| 34202 |
wormbulten |
abces:
apsęs (P048p Halen),
maaiknotsen:
mǭknǫtsǝ (P048p Halen)
|
In de zomer leggen runderhorzels hun eitjes aan de haren van het rund. Na enkele dagen kruipen er larven uit de eitjes. Deze dringen het lichaam binnen langs de haren en het haarzakje, doorboren de huid en groeien langzamerhand uit. In de winter komen ze vooral onder de huid van de rug terecht. Iedere plek waar een larve zit, vormt een bultje, de wormbult. Om te kunnen ademen doorboort de larve de huid van het rund. Dit veroorzaakt wondjes die gemakkelijk geïnfecteerd kunnen raken, waardoor zeer uitgebreide verettering kan ontstaan. Zie ook het lemma ''wormbulten'' in wbd I.3, blz. 478-479. [N 52, 22; N 3A, 83b; A 48A, 35; monogr.]
I-11
|
| 32970 |
wortel |
wortel:
wø̜tǝl (P048p Halen)
|
Het deel van de plant dat onder de grond blijft. Het is in de materiaalverzamelingen overal duidelijk gemaakt dat het niet om groente gaat. Vergelijk daartoe de lemma''s ''winterwortel'' en ''tuinworteltje'' in de aflevering over de moestuin. [JG 1a, 1b; L 8, 100a; L 15, 28; S 45; monogr.]
I-4
|
| 24500 |
wortel (alg.) |
wortel:
wø.tələ mv (P048p Halen)
|
wortel ve plant [Goossens 1b (1960)]
III-4-3
|
| 33718 |
wortelklomp van een struik |
post:
post (P048p Halen),
tros:
trǫs (P048p Halen)
|
[N 27, 9c]
I-8
|
| 33720 |
wortels rooien |
heffen:
hęfǝ (P048p Halen),
trekken:
trękǝ (P048p Halen)
|
Dennenwortels met een hefboom uit de grond trekken. [N 27, 8c]
I-8
|
| 33563 |
worteltje |
hofpoten:
hoͅfpuətə (P048p Halen)
|
Fijne variëteit tuinwortelen [Goossens 1b (1960)]
I-7
|
| 17892 |
wrijven |
wrijven:
vrève (P048p Halen, ...
P048p Halen),
vrêve (P048p Halen)
|
wrijven [ZND 25 (1937)]
III-1-2
|
| 17922 |
wringen |
wringen:
vringe (P048p Halen, ...
P048p Halen),
vriŋə (P048p Halen)
|
wringen [ZND 25 (1937)]
III-1-2
|
| 17888 |
wroeten |
wroetelen:
vryu̯tǝlǝ (P048p Halen)
|
Met de snuit in de grond wroeten, gezegd van het varken. Zie afbeelding 3. [JG 1a, 1b, 2c; L monogr.; Wi 56; S 45; monogr.]
I-12
|
| 33242 |
zaad voor bieten |
bietzaad:
bītzūt (P048p Halen),
raapzaad:
rǭpzūǝt (P048p Halen)
|
In de genoemde Nijmeegse lijsten is niet gevraagd naar de algemene benaming voor het zaad van bieten, maar naar drie specifieke zaad-benamingen: voor de suikerbiet, de knolraap en de stoppelknol. In de antwoorden op deze vragen vindt men echter voornamelijk algemene benamingen, die voor meer dan één van de drie subvragen opgegeven worden. In dit lemma staan eerst deze algemene benamingen bijeen; aan het slot zijn de specifieke benamingen per bietensoort opgenomen. Dit zijn in nagenoeg alle gevallen min of meer gelegenheidssamenstellingen van de term voor het gewas uit paragraaf 2.1 met het woord zaad (vgl. ook aflevering I.4, lemma Zaad met kaart). In dit lemma wordt dan ook voor de fonetische documentatie van de eerste elementen van de betrokken samenstellingen verwezen naar de lemmaɛs over de gewasnamen: Voederbiet, Suikerbiet, Koolraap en Knolraap. [N 12, 42, 49 en 50; N 12A, 4c; JG 1b; monogr.]
I-5
|