| 32691 |
zaaivoren, diep ploegen |
ter zaai varen:
tǝr zǭi̯ vārǝ (L328p Heel)
|
Onder diep ploegen wordt in dit lemma primair het ploegen van de zaaivoor verstaan: de manier van ploegen waarbij de aarde ± 20 cm wordt omgezet en waarbij de verspreide mest door de voorschaar of mestinlegger in de voor wordt geschoven, om vervolgens door de opgeploegde aarde te worden bedekt. Akkerland wordt voor wintergraan in het najaar, voor zomergewassen in het voorjaar gezaaivoord. Van een aantal termen in dit lemma, zoals diep (om)akkeren, diep (om)bouwen, (heel) diep ploegen e.d., wordt betwijfeld of ze het ploegen van de normale zaaivoor betreffen. Ze werden hier toch opgenomen, omdat ze niet onder te brengen waren in de lemmata te diep ploegen en ondergronden. Ze zullen in plaatsen waar men voor het ploegen van de zaaivoor een aparte term zonder diep als bepaling kent, van toepassing zijn op het ploegen van een diepere voor dan die welke bij het zaaivoren nodig of gebruikelijk is. Termen voor "twee voren op elkaar ploegen" vindt men ook in het lemma een weide scheuren. Voor (delen van) varianten in de (.. .)-vorm zie men de lemmata diep, ploegen en zaaivoor ca. [JG 1b + 1d; N 11, 42b + 46; N 11A, 108a + 111a + 132; A 27, 24b; Lu 5, 24b; monogr.]
I-1
|
| 21783 |
zaak |
zaak:
de zaak ane gank haoje (L328p Heel),
záák (L328p Heel)
|
inrichting voor de uitoefening van een bepaalde tak van industrie, handel, enz. [bedrijf, zaak, gedoente, doen, gedoe, gedoendel] [N 89 (1982)] || winkel drijven [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 33834 |
zaalrug |
zaalrug:
zālrø̜q (L328p Heel)
|
Zwak ingebogen of doorgezakte rug bij een paard, dat wellicht te vroeg werd ingespannen. [N 8, 12 en 90q]
I-9
|
| 31786 |
zagen |
zegen:
zē̜gǝ (L328p Heel)
|
In het algemeen werken met een zaag. Zie ook het lemma ɛzagerɛ.' [N 50, 88; N 53, 21a; monogr.]
II-12
|
| 18186 |
zakdoek |
tassenplag:
tesseplak (L328p Heel)
|
neusdoek [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 18234 |
zakhorloge |
morenschijf:
moeərəsjūūf (L328p Heel)
|
uurwerk dat men aan een ketting in het vestzakje of de broekzak draagt [knol, raap] [N 86 (1981)]
III-1-3
|
| 23226 |
zalig |
zalig:
zaalig (L328p Heel),
zalig (L328p Heel, ...
L328p Heel)
|
zalig [SGV (1914)] || Zalig, gelukzalig [zaalig, zaolig, zeelig]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 24070 |
zaliger gedachtenis |
... zaliger:
zaliger (L328p Heel),
... zaliger gedachtenis:
zieëliger gedachtenis (L328p Heel)
|
Zaliger gedachtenis (vader/moeder/..). [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 23915 |
zaligheid |
zaligheid:
zaligheid (L328p Heel, ...
L328p Heel)
|
Zaligheid. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 33678 |
zand, zandgrond |
lichte grond:
lextǝ gronjtj (L328p Heel),
zand:
zanjtj (L328p Heel)
|
Zand is steenstof, een geologische formatie die uit losse, fijne korrels kwarts en glimmer bestaat. Zandgrond is de grondsoort die uit zand bestaat, en is lichte, niet zoʔn vruchtbare grond. Zavel bestaat voornamelijk uit zand met wat lichte klei. [N 27, 40; Wi 52; S 45; L 7, 61a; L 8, 103; N 11, 2f add.; N 18, add.; A 10, 4; Vld.; monogr.]
I-8
|