  magrietsjes (Gronsveld), meizoetje: mèijzëudsje (Gronsveld), weibloemetje: -  weiblumkes (Gronsveld), weibloempje: węi̯blømkǝ (Gronsveld) Bellis perennis L. Een zeer algemeen voorkomend plantje met losse witte bloempjes, die aan de uiteinden paarsrood kunnen aanlopen, met een geel hartje. Het komt voor in weilanden, op gazons en in bermen en bloeit bijna het hele jaar door, vooral van april tot september. Het varieert in hoogte van 5 tot 15 cm en wordt ook vaak meizoentje genoemd. Door de onzekere etymologie van het woord meizoentje, waarin mei- oorspronkelijk vermoedelijk eerder "weide" dan "mei(maand)" betekent, met zijn vele (volksetymologische) vervormingen, is de onderverdeling van de verschillende typen zeer globaal gehouden. Invoeging van -l- (en -r-) komt voor onder meibloempje en meizoetje; de betrokken varianten staan telkens achteraan in de behandeling van de woordtypen; molenzoetje is echter apart gehouden. [A 17, 1a; A 49B, 1a; L 40, 81; monogr.] || madeliefje [DC 17 (1949)] I-5, III-4-3
mager mager: moager (Gronsveld), mäoger (Gronsveld), schraal: sjroal (Gronsveld) mager [schrepel, schraal] [N 10 (1961)] || mager; Hoe noemt U: Mager, niet vet, gezegd van voedsel (schraal, schrekel) [N 80 (1980)] III-1-1, III-2-3
mager kalf schrankel: šrɛŋkǝl (Gronsveld) [N 3A, 147b] I-11
mager paard mager krak: mǭgǝr krak (Gronsveld) [N 8, 62m] I-9