| 17810 |
halen |
halen:
hōle (Q105p Heer)
|
halen [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 32987 |
halm, stengel van de graanplant |
spier:
špīr (Q105p Heer)
|
De graanhalm is de meestal ronde en gelede stengel van de te velde staande graanplant. Hier het algemene woord, dat veelal ook de benaming voor de gehele graanplant is. Een aantal termen (bv. spier, spit, ...) wordt niet alleen gebruikt voor de stengel van de te velde staande graanplanten, maar ook -en blijkens een niet gering aantal aar-opgaven wellicht nog meer- voor de geoogste en gedorste graanstengels, de strohalm; zie de toelichting bij het volgende lemma ''strohalm'' (1.3.2). Veelal zijn ze ook toepasselijk op de grasspriet (zie het lemma ''grasspriet'' (1.5) in aflevering I.3), enkele zelfs op de graankorrel (zie het lemma ''graankorrel'' (2.6) in deze aflevering). Voor een aantal plaatsen werd het tweelettergrepige ''spieren'' als enkelvoud opgegeven. Zie afbeelding 2, a. [N P, 4b; JG 1a, 1b; L 1, a-m; S 12; Wi 13; monogr.]
I-4
|
| 17627 |
hals |
hals:
hals (Q105p Heer),
haus:
hājs (Q105p Heer),
hĕjs (Q105p Heer)
|
hals [DC 01 (1931)], [SGV (1914)] || halzen [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 18255 |
halsketting |
kettel:
⁄n gouwe kèttel (Q105p Heer)
|
gouden [een - ketting] [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 25225 |
halve maan, eerste kwartier |
wassende maan:
wassende maon (Q105p Heer)
|
schijngestalte van de maan: eerste kwartier, halve maan [wassende maan, wassenaar] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 25219 |
halve maan, laatste kwartier |
laatste kwartier:
leste keteer (Q105p Heer)
|
schijngestalte van de maan: laatste kwartier [afnemende, donkere maan] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 20820 |
ham, hesp |
schink:
schink (Q105p Heer)
|
ham [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 17659 |
hand |
hand:
hand (Q105p Heer),
hān (Q105p Heer),
hānd (Q105p Heer)
|
hand [DC 01 (1931)], [SGV (1914)] || handen [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 33305 |
handcultivator |
cultivator:
køltivātǝr (Q105p Heer)
|
Handgereedschap voor het losmaken van de grond. In aflevering I.2, p.161-2 is sprake van een zware cultivator die door (paarde)tractie wordt gewogen. Het werkingsprincipe van de twee gereedschappen is echter hetzelfde. [N 18, 52; monogr.]
I-5
|
| 32831 |
handrol, tuinrol |
klein welletje:
klęi̯ wɛlkǝ (Q105p Heer)
|
Een kleine rol voor gebruik in de tuin of op een klein perceel; deze rol wordt door een persoon voortgetrokken aan een touw dat op twee plaatsen aan het raam bevestigd is, of aan een met het raam verbonden steel met handgreep. Zie de afb. 85 en 86. [JG 1a; N 11A, 186a; A 40, 9f; div.]
I-2
|