| 20668 |
koolrabisoep |
rapensoep:
Syst. Frings
rōͅpəsoͅp (P048p Halen)
|
Rapensoep (reubesop) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 33269 |
koolzaad |
koolzaad:
kyǝlzōǝt (P048p Halen),
sloren:
slūrǝ (P048p Halen)
|
Brassica napus L. subsp. oleifera. Naam voor het zaad en voor het hele gewas: een koolsoort die alleen om het oliehoudend zaad wordt geteeld. Het heeft felgele bloemen in de zomer. Vroeger werd het gemaaid en gedorst en werd het zaad geslagen om "smout" te verkrijgen. Vergelijk aflevering II.3, Molenaar, paragraaf Oliemolen, blz. 165-166. Vergelijk ook het lemma Koolraap: de soort gekweekt om de knol. Bij vliegop wordt opgegeven dat het een variëteit van koolzaad is; bij spoorzaad dat het als groenvoer wordt gebruikt. [JG 1a, 1b, 2b; monogr.]
I-5
|
| 33270 |
koolzaadolie |
smout:
smā.t (P048p Halen)
|
De olie die uit koolzaad wordt geslagen. Al sinds lang gebeurt dit olieslaan uit kool-, raap- en lijnzaad niet meer op de boerderij, maar industrieel. In Limburg is smout de gebruikelijke term voor koolzaadolie; de idiotica en het WNT zijn wat ruimer: ook voor lijnzaadolie en zelfs voor plantaardige olie in het algemeen vindt men er de benaming ɛsmoutɛ, maar in het Truierlands heeft smout ook een zeer algemene betekenis, ook smeerolie wordt eronder verstaan. Bij raapsmout wordt, in Q 9 maar ook elders, uitdrukkelijk opgegeven: "ook koolzaadolie". [JG 1a, 1b; monogr.]
I-5
|
| 21499 |
kooppenning |
drinkgeld:
drinkgeld (P048p Halen)
|
Hoe noemt men bij u de kooppenning (gegeven als bewijs dat een koop gesloten is)? [ZND 17 (1935)]
III-3-1
|
| 23216 |
koor |
koor:
’t koejr van de kerk (P048p Halen)
|
Het (of de?) koor van de kerk. [ZND 28 (1938)]
III-3-3
|
| 18004 |
koorts |
koorts:
keutse (P048p Halen),
køtsə (P048p Halen)
|
hij heeft (de) koorts [ZND 28 (1938)] || koorts [RND]
III-1-2
|
| 33806 |
koot |
boelee:
bǝlęi̯ (P048p Halen)
|
Het korte been onmiddellijk boven de hoef, zowel van de voor- als achterpoot. 1Het is één van de belangrijkste lichaamsdelen van het trekpaard. Zie afbeelding 2.25. [JG 1a, 1b; N 8, 32.1, 32.2, 32.3, 32.7, 32.10, 32.14, 32.15 en 32.16]
I-9
|
| 33063 |
kop van de schoof |
kop:
kǫp (P048p Halen)
|
De bovenkant van de schoof, daar waar zich de aren bevinden. Zie afbeelding 7. [N 15, 21b; JG 1b]
I-4
|
| 33137 |
kopdorser |
dorstrommel:
dø̜rstrumǝl (P048p Halen),
kopdorser:
kǫp˱dø̜sǝr (P048p Halen)
|
Bij deze vroege gemotoriseerde dorsmachine werden de schoven met de aren (de kop van de schoof) naar voren in de machine geschoven. Het eigenlijke dorsen gebeurde in een trommel met ijzeren pinnen of tanden die doet denken aan een hekel. Zie afbeelding 12. [N 14, 6a; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|