e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... plaats=Hasselt

Overzicht

Gevonden: 5340

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
dries dries: dris (Hasselt), dręi̯s (Hasselt) In onder andere de vragen N 14, 55 en L 19b, 3a is gevraagd naar de betekenis van dries. De antwoorden verschillen nogal van elkaar. De ene informant zegt dat dries een ø̄niet omheinde weiø̄ is, volgens de andere is dries een ø̄omheind stuk weilandø̄. De een noemt dries ø̄droge hoge weideø̄, de ander een ø̄laag stuk weilandø̄. Het kenmerk ø̄braakliggendø̄ scoort het hoogst. ø̄Met gras begroeidø̄ en ø̄onvruchtbareø̄ of ø̄minderwaardige grondø̄ zijn de daaropvolgende meest genoemde kenmerken. Op grond hiervan zou men dries als volgt kunnen defini√´ren: ø̄onvruchtbare, met gras begroeide grond die enige jaren braak ligt, voordat men ze bewerktø̄. Intussen kan men er wel schapen laten grazen. Van Dale (11de druk, blz. 661 s.v. dries) geeft als de eerste twee betekenissen ø̄braakliggende akkerø̄ en ø̄verarmd bouwland dat als (schapen)weide gebruikt wordtø̄. [N 14, 55; N 14, 52; N 14, 50a; N 14, 50b; N 6, 33b; L 19b, 3a; L 19b, 2aI; A 10, 4; Wi 15; RND 20; monogr.] I-8
driespeen driedeem: drēdēm (Hasselt), drēdɛm (Hasselt), driedemer: drē̜dømǝr (Hasselt), drē̜dø̜mǝr (Hasselt), drē̜dɛ̄mǝr (Hasselt) Koeuier die slechts uit drie kwartieren melk geeft. Het is niet altijd goed aan te geven of de benamingen duiden op de koeuier met deze afwijking of op de koe met een dergelijke koeuier. [N 3A, 66] || Koeuier die slechts uit drie kwartieren melk geeft. Sommige woordtypen kunnen duiden op een koe die een uier met drie spenen heeft. [N 3A, 117] I-11
driesteek driesteek: drēstek (Hasselt), tricorne (fr.): [Van Dale: tricorne (Fr.), driekantige hoed of steek]  trikōͅR (Hasselt) steek, hoed waarvan de (gedeeltelijke opgeslagen) luifel drie hoeken vertoont (bijv. een bepaalde priesterhoed) [drieteut, drietip, drejtik, tööt] [N 25 (1964)] III-1-3
driftig kwaad: kūt (Hasselt) driftig [ZND 23 (1937)] III-1-4
drijftol dop: dop (Hasselt), /  dop (Hasselt, ... ), Geen onderscheid gemaakt  dop (Hasselt), Geen onderscheid tusschen drijftol en priktol.  dop (Hasselt), kokkerel: koekerel (Hasselt), kokərel (Hasselt), kukəreͅlj (Hasselt), /  koekerel (Hasselt, ... ), ne koekere.l (Hasselt), laatste lettergreep el zeer lang rekken  ənə kukərēͅl (Hasselt), Niet uit Fr. coquerelle wildemanskruid, jodenkers, maar eerder een vrij recente ontlening aan t Waals coquerelle, cocrale, (naast trocale en crocale) espèce de toupie légère (uit ofr. coquerille schelp of coquereulle schelp, slak waarschl. omwille van de gelijkenis met een slakkenhuis, z. J. Grauls, HCTD VI, 1932, pag. 134) dan teruggaand op Kil. kokerol, chochlea (slak).  koekeré.l (Hasselt) / [SND (2006)] || drijftol [SND (2006)] || Drijftol (speeltuig door middel van een zweep door kinderen gedreven). [ZND 16 (1934)] || Drijftol. [ZND 01 (1922)], [ZND m] || Drijftol: 1. Drijftol, die met een zweepje in een draaiende beweging wordt voortgejaagd. || Een drijftol (bij middel van een zweep gedreven). [ZND B1 (1940sq)] || Hoe noemt men het kinderspeelgoed dat paddestoel- of kegelvormig is en dat met een zweep wordt voortgedreven? [Lk 03 (1953)] || tol [SND (2006)] || zweeptol [SND (2006)] III-3-2
drijfvoeren aanprikkelen: aanprikkelen (Hasselt) Het voeren dat gebeurt, wanneer men de bijen tot het zetten van broed wil prikkelen. Wanneer de bijen nog behoorlijk in het voer zitten, hoeft de imker zich nergens om te bekommeren en kan hij het drijfvoeren laten. [N 63, 110c; Ge 37, 196] II-6
drijfvolk drijver: drijver (Hasselt) Een door drijven verkregen volk. [N 63, 98b; A 9, 6; monogr.] II-6
drijver drijfhout: drē̜f˱ǭt (Hasselt), drijver: drē̜jvǝr (Hasselt), zet: zęt (Hasselt) Een metalen of met metaal verstevigde houten pin waar de kuiper met de kuipershamer op slaat om de banden van een vat aan te drijven. De houten drijver is aan de bovenkant versterkt met een metalen ring, terwijl de onderkant in een metalen punt uitloopt. In de punt van de drijver is vaak een gleuf aangebracht waardoor de kuiper tijdens het vastslaan van de banden een beter houvast heeft. Zie ook afb. 215. De drijfpin werd in Eisden (Q 7) en Mechelen-aan-de-Maas (Q 9) met behulp van een nijptang vastgehouden. [N E, 26b; N E, 45d; monogr.] II-12
dringen dringen: drenge (Hasselt), dreŋə (Hasselt), dringen (Hasselt), drä:ŋə (Hasselt), drènge (Hasselt, ... ) dringen [ZND m] || niet dringen ! [ZND 33 (1940)] III-1-2
drinkbak voor de koeien drinkkuip: drē̜ ̞ŋkkø̜̄p (Hasselt), trog: trø̄x (Hasselt), voederbak: vø̄i̯ǝrbak (Hasselt) Uit een aantal benamingen wordt niet duidelijk om welke soort van drinkbak het gaat: los of vast, ouderwets of modern. Andere benamingen geven aan uit welk materiaal de bak vervaardigd is. [L 38, 33; monogr.; add. uit N 5A, 37a; A 10, 10] I-6