e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Hamont

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
stro binden bijeenbinden: biǝnbenǝn (Hamont), opbinden: ǫp˱bedǝ (Hamont) Het uitgedorste stro wordt tot bussels samengebonden.Vergelijk ook het lemma ''schoven binden'' (4.6.2). Opgaven van het type "bussels maken" zijn hier niet opgenomen; het zelfstandig naamwoord is in het lemma ''bussel uitgedorst stro'' (6.1.27) opgenomen. [N 14, 25 en 28; monogr.] I-4
strohalm strooi: strǫi̯ (Hamont) In dit lemma staan de opgaven bijeen die uitdrukkelijk op de gedroogde halm slaan en voor zover deze afwijken van het algemene woord voor halm in het vorige lemma. Zie de toelichting bij het vorige lemma. Zie echter vooral de lemma''s 6.1.24 - 6.1.27 over stro. [N P, 4b; L 25, 15; monogr.; add. uit JG 1a, 1b; S 12; Wi 13] I-4
strompelend lopen bij het aantrekken struikelen: strȳkǝlǝn (Hamont) [N 8, 62k, 73, 79 en 80] I-9
stronk, boomstronk boompuist: buǝmpust (Hamont), puist: pust (Hamont), stronk: strǫŋk (Hamont), struik: strūk (Hamont) Wat blijft staan, de stomp met wortels, als een boom omgehakt is. [N 27, 8a; R 3, 2; Wi 11; L 7, 59; L B2, 343; Vld.; monogr.] I-8
strontje weegscheet: weegscheet (Hamont), Volksremedie: speeksel (töf) opstrijken als men nog nuchter is.  we:gsche:t (Hamont) hoe heet het zweertje dat soms op het onderste ooglid komt (fr. orgelet) ? [ZND 16 (1934)] || zweertje op ooglid III-1-2
strooien strooien: strø̜i̯ǝ (Hamont), strouwen: strǫu̯ǝn (Hamont) Hooi of stro onder het vee spreiden. [S 36; L 7, 61b; R(s] I-11
strooien hoed strooien hoed: enə strøjən hut (Hamont) een strooien hoed [ZND 07 (1924)] III-1-3
strooisel strouwsel: strou̯sǝl (Hamont), strǫu̯sǝl (Hamont) Dat wat in de stal onder het vee wordt gestrooid. Dat kan vers stro zijn maar ook gehakt stro of afval na het wannen van gedorst graan. Verder gebruikte men bladeren uit hagen, eiken- en beukenbos en loof van struiken eveneens als strooisel. [N 6, 10; L 7, 61b; JG 1a, 1b, 2b-1 add.; N 18, 41 add.; monogr.] I-11
strooisel in de potstal aardappelloof: ē̜rapǝllōf (Hamont), blader: blø̄r (Hamont), dennennaalden: dɛnǝnølǝn (Hamont), dɛnǝnø̄lǝ (Hamont), hegstrouwsel: hɛg˱strau̯sǝl (Hamont), heivlaggen: heivlaggen (Hamont), kapsel: kapsǝl (Hamont), naalden: nø.lǝn (Hamont), strouwsel: strou̯sǝl (Hamont), strǫu̯sǝl (Hamont), struu: strø̜i̯ (Hamont), vlaggen: vlagǝn (Hamont) Een potstal is een ouderwetse stal met als belangrijkste functie het winnen van mest (zie ook het lemma ''potstal'' in wld I.6 blz. 31-32). Over de mest heen werd strooisel gespreid, zodat de koeien steeds hoger kwamen te staan en de stal vol mest raakte. Als strooisel werd van alles gebruikt: in de zon gedroogde graszoden, dennennaalden, stro, gedroogde bladeren, heiplaggen, turf(molm), zaagmeel. [N 11, 13a; N 11, 13b; N 11, 13c; JG 1a, 1b, 1c, 2c; monogr.] I-11
strooisel keren verschieten: vǝrsxītǝ (Hamont) Strooisel in de potstal keren. [JG 1a, 1b, 2c] I-11