| 32783 |
kettingeg, weide-eg |
heks:
hɛks (P048p Halen)
|
De kettingeg bestaat uit een vier-, soms driehoekig raam of slechts uit een losse voor- en achterbalk, waartussen kettingen gespannen zijn. Aan deze kettingen zijn korte en lichte tanden bevestigd. Zie afb. 13 en 14. Met de kettingeg wordt voornamelijk licht werk verricht. Het bekendst is het gebruik als weide-eg. Men bewerkt de weide met de kettingeg om de grasmat luchtiger te maken, om mest te verspreiden en molshopen te slechten. Men kan de kettingeg ook gebruiken om gerooide en in panden gelegde suikerbieten van de aanklevende aarde te ontdoen. Soms wordt met de kettingeg ook akkerland bewerkt. Van enige termen aan het einde van het lemma vindt men de plaatselijke varianten in het lemma ´akkersleep, weidesleep´ vermeld. Voor ''eg'' en ''eg'' zie men de toelichting bij het lemma ''eg''. [JG 1a + 1b + 2c; A 13, 16b; A 40, 10; N 11, 72e + 71 add.; N 11A, 163a + 181f; N 14, 81 add.; N J, 10; N P, 18b; monogr.]
I-2
|
| 18208 |
kiel |
kiel:
kieəl (P048p Halen),
kil (P048p Halen, ...
P048p Halen)
|
kiel (kledingstuk voor mannen) [ZND 27 (1938)] || kiel, blauwlinnen of katoenen jasje van werklieden en boeren [keel, toekiel, kletsjet, plankerten] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 24496 |
kiemen |
schieten:
sxīi̯tə (P048p Halen)
|
kiemen [Goossens 1b (1960)]
III-4-3
|
| 33163 |
kiemen, schieten, botten van pootaardappelen |
kiemen:
kimǝ (P048p Halen),
schieten:
sxīi̯tǝ (P048p Halen),
sxītǝ (P048p Halen)
|
J. Goossens heeft in zijn enquêtes twee begrippen afgevraagd: "kiemen" (algemeen van een zaadje) en "botten" (gezegd van een pootaardappel, wanneer deze in de kiembak ligt); afgezien van een klein fonetisch detail zijn er géén afwijkingen tussen beide lijsten van antwoorden, behoudens in P 187, waar "botten" jongen (wellicht schertsend?) is; in Q 3, 5, 9 en 187a waar voor de aardappel botten wordt gegeven (wellicht invloed van de cultuurtaal) en in Q 156 waar voor de aardappels ze zijn gehikt werd opgegeven. De opgaven van beide lijsten zijn derhalve in dit lemma samengenomen. Kienen moet begrepen worden als een contaminatie van kiemen (voor de klinker) en kijnen (voor de slotmedeklinker). Zie ook de toelichting bij het voorgaande lemma Scheut. [N M, 16b; JG 1a, 1b, 2c; monogr.; add. uit S 17]
I-5
|
| 17764 |
kies |
baaktand:
bāktant (P048p Halen)
|
baktand [ZND 01u (1924)]
III-1-1
|
| 17919 |
kietelen |
kietelen:
kitələ (P048p Halen),
kriebelen:
kribələ (P048p Halen)
|
kittelen [ZND 01u (1924)]
III-1-2
|
| 24337 |
kikker |
kikvors:
ook in ZND 01u, 121; 14, 001 en 16, 004
keͅkvoͅs (P048p Halen),
vors:
voͅs (P048p Halen)
|
kikvors [ZND 01 (1922)] || kikvors, puit [RND]
III-4-2
|
| 24336 |
kikkerdril |
paddengerek:
padəgərɛk (P048p Halen)
|
kikkerrit [RND]
III-4-2
|
| 24467 |
kikkerdril (2, bewerkt) |
(-)gerek:
padəgərɛk (P048p Halen)
|
kikkerrit [RND]
III-4-2
|
| 17600 |
kin |
kin:
ken (P048p Halen)
|
kin [N 10b (1961)]
III-1-1
|