e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Gronsveld

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
soldaat soldaat: səldo:t (Gronsveld) soldaat [RND] III-3-1
soldaatjes geroosterd brood: geruusterd broed (Gronsveld) Stukjes geroosterd of in boter of vet gebakken brood (krepkes?) [N 16 (1962)] III-2-3
soldaten soldaten: səldo.tə (Gronsveld) soldaten [RND] III-3-1
soorten hoeden crpemuts (<fr.): Vero.  krêpmöts (Gronsveld) muts van of met krêp (= dunne, doorschijnende, gekroesde zwarte stof) voor vrouwen III-1-3
soorten mouwen kastmouw: kasmoûwe (mv.) (Gronsveld), klasmouw: klasmoûwe (mv.) (Gronsveld) losse mouwen die in de klas over de onderarm werden aangetrokken om deze aldus te beschermen || losse mouwen die over de onderarm werden gedragen en als bescherming dienden tegen spitse aren, stengels e.d. tijdens het oogsten III-1-3
soorten van dierlijke mest koemest: kō[mest] (Gronsveld), paardsmest: pęrs[mest] (Gronsveld), varkensmest: vɛ.rǝkǝs[mest] (Gronsveld) De termen voor de verschillende soorten van dierlijke mest zijn op deze plaats in een lemma verenigd, omdat er (met name door N 11 en N 11A) in het kader van de bemesting van akker en weide naar werd ge√Ønformeerd. Ze zouden evengoed passen in de sfeer van het uitmesten van de stallen en de mestbereiding, ook al kan men voor bepaalde gewassen de akker het best bemesten met de mest van een bepaalde veesoort en zal men in de mestvaalt sommige soorten dierlijke mest afzonderlijk verzamelen. In sommige plaatsen wordt naast of in plaats van (stal)mest het woordtype koestalmest of koemest gebruikt ter aanduiding van natuurlijke mest. Dat is niet verwonderlijk wanneer men bedenkt dat op de boerderij de meeste mest geproduceerd wordt door de koeien. In dit lemma zijn geen benamingen opgenomen, die specifiek zijn voor de uitwerpselen van de genoemde diersoorten. Voor de plaatselijke varianten van -[mest [JG 1a + 1b add.; A 9, 24 + 25; N 11, 27; N 11A, 5a t /m f; N M, 10a + b add.; L 20, 22f; A 4, 22f] I-1
soortige koe gelijnde: gǝlɛi̯ndǝ (Gronsveld) Koe die harmonisch van bouw is. [N 3A, 140] I-11
sorteren met de hand omrapen: ømrǭpǝ (Gronsveld) Vroeger werden vaak de grote van kleine aardappelen gescheiden bij het rapen zelf op het veld; zie de toelichting bij het lemma Aardappelmand. Tegenwoordig worden de aardappelen op de boerderij gesorteerd; niet meer met de hand maar met een sorteermachine. Zie het lemma Sorteermachine. [N 12, 31; JG 1a, 1b gedeeltelijk, 1c, 2c; monogr.] I-5
spaak speek: špęi̯k (Gronsveld), speken: špęi̯kǝ (Gronsveld) Elk van de houten staven die de verbinding vormen tussen de velg van het wiel en de naaf. Afhankelijk van de omtrek van het wiel zijn er tien tot zestien spaken. Er zijn twee soorten spaken: ronde en platte. Voor zover ze specifieke benamingen krijgen, worden ze behandeld onder A resp. B. [N 17, 61a-b + 62a-b; N 18, 99; N G, 44a; JG 1a; JG 1b; JG 2b; S 34; A 4, 20b; L 20, 20b; L 7, 13; monogr.] I-13
spaanders spenen: špīn (Gronsveld) De kleine stukjes hout die losraken tijdens het werken met de beitel. [N 53, 51; monogr.] II-12