| 18805 |
uitdenken |
prakkedenken:
prakkedènke (L366p Gruitrode)
|
een enigzins grappige contaminatie: prakkezère en dènke: nadenken
III-1-4
|
| 32709 |
uiteenploegen |
vaneenaf ploegen:
vanęi̯n`ā.f [ploegen] (L366p Gruitrode)
|
Manier van ploegen (met een "enkele" ploeg), waarbij de voren in de richting van de zijkanten van de akker worden omgekeerd. Nadat men aan een van beide zijden de eerste voor heeft geploegd, laat men de ploeg slepend over de wendakker gaan naar de andere zijde, om daar de tweede voor te ploegen. Via de andere wendakker verplaatst men zich weer naar de overzijde. Achtereenvolgens ploegt men nu de 3e voor tegen de Ie, de 4e tegen de 2e, enz. Terwijl de sleepweg van de ploeg over de wendakkers steeds korter wordt, komen de beide voren dichter bij elkaar te liggen, totdat zij midden op de akker bij elkaar komen en daar een greppel of laagte vormen. Voor de termen aanschieten op de reen en op de reen beginnen zie men ook het lemma de eerste voor ploegen, onder C. [N 11, 48; N 11A, 121a; JG 1a + 1b; A 33, 1a + b; monogr.]
I-1
|
| 34189 |
uiterontsteking, mastitis |
uierontsteking:
iǝronstē̜keŋ (L366p Gruitrode)
|
Door het feit dat de natte spenen (melk) een geschikte voedingsbodem vormen voor bacteriën en door de plaats van de uier (mest en vuil) is de kans op infectie groot. Streptococcen zijn de belangrijkste ziekteverwekkers. Bij een acute ontsteking is de uier gezwollen, pijnlijk en rood. De melk is meestal waterachtig en bevat vlokjes. Bij slepende gevallen vertoont de uier plaatstelijk knobbels en verhardingen. De melk ziet er meestal normaal uit (Berns, blz. 118). Zie ook wbd I.3, blz. 461. [N 52, 5a; A 48A, 10a; monogr.]
I-11
|
| 17854 |
uitglijden |
uitritsen:
oetritsen (L366p Gruitrode),
uitslibberen:
uutslibberen (L366p Gruitrode)
|
uitglijden [ZND 24 (1937)]
III-1-2
|
| 32967 |
uitkomen |
uitkomen:
ű.tko.mǝ (L366p Gruitrode)
|
Het boven de grond uitkomen van het gekiemde zaadkorreltje. [JG 1a, 1b; monogr.; add. uit S 17]
I-4
|
| 21953 |
uitkomen van de eieren |
kippen:
Algemene opmerking: deze vragenlijst is nogal slecht (= weinig antwoorden) ingevuld!
kippen (L366p Gruitrode)
|
Hoe heet verder: uitkomen van de eieren? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 22773 |
uitmaken wie mag beginnen |
aftellen:
ierst aaftellen (L366p Gruitrode)
|
Hoe zeggen de kinderen, wanneer ze eerst willen zien wie mag beginnen, b.v. bij het knikkerspel? Vertaal dus en vul aan: We zullen eerst ... [ZND 26 (1937)]
III-3-2
|
| 21452 |
uitnodigen |
noden:
neeje (L366p Gruitrode),
verzoeken:
verzeeke (L366p Gruitrode)
|
uitnodigen (voor begrafenis) [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 34187 |
uitpersen van de baarmoeder, prolapsus uteri |
het lijf af:
ǝt liǝf āf (L366p Gruitrode)
|
Het uitzakken van de baarmoeder veroorzaakt door de naweeën of door het gewicht van de vruchtvliezen. In tegenstelling tot een prolapsus vaginae doet zich de prolapsus uteri altijd voor na een baring. [N 52, 4; A 48A, 8; N 3A, 97; N 52, 30a; monogr.]
I-11
|
| 21445 |
uitschelden |
schelden:
op eene schelle (L366p Gruitrode),
šeͅlə (L366p Gruitrode)
|
Op iem. schelden, iem. uitschelden. Geef de gemeenzame uitdrukkingen op en zet tussen twee haakjes welke als "gemeen"of "plat"beschouwd worden. [ZND 34 (1940)] || schelden [ZND m]
III-3-1
|