| 19494 |
potkachel |
duiveltje:
Det di-jvelke hitst wi-j terdi-jvel
di-jvelke (L366p Gruitrode),
potstoof:
potstoaf (L366p Gruitrode),
potstoofje:
verkleinwoordje van potstoaf
potstèèfke (L366p Gruitrode)
|
een rond, gegoten kacheltje waarop men o.m. een waterketel of een pan(netje) kan zetten || een ronde, gegoten kachel waarop men o.m. een waterketel of een pan(netje) kan zetten || potkacheltje
III-2-1
|
| 33350 |
potstal |
potstal:
pot[stal] (L366p Gruitrode)
|
Een potstal is een ouderwetse stal, met als voornaamste functie het winnen van mest. De bodem is niet geplaveid; de koeien staan direct op de grond en de mest. Omwille van de mest stonden de koeien vroeger het hele jaar op stal, later alleen in de winter. Het vee stond in twee rijen, vastgebonden aan de stalpalen. Over de mest heen werd strooisel gespreid en zo kwamen de koeien steeds hoger te staan, tot de potstal "vol" was. De mest in de potstal werd regelmatig verplaatst, maar de potstal werd slechts één of twee keer per jaar uitgemest. De potstal verdween om hygiënische redenen. In armoedige streken, zoals in de Kempen, waar men grote behoefte aan mest had, is de potstal het langst blijven bestaan, totdat de kunstmest opkwam. Waar de potstal niet bekend is geweest, heeft men er vaak wel een woord voor, dat men van elders kent. Waar de potstal vroeger de gewone stal was, werd hij gewoon "stal" of "koestal" genoemd. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (stal) het lemma "stal" (2.1.2). Zie afbeelding 7. [N 5A, 49a; N 4, 65; JG 1a en 1b; monogr.]
I-6
|
| 27074 |
praam |
praam:
prām (L366p Gruitrode),
prem:
(mv)
prēm (L366p Gruitrode),
schaar:
šīr (L366p Gruitrode)
|
Neusknijper om het paard in bedwang te houden. Een praam bestaat uit een houtje met een lus eraan, die rond de bovenlip van het paard wordt gelegd en met het houtje wordt aangedraaid. Er bestaan ook metalen neusknijpers met deze functie (zie o.a. de termen muilijzer, tandijzer en gebitijzer). [JG 1b, 1c, 2c; N 13, 85; N 33, 377 en 380; S 28; monogr.]
I-10
|
| 19320 |
pralerij |
prijken:
Ge haudsj hèèr mote zeen pri-jke möt det nûw heedsje
pri-jke (L366p Gruitrode),
spiegelen:
Es ze wat nûts hauw, dan mees ze doa alti-jd möt spegele
spegele (L366p Gruitrode)
|
pralen, pronken || pronken
III-1-4
|
| 23238 |
predikant: dominee |
dominee (<lat.):
m
nə dōāmene (L366p Gruitrode)
|
Protestansch predikant. [ZND 14 (1926)]
III-3-3
|
| 21006 |
prei |
look:
luuk (L366p Gruitrode),
poier:
pūiə.r (L366p Gruitrode),
poor:
poer (L366p Gruitrode, ...
L366p Gruitrode),
puur (L366p Gruitrode)
|
[Goossens 1b (1960)] [ZND 05 (1924)] [ZND 15 (1930)]look || prei
I-7
|
| 20667 |
preisoep |
poorsoep:
Syst. Frings vrl.
py(3)̄rsoͅp (L366p Gruitrode)
|
Preisoep (Poorsop?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 22687 |
prent(je) |
beeld(je):
ein schōōn beeltje (L366p Gruitrode)
|
Een schoon beeldeken (Fr. image). [ZND 21 (1936)]
III-3-2
|
| 19333 |
pret, schik |
plezier:
samest. ein plezeerreis
plezeer (L366p Gruitrode)
|
pret, lol
III-1-4
|
| 22356 |
priktol |
dop:
dob (L366p Gruitrode, ...
L366p Gruitrode)
|
Hoe noemt men een dergelijk stuk speelgoed dat in bezeging wordt gebracht met behulp van een touwtje dat er omheen wordt gedraaid? [priktol] [Lk 03 (1953)] || Priktol (= werptol: door middel van een erom gewonden touw werpt men hem draaiend op de grond). [ZND 16 (1934)]
III-3-2
|