e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Hamont

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
met de horens stoten, gezegd van de bok stoten: stūtǝn (Hamont) [N 19, 75] I-12
met de kar achteruit rijden terughuppen: trøxhøpǝ (Hamont) Voor de voermansroep om het paard achteruit te doen gaan, zie wld I.10 onder het lemma achteruit. [N 17, 95 + 99] I-13
met de kruk poten instampen: ēnstampǝ (Hamont) [N 12, 12; monogr.] I-5
met de linkerhand met de linkerhand: mä də lēŋkərhānt (Hamont), mè de linkerhaand (Hamont), mê de linkerhaand (Hamont), met de linkse hand: mais de leenksche haand (Hamont), mè de leenksche hānt (Hamont) met de linkerhand [ZND 37 (1941)] III-1-2
met de poten dicht bijeen staan (te) eng staan: eŋ stǭǝn (Hamont) [N 8, 78a en 78b] I-9
met de poten te ver uit elkaar staan (te) hol staan: hōl stǭǝn (Hamont) [N 8, 78b] I-9
met de schop poten, kuiltjes maken inspaden: ēnspāi̯ǝ (Hamont) Het poten met de hand, in tegenstelling tot het poten met de ploeg, bestaat eigenlijk uit drie handelingen: (a) het graven van een kuiltje met de schop ofwel het steken van een gat in de grond met de kruk; (b) het gooien van een pootaardappel in dat kuiltje; en (c) het weer dichtmaken van het gat. In de vragenlijst zijn de handelingen (a) en (b) apart afgevraagd; maar soms hebben de zegslieden toch met één algemene term geantwoord. Deze algemene termen voor poten staan achter in het lemma bijeen; voor de fonetische documentatie daarvan zij verwezen naar het lemma Poten. [N 12, 14 en 15; monogr.] I-5
met de voorpoten harkend over de grond krabben krabben: krabǝn (Hamont) Met de hoeven in de aarde krabben of wroeten. [JG 1a; N 8, 74] I-9
met de zweep slaan of geluid geven kletsen: klɛtsǝn (Hamont), zwepen: zwiǝpǝn (Hamont) Het slaan met de zweep brengt een knallend geluid voort. Terwijl in de enquête van J. Goossens het werkwoord zwepen in de jaren vijftig enkel voor Achel (L 282) en Hamont (L 286) werd opgetekend, vermeldt de enquête van P. Willems (1885)het nog voor een groot aantal gemeenten uit de beide Limburgen. Zie in dit verband ook ros voor "paard" (WLD I, afl. 9, p. 5). [JG 1a, 1b, 2c; L 8, 141a; Wi 42; monogr.] I-10
met een priktol spelen pindoppen: /  pindoppen (Hamont, ... ) tollen [SND (2006)] III-3-2